Yakıt faturası kabarınca, hostese bile 'çantanı küçült' talimatı geldi


Artan petrol fiyatları, son dönemde büyük çıkış yakalayan havayolu şirketlerini rekabet gücünü korumak için çok ilginç tedbirler almaya yöneltti. Hosteslere, "Çantanıza daha az eşya koyun." talimatı veren şirketler, uçaklardan da fırınları söküyor.



Ortak kullanım anlaşması yapılarak, yedek lastikler yerde bırakılıyor. Tuvaletlere, yolcu sayısı esas alınarak su yükleniyor. Uçaktaki koltuklar hafifleri ile yenileniyor, sayısı artırılıyor. Yapılan uygulamaların hepsi, uçuş ağırlığını biraz daha azaltmak amacını taşıyor. Çünkü, 100 kiloluk ilave ağırlık, 1 saatlik uçuşta eski teknoloji uçaklarda 5, yeni teknoloji uçaklarda 3 kilo ek yakıt harcanmasına yol açıyor. Dünya genelinde havayollarının akaryakıt harcamalarının toplam 190 milyar dolara ulaştığı hesaplanıyor.

Spekülatörlerin köpürttüğü petrol fiyatları, başta Türkiye olmak üzere pek çok ihracatçı ülkenin faturasını kabartıyor. Sanayiden havayolu taşımacılığına kadar hemen her sektörde, 150 dolara yaklaşan petrolün maliyeti şirketleri zor durumda bıraktı. Özellikle havayolunda ABD'deki birçok havayolunun iflasına yol açtı. Türkiye'de de sektörün ağabeyi konumundaki Türk Hava Yolları (THY), bu durumdan en az etkilenmek için 'tasarruf timi' kurup, masraf azaltıcı kalemler üzerinde çalışıyor. Benzer çalışmayı özel özel havayolu şirketleri de yapıyor. Onur Air, Atlasjet, Pegasus, İzAir, SunExpress, İnter, Sky ve Saga Havayolları'nın uygulamaya başladığı tedbirler, ciddi başarı sağladı.

THY, yılda 100 milyon dolar tasarruf sağlamak amacıyla Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği (IATA) ile işbirliğine gitti. Şirketin 'tasarruf çalışma grubu' ile IATA'nın 'tasarruf timi'nin ortaklaşa çalışmasıyla ortaya çıkacak kriterler, satın alınacak yazılımla her uçuş için uygulamaya konulacak. Çalışma ekibi, uçuş rotalarının kısaltılması üzerine yoğunlaşıyor. Çalışmanın diğer önemli ayağını uçakların 'ağırlık optimizasyonu'nun sağlanması oluşturuyor. Ekip, ağırlık değerlerini gözden geçirip, hazırladığı raporu yönetime sunacak.

Türkiye Özel Sektör Havacılık İşletmeleri Derneği Genel Sekreteri Musa Alioğlu, ülkenin petrol faturasının kabarmasının, kalkınmanın yavaşlaması anlamına geldiği gibi, ulaştırma politikalarına da büyük darbe vurabileceğine işaret etti. "Havayolu ulaştırma sistemi bugüne, bin bir emekle geldi. Sisteminin çökmemesi için devletin birtakım önlemler alması gerekiyor. Sektör, konma ve konaklamadan tutun da, rotaların kısaltılmasına kadar birçok konuda yardım bekliyor." ifadelerini kullandı. Alioğlu'na göre böyle olmadığı takdirde Türk halkının uçak sevdası yarım kalacak. Ancak halk uçağa alıştı ve bu beklentiyi erteleme veya unutma gibi bir düşüncesi de yok.

2,2 milyon dolar tasarruf sağladı

Sektörün genç oyuncularından Pegasus Havayolları, ikramdan vazgeçerek başladığı ucuz fiyat politikasını, yeni projeleriyle geliştiriyor. İkramı paralı hale getiren şirketin, uçağı kabin görevlilerine temizletmek gibi farklı maliyet azaltıcı uygulamaları da var. Ali Sabancı'nın yönetimindeki Pegasus, Mayıs 2005'te başlattığı tasarruf paketiyle yakıt maliyeti artışına da savaş ilan etti. Kabindeki yükü azaltan şirket, bu sayede bir yılda 2,2 milyon dolar tasarruf sağladı. Kullanılmayan fırın ve eğlence sistemleri söküldü. Kullanım suyu miktarı yolcu sayısına göre ayarlandı. Hosteslerin çantalarını daha hafif hale getirmelerinin de yer aldığı tedbirler sayesinde Pegasus'un bir yılda tükettiği yakıt, 2 bin 600 ton azaldı. Giderlerindeki en büyük payın, yüzde 30'la yakıt olduğuna vurgu yapan şirketin Genel Müdürü Sertaç Haybat, bu kalemdeki küçük bir tasarrufun önemli maliyet düşüşü sağladığını belirtti. Motorların temiz tutulması gibi tedbirlerin de hayata geçirildiğini anlatan Haybat, uçuş planlamada yedek meydan seçimi, uçuş yüksekliği, hızı ve en kısa yol seçimi gibi birçok konuda, uçuş bazında uygulamalara gittiklerini anlattı. Haybat, tasarrufla ilgili çalışmaların, aynı zamanda ülke ekonomisi ve çevreye verilen zararların azaltılması bakımından da son derece önemli katkı sağladığına dikkat çekti.