Columbia Üniversitesindeki konferansta konuşan Prof. Dr. Hanioğlu: "Tek tip Kemalizm yok" derken tarihçi Richard Bulliet, Şeriat hükümlerin coğrafyaya göre farklılık içerdiğini belirtti.



Tarihi süreçte Kemalizm fikrinin zamanla değiştiğini belirten Princeton Üniversitesi öğretim görevlisi Şükrü Hanioğlu, 1938-50, 1960 sonrası ve 2000'li yıllardaki anlayışının farklı olduğunu söyledi. Kemalizm anlayışının zaman içerisinde değişmesinden dolayı bunun tarifinin zor olduğu hususuna dikkat çeken Prof. Dr. Hanioğlu şöyle devam etti: "Çünkü ortada tek Kemalizm yok. Atatürk'ün bir ideoloji kurma gibi bir anlayışı yoktu. Ve Kemalizm başkaları tarafından yaratılan bir fikir anlayışıdır. Tüm bu nedenledir ki; bir Kemalizm tarifi yapmak çok güçtür."

Kemalizm'in Türkiye'de bazı çevrelerce din olarak algılanmasını eleştiren Hanioğlu, bunun Kemalist anlayışının temeline ters olduğunu dile getirdi. Kemalizmin entelektüel kökenlerine dikkat çeken ünlü hoca, bunları bilimcilik, yeni bir batılılaşma süreci ve yeni Türkçülük olarak niteledi.
New York'un ünlü Columbia Üniversitesinde ''Demokrasi, İslam ve Laiklik: Türkiye Karşılaştırmalı Perspektifte'' başlığı altında düzenlenen 2 günlük konferans Cuma günü yapılan oturumla başladı. Konferansın ilk gününde ''Osmanlı İmparatorluğu'ndan Türkiye Cumhuriyeti'ne'' konuşan Şükrü Hanioğlu, Türkiye'de Kemalizm milliyetçiliğinin 1990'lı yıllardan itibaren "ulusalcılık" olarak kendini gösterdiğini kaydetti.

Türk halkı demokrasi özlemini gösterdi

Sabah yapılan ilk oturumda Columbia Üniversitesi öğretim üyesi Rashid Khalidi'nin moderatörlüğünde yapıldı. Bu oturumda konuşan Columbia Üniversitesi öğretim üyesi Karen Barkey, tek tip İslam anlayışının olmadığına dikkat çekti. Osmanlı'da yönetim anlayışının uygulanabilirlik, tolerans ve farklılığı hoş görme anlayışı üzerine inşa edildiğine işaret eden Barkey, bu yapı ile İslam anlayışının demokrasi ve laiklikle bir sıkıntısının olmayacağını dile getirdi.

Konferansın bir diğer konuşmacısı olan Harvard Üniversitesi öğretim üyesi Nur Yalman, liberal basının Ergenekon soruşturmasında hükümeti desteklediğine vurgu yaparak, temiz eller hareketinin Türk demokrasisi için önemli olduğunu söyledi. Yalman, 22 Temmuz seçimlerinde AK Parti'ye yüzde 47 oranında oy vererek Türk halkının, devletin elitlerine açıkça demokratik yolu özümsediğini ifade ettiğinin altını çizdi. Yalman, halkın bu demokratik tutumunun da Abdullah Gül'e cumhurbaşkanlığı yolunu açtığını söyledi.

Şeriat hükümleri de farklılık arz ediyor

Columbia Üniversitesi öğretim üyesi tarihçi Richard Bulliet ise Osmanlı topraklarında bölgeden bölgeye dini hükümlerin uygulanmasında farklılıkların olduğunu aktardı. Bulliet, Balkanlar'da uygulanan şeriat hükümleri ile Ortadoğu ya da Kuzey Afrika'daki uygulamalarının farklılık gösterdiğini kaydetti.
Diyanetin laik devlet sisteminde olamayacağını aktaran Bulliet, "Böyle bir uygulama devletin dini kontrolü anlamına gelir. Diyanet yapılanması yalnızca Türkiye'ye has bir özellik değil. Bugün aynı durum Suriye ve Mısır için de geçerli" diye konuştu.

"Başörtüsü yasağı insan hakları ihlalidir"

'Din, Dini Parti ve Demokrasi' başlıklı oturumda konuşan Columbia Üniversitesi öğretim üyesi Prof. Dr. Alferd Stephan, Türkiye'de kadınların gelenek ya da dini inançları nedeniyle yüzde altmışa yakınının başını kapattığına dikkat çekti. Stephan, başörtüsü takan kızların üniversitelere alınmadığı, bu yasağın hala devam ettiğini belirterek, "Bunun neticesinde bunca kadın devlet dairelerinde ya da özel şirketlerde nitelikli işlere girmeleri engellenmektedir. Bu açıkça insan hakları ihlalidir" dedi. Başörtüsü yasağının aynı zamanda "ayrımcılık" olarak ifade eden Stephan, bunun gerçek demokrasilerde kabul edilir bir anlayış olmadığını vurguladı.

(CİHAN)