Çapanoğlu Hamamı (Merkez)

Yozgat il merkezi, İstanbulluoğlu Mahallesi’nde Cumhuriyet Meydanı yakınında bulunan Çapanoğlu Camisi Bozok Sancağı Valisi Çapanoğlu Mustafa Bey tarafından h.1193 (1779) yılında yaptırılmıştır. Caminin güneydoğusunda bulunan hamamı ise Çapanoğlu Süleyman Bey h.1208 (1793) yılında yaptırmıştır.

Hamam kesme ve moloz taştan dikdörtgen planlı bir yapı olup, soyunmalık, ılıklık ve sıcaklık bölümlerinden meydana gelmiştir. Soyunma yeri kareye yakın dikdörtgen planlı olup, değişik dönemlerde yapılan eklerle iki kata dönüştürülmüştür. Kare planlı bir avlunun çevresinde soyunma odaları ile ortasında sekizgen fıskiyeli bir havuzun bulunduğu bir bölüm halindedir. Bunun üzeri sekizgen kasnaklı kubbe ile örtülüdür.

Ilıklık bölümü enine dikdörtgen planlı olup, iki sivri kemer ile üç bölüme ayrılmıştır. Bu bölümlerin ortadaki küçük bir kubbe, iki yanındakiler de aynalı tonozla örtülmüştür. Ilıklıktan sıcaklığa yuvarlak kemerli bir kapıdan girilmektedir. Sıcaklık haç planlı ve dört eyvanlıdır. Ortasında sekizgen bir göbek taşı olup, üzerinde de sekizgen kasnaklı bir kubbe bulunmaktadır. Sıcaklıktaki dört eyvanın kolları arasına da halvet hücreleri yerleştirilmiştir. Bunlar küçük odacıklar şeklinde olup, içlerinde üçer kurna, üzerlerinde de küçük kubbeler bulunmaktadır.

Çapanoğlu Hamamı Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından 1960’lı yıllarda onarılmış ve yapının kuzeyine bu plana benzer bir hamam daha eklenmiştir. Böylece çifte hamam plan görünümünü kazanmıştır.


Hacı Hamamı (Akdağmadeni)

Yozgat ili Akdağmadeni ilçesinde, çarşı içerisindeki bu hamam kitabesinden öğrenildiğine göre h.1331 (1895–1896) yıllarında yapılmıştır. Banisi kesin olarak bilinmemektedir.

Kesme ve moloz taştan yapılan hamam dikdörtgen planlıdır. Hamam soğukluk, ılıklık ve sıcaklık bölümlerinden meydana gelmiştir. Soğukluğun çevresi üç yuvarlak kemerle bölümlere ayrılmış bunların içerisine soyunma odaları yerleştirilmiştir. Ayrıca bu bölümün çevresini üç taraftan bir teras çevirmektedir. Ortasında yuvarlak fıskiyeli bir havuz bulunmaktadır. Bu bölümün üzeri yüksek kasnaklı tromplu bir kubbe ile örtülmüştür. Buradan üzeri beşik tonozlu ılıklığa ve yuvarlak kemerli bir kapı ile de sıcaklığa geçilmektedir.

Sıcaklığın ortasında yuvarlak bir göbek taşı bulunmaktadır. Sıcaklığın kuzeydoğu köşesine büyük bir halvet odası yerleştirilmiş ve üzeri de beşik tonozla örtülmüştür. Kare planlı sıcaklığın üzeri yüksek kasnaklı bir kubbe ile örtülüdür.

Hamam uzun süre depo olarak kullanılmış olup, günümüzde harap bir durumdadır.

Yozgat Hanları


Çinçinli Sultan Hanı (Saraykent)

Yozgat ili Saraykent ilçe merkezinin 16 km. kuzeyinde, Zile yolu üzerinde bulunan bu hanın kitabesi günümüze gelemediğinden kimin tarafından yaptırıldığı bilinmemektedir. Bu konu üzerinde araştırma yapan K.Erdmann, F.Sümer, M.Kaya Özergin’e göre bu han büyük olasılıkla Valide Sultan Melike Mahperi Hatun tarafından yaptırılmıştır. İl merkezindeki Karamağara Camisi’nin minare kaidesinde bulunan kitabenin bu hana ait olduğu sanılmaktadır. Buna göre han h.637 (1239–1240) yılında yapılmıştır.

Han kesme ve moloz taştan kuzey-doğu yönünde dikdörtgen planlı açık ve kapalı kısımlardan meydana gelmiştir. Kapalı kısmın arka ve yan duvarlarının büyük bir kısmı günümüze gelebilmiştir. Üst örtüsü yıkılmış olup, üst örtünün dayandığı mekânlardan da hiçbir iz günümüze gelememiştir. Hamamın üst örtüsü hakkında yeterli bir bilgi edinilememiştir. Aynı dönemde yapılan hanlar dikkate alındığında üzerinin içerideki payandaların taşıdığı beşik tonozlarla örtülü olduğu sanılmaktadır.

Kurt Erdmann, mevcut izlere dayanarak hanın bir planını çıkarmıştır. Buna göre, 23.00x27.00 ölçüsünde kare bir mekân olup, içerisi her sırada dörder tane olmak üzere üç bölüme ayrılmıştır. Hanın avlu kısmı bu mekâna göre dışarıya taşkındır. Avludan bazı temel kalıntıları dışında hiçbir iz günümüze gelememiştir. Bununla beraber avlunun her iki yanında birbirine eş dörder kapalı oda olduğu sanılmaktadır.

Han günümüze çok harap durumda gelebilmiştir.


Çekereksu Hanı (Saraykent)

Yozgat-Zile yolu üzerinde bulunan bu han Çekerek Suyu’nun yanında yer almaktadır. Kitabesi bulunmadığından yapım tarihi kesinlik kazanamamıştır. Bununla beraber M.Kaya Özergin bu hanın büyük olasılıkla Valide Sultan Melike Mahperi Hatun tarafından XIII. yüzyılın ortalarında yaptırıldığını ileri sürmektedir.

Han kuzey-doğu yönünde dikdörtgen planlı olup, moloz taştan yapılmış, üzeri kesme taş kaplanmıştır. Kapalı ve açık bölümlerden meydana gelen hanın kapalı mekânından giriş bölümü dışında üç duvarı ayakta kalabilmiştir. Üst örtü bütünü ile yıkılmıştır. Kurt Erdmann bu hanın kısmen planını çıkarmıştır. Buna göre, dikdörtgen planlı olan kapalı bölüm her sırada dörder taş ayakla üç sahna ayrılmıştır. Büyük olasılıkla da üzeri sivri beşik tonozlarla örtülmüştür. Açık kısmının yalnızca güneydoğu duvarından bir bölüm ayakta kalmıştır. Bu bölümün de ortada bir avlu ve çevresinde de dörder oda olduğu sanılmaktadır.

Han günümüzde çok harap bir durumdadır.


Bunların dışında yörede Çayırşehir Hanı, Çandır Hanı ve Delicesu Hanının bulunduğu gezginlerden öğrenilmektedir. Ancak bu hanlardan günümüze yeterli bir iz gelememiştir.