Monako

[tomqoliq]

Monako Prensliği, veya Monako (Fransızca: Principauté de Monaco veya Monaco; Monegasque: Munegu veya Principatu de Munegu), Avrupa'da Akdeniz kıyısında yer alan bir şehir devletidir. Vatikan'dan sonra dünyadaki en küçük ikinci bağımsız devlet olan Monako, dünyada nüfus yoğunluğu sıralamasında en baştadır . Kara sınırları Fransa ile çevrili olan ülke, eski Monako şehri ve sonradan inşa edilen alanlardan oluşur. Ülke Monte Carlo semtindeki göşterişli kumarhaneleri ile ünlüdür. Yüzölçümü bu kadar küçük olmasına rağmen ülkede bir stadyum bulunur. Havaalanı yoktur. Fakat havayolu ulaşımı olmadığından diğer ulaşım türleri (karayolu ve denizyolu) gelişmiştir. Ülkeden Fransa demiryolunun küçük bir parçası geçmektedir. Fontveille semti ile Monaco Ville'nin bulunduğu yarımadanın arasında küçük, Monte Carlo ile Monaco Ville'nin arasında ise büyük bir yat limanı bulunmaktadır. Monako'nun uzunluğu 3350m'dir. Genişliği en geniş yerde 1000m'yi bulurken en dar yerde 245m'dir. Fontveille semtinin çoğu sonradan denize beton doldurularak oluşturulmuştur. Şu anda yine buna benzer bir proje vardır fakat hayata geçirilmemiştir. (Yapılması durumunda 2014'te bitirilmesi söz konusudur.)

Monako'nun başlıca yerleşim birimleri (semtleri) nüfusları ile şunlardır:

Yerleşim Birimi:_______________Nüfusu:

1. Monako (Monaco Ville)_____~2000
2. Monte Carlo______________25000+
3. La Condamine____________7000+
4. Fontveille________________~1500

Toplam:_______________________~35500

Monako 1191 yılında Kutsal Roma İmparatoru VI. Heinrich'in izniyle 1228 yılında bir Ceneviz sömürgesi olarak kuruldu. 1297 yılında François Grimaldi ve askerleri Monako Kayası'nı ele geçirdiler. O zamandan beri Monako toprakları Grimaldi ailesi tarafından yönetilmektedir.

1793-1814 yılları arasında Monako Fransa'nın egemenliği altında yaşadı. Viyana Kongresi'nde Monako'nun Sardinya-Piemonte Krallığı'na bağlanması kararlaştırıldı. 1861 yılından sonra Monako bağımsız bir prenslik haline geldi. 1911 yılında kabul edilen yeni anayasaya kadar Monako Prensi Monako'nun mutlaki hükümdarı sayılıyordu.

II. Dünya Savaşı'nda Nazi Wehrmacht orduları Monako'yu işgal etti. Çok sayıda Monakolu Yahudi toplama kamplarına gönderildi. Savaştan sonra Monako Prensi III. Rainier 1949 yılında dedesinin ölümü üzerine tahta çıktı. Prens Rainier kadınlara oy hakkını kabul etti ve idam cezasını kaldırdı. 1993 yılında Monako Birleşmiş Milletlere üye oldu. 31 Mart 2005 tarihinde prens Rainier hastalanarak görevi oğluna devretti. 6 Nisan 2005 tarihinde ölünce oğlu II. Albert Monako Prensi olarak tahta çıktı.

* Konum: Batı Avrupa'da, Akdeniz kıyısında, Fransa'nın güneyinde, İtalya sınırında yer alır.
* Coğrafi konumu: 43 44 Kuzey enlemi, 7 24 Doğu boylamı
* Haritadaki konumu: Avrupa
* Yüzölçümü: 1.95 km²
* Sınırları: toplam: 4.4 km
* Sınır komşuları: Fransa 4.4 km
* Sahil şeridi: 4.1 km
* İklimi: Akdeniz iklimi
* Arazi yapısı: Tepelikli, engebeli, kayalıklı
* Deniz seviyesinden yüksekliği: en alçak noktası: Akdeniz 0 m
* en yüksek noktası: Agel Tepesi 140 m
* Doğal kaynakları: yok
* Coğrafi not: Dünyanın ikinci en küçük bağımsız devleti (Vatikan'den sonra)

* Nüfus: 32,543 (Temmuz 2006 verileri)
* Nüfus artış oranı: %0.4 (2006 verileri)
* Mülteci oranı: 7.68 mülteci/1,000 nüfus (2006 tahmini)
* Bebek ölüm oranı: 5.35 ölüm/1,000 doğan bebek (2006 tahmini)
* Ortalama hayat süresi: Toplam nüfus: 79.69 yıl
* erkeklerde: 75.85 yıl
* kadınlarda: 83.74 yıl (2006 verileri)
* Ortalama çocuk sayısı: 1.76 çocuk/1 kadın (2006 tahmini)
* Ulus: Monakolu
* Nüfusun etnik dağılımı: Fransız %47, Monakolu %16, İtalyan %16,Diğer %21
* Din: Roma Katolikleri %90
* Diller: Fransızca (resmi), İngilizce, İtalyanca, Monakoca


* Ülke adı: Resmi tam adı: Monako Prensliği
* Kısa şekli : Monako
* Yerel tam adı: Principaute de Monaco
* yerel kısa şekli: Monaco
* Yönetim biçimi: Meşruti Monarşi
* Başkent: Monako
* Bağımsızlık günü: 1419
* Milli bayram: Ulusal Gün , 19 Kasım
* Anayasa: 17 Aralık 1962
* Üye olduğu uluslararası örgüt ve kuruluşlar: ACCT, ECE (Birleşmiş Milletler Avrupa Ekonomik Komisyonu), IAEA (Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı), ICAO (Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü), ICRM (Uluslararası Kızılhaç ve Kızılay Hareketi), IFRCS (Uluslararası Kızılhaç ve Kızılay Toplulukları Federasyonu), IHO (Uluslararası Hidrografi Örgütü), IMO (Uluslararası Denizcilik Örgütü), Inmarsat (Uluslararası Denizcilik Uydu Teşkilatı), Intelsat (Uluslararası Telekomünikasyon ve Uydu Örgütü), Interpol (Uluslararası Polis Teşkilatı), IOC (Uluslararası Olimpiyat Komitesi), ITU (Uluslararası Telekomünikasyon Birliği), OPCW (Kimyasal Silahları Yasaklama Organizasyonu), OSCE (Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Örgütü), UN (Birleşmiş Milletler), UNCTAD (Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı), UNESCO (Eğitim-Bilim ve Kültür Örgütü), UPU (Dünya Posta Birliği), WHO (Dünya Sağlık Örgütü), WIPO (Dünya Fikri Mülkiyet Teşkilatı), WMO (Dünya Meteoroloji Örgütü), WToO (Dünya Turizm Örgütü)

* GSYİH: Satınalma Gücü paritesi - 870 milyon $ (2000 verileri)
* İş gücü: 41,110 (2004)
* İşsizlik oranı: %3.1 (1998)
* Endüstri: Turizm, inşaat, küçük çaplı endüstri ve tüketim malları
* Tarım ürünleri: yok
* Para birimi: Euro (EUR)
* Para birimi kodu: EUR
* Mali yıl: Takvim yılı


* Kullanılan telefon hatları: 33,700 (2002)
* Telefon kodu: 377
* Radyo yayın istasyonları: AM 1, FM NA, kısa dalga 8 (1998)
* Radyolar: 34,000 (1997)
* Televizyon yayını yapan istasyonlar: 5 (1998)
* Televizyonlar: 25,000 (1997)
* Internet kısaltması: .mc
* Internet servis sağlayıcıları: 2 (2000)