Tıpkı Bruckner gibi birkaç şarkı ve koro çalışmasının dışında kendini senfonik yapıtlara adamış bir bestecidir Mahler. Her bir senfonik yapıtı kendi ruhsal yaşamının bir başka yönünün anlatımıdır. Yaratıcı bir şef olarak uluslararası üne kavuşan Mahler, aynı zamanda Geç Romantizmin duygusal anlatımına tipik bir örnek olarak müzik tarihine geçmiştir.

Gustav Mahler, Bohemya'nın Kalist kasabasında 7 Temmuz 1860 tarihinde dünyaya gelir. Yahudi bir içki damıtıcısının 12 çocuğundan ikincisidir. Korku ve sıkıntılarla örülü çocukluğunun izleri, yaşamı boyunca yakasını bırakmaz. Aile, onun doğumundan kısa bir süre sonra Iglau'ya taşınır. Mahler, Bohemya'daki çocukluğu süresince halk ve sanat müziğinin zengin ortamında büyür. Bando müziğinden, sokak şarkılarına, salon müziklerinden kafelerde çalınan hafif müziklere dek çeşitli örneklerle tanışır. Sonradan senfonilerine esin veren insancıl ezgiler, bu döneminden kaynaklanır. Altı yaşında piyano çalmaya başlar, on yaşında bir piyano resitali verir.

1875'ten 1878'e dek Viyana'da konservatuvar ve üniversite eğitimi görür. Anton Bruckner'in öğrencisi olur. 1880'de ilk olgunluk göstergesi olan Das klagende Lied adlı kantatasını yazar ve aynı yıl, ciddi bir orkestra şefi olarak ortaya çıkar. Opera yönetmeni olarak Lepzig, Budapeşte ve Hamburg'da görev alır. Otoriter tavrı ve ciddi opera tutkusu ile her gittiği orkestrayı bezdirir. Ancak inançlı direnişi ve kusursuz şefliği ile hafif türü benimsemiş opera dinleyicisini, Mozart, Weber ve Wagner gibi ciddi bestecilerin operalarına alıştırır. İlk başyapıtı, bir şarkı demeti olan Fahrenden Gesellen adlı lied'lerdir (1883-85). Aynı dönemde Birinci Senfoni'si ortaya çıkar (1884-88); 1888'de Maliler’in sahne için yazdığı tek yapıt temsil edilir: Weber'in taslakları üstüne Die drei Pintos.

Deş Knaben Wunderhorn adlı bir Alman halk şiirleri derlemesi besteciyi uzun yıllar etkiler: Şiirleri şarkılaştırdıktan sonra İkinci, Üçüncü, ve Dördüncü Senfoni'lerinde kullanır. Bu senfoniler bazen Wunderhorn Senfonileri olarak nitelenir. 1891'den 1897'ye dek ilk kez belli bir görevde yerleşik olarak kalır. Hamburg operasının Hans von Bülow'dan sonraki şefi olmuştur.

1897'de Katolik olarak vaftiz edilmesi, aslında Viyana Saray Operası'nda ve Viyana Filarmoni Orkestrası'nda şeflik görevi alabilmesi için politik bir davranıştır. Katolik inançlarını ruhsal ve felsefi eğilimlerine daha yakın bulduğunu ileri sürer. Aynı yıl Viyana Operası'nda ilk kez Wagner'in Lohengrin'ini yönetir. On yıl saray operasında şeflik yapar. Sahne dekoratörü Alfred Roller ile işbirliği sonucu ortaya çıkan temsiller, Viyana kültür yaşamının tarihinde önemli bir rol oynamıştır.

1901 yılında Alma Schindler (1879-1964) adlı yetenekli bir besteci ile evlenir. Ancak Alma, kocasının daha huzurlu bir ortamda çalışabilmesi uğruna kendi kariyerini feda eder. Bundan sonraki beş yıl içinde Beşinci, Altıncı, Yedinci ve Sekizinci Senfoni'leri o güne dek görülmemiş bir hızla, peş peşe ortaya çıkar. Bu arada Friedrich Rückert'in, iki çocuğunun ölümünden sonra yazdığı şiirlerden beşi üstüne, ses ve orkestra için Kindertotenlieder adlı şarkı demetini yazar.

Yahudi düşmanlığı yaptığı ve işine devam etmediği gerekçesiyle 1907 yılında Viyana'dan ayrılmak zorunda bırakılır. Bu arada en büyük kızının ölümü, sağlığını tehdit eden kalp krizleri ve Viyana Operası'ndan ayrılışı, bestecinin içine kapanmasına, yaşamdan el ayak çekmesine yol açar. Bu umarsız döneminde Çin Flütü başlıklı bir kitap ele geçirir. İçindeki Çin şiirlerini, Uzakdoğu renklerinde ve pentatonik motiflerle bestelemeye koyulur. Böylece Yeryüzünün Ezgisi (Das Lied von der Erde) adlı şarkılı senfonik demet ortaya çıkar.

Dokuzuncu Senfoni'si ve tamamlanmamış olan Onuncu Senfoni'si bu dönemin acılarını yansıtan yapıtlarıdır. Maliler, yaşamının son dört yılını orkestra şefliğine adar. New York Metropolitan Operası'nda ve New York Senfoni Orkestrası'nda şeflik yapar. Ardından New York Filarmoni'nin şefi olur. Bu orkestranın dağarcığına, sayıları 80'i aşan yeni yapıt sunmuştur. 18 Mayıs 1911'de Viyana'da kalp yetersizliğinden ölür.


MAHLER'İN BESTELERİ

Mahler, tonal müziğin sınırlarını zorlamış, geleneksel armoni yapısına yeni boyutlar kazandırmıştır. 19. yüzyılda tüm besteciler senfonik müziğe katkıda bulunmuşlardır, ancak Mahler, Beethoven'in Dokuzuncu Senfoni'sinden bu yana uzanan geleneği geliştirmiş, Bruckner'in senfoni boyutlarını daha da büyütmüştür.

Mahler'in yapıtları, 9 senfoni ve 7 şarkı demetinden oluşur. Her biri geniş soluklu, en kısası bile bir saatlik süreyi aşan yapıtlardır. Geniş bir orkestra topluluğu ve bazen de koro ve vokal solistleri gerektirir. Örneğin: İkinci ve Dördüncü Senfoni'leri gibi. Sekizinci Senfoni'sindeki yoğun solo ve korolar, bu yapıta bir oratoryo özelliği getirir; Sekizinci Senfoni, Binler Senfonisi olarak da adlanır. Zamanında fazla değer bulmamış olsa da bugün Mahler'in müziği Romantik dönemin lirizminden 20. yüzyılın ironik tavrına bir geçiş olarak nitelenir.

Müziğine esin kaynağı olan idealizm ve katı gerçeklik, Mahler'i hem bir besteci, hem de bir orkestra şefi olarak etkilemiştir. Kusursuza varma çabası, saydam bir tat arayışı, görkemli bir sanat doğurmuş ancak bir o kadar da dinleyicinin yabancılaşmasına yol açmıştır. Yönettiği yapıtlarda orkestraya karşı son derece titiz davrandığı gibi, yapıtın özünde değişiklikler yapacak kadar mükemmeli arayan sanatçı, kendi çalışmalarını da bir çırpıda yazıp ortaya çıkartmamış, yıllarca her birinin üzerinde uğraşmıştır.

Mahler, senfoniyi şiirsellikle birleştirmesi ve Alman lied anlayışını senfoniye katmadaki hüneri ile ayrıcalık kazanmıştır. Yalnız orkestralama üstünlüğü değil, son yapıtlarında sunduğu yeni açılımlarla belli bir tondan uzaklaşan kromatik yoğunluğu da Richard Strauss ve Schönberg'i etkilemiş, sonraki kuşağın müziğine de öncülük etmiştir. Her dönemde konser meraklıları için tartışmalı bir müzik kişiliğine sahip olan Mahler'in saf duygusallığı kimine göre çok övgüye değer bulunmuş kimine göre de çok itici gelmiştir.

Aslında her bir yapıtı kendi özel yaşantısına göre değişen ruh halinin yansımasıdır. Genellikle ölüm kavramının getirdiği melankolik hava, hemen her döneminde yer alır. Yeryüzünün Ezgisı'nde son olarak duyarlı, uzun bir veda şarkısı yazmıştır. Dokuzuncu Senfoni'si de karamsar bir duyarlılık sergiler. Tamamla-yamadığı Onuncu Senfoni'sinin başlangıcı daha bir güleç görünse de, eğer besteci yaşayıp bitirseydi aynı olumlu duygular sonuna dek sürer miydi, sorusunu birlikte getirir.

Mahler'in yapıtları ölümünün ardından hemen ilgi görmese de 1950'lerden sonra Batı müziği tarihinde çok önemli bir yere sahip olmuştur. İkinci Senfoni'si, mezzo soprano, kontr alto ve soprano sololar ile koronun zenginleştirdiği yüce bir yapıttır.


MAHLER'İN BAŞLICA YAPITLARI

Senfoniler: No.1, Re Majör (1888); No.2 Diriliş, Do Minör (1894); No.3, Re Minör (1896); No.4, Sol Majör (1900); No.5, Do Diyez Minör (1902); No.6, La Minör (1904); No.7, Mi Minör (1905); No.8, Mi Bemol Majör (1906); No.9, Re Majör (1909); No.10 Fa Diyez Minör (1910-bitmemiş).

Orkestralı Şarkılar: Gezginin Şarkıları (Lieder eines fah-renden Gesellen) (1885); Çocuk Ölümlerine Şarkılar (Kinder-totenlieder) (1904); Gençliğin Şarkıları (Gesânge ausder Jugendzeit) 3 cilt (1889-91); Gençliğin Büyülü Borusu (Des Knaben Wunderhorn) (1892-8); Yeryüzünün Ezgisi (Das Lied von der Erde) (1909).

Koro müziği: Yakman Şarkı (Das klagende Lied) (1880).

Oda Müziği: Keman Sonatı (1876); La Minör Piyanolu Beşli (1876); La Minör Piyanolu Dörtlü (1876).