Türkiye'yi krizden çıkaracak parayı enerji ile çekebiliriz

[ALONE53]

http://www.zaman.com.tr/haber.do?hab...le-cekebiliriz
Küresel kriz nedeniyle kredi musluklarının kısıldığı bir dönemde enerji yatırımları hız kesmiyor. Sabancı Holding, Avusturyalı ortağı Verbund ile başkentin elektrik dağıtım ihale bedeli ve yeni santral yatırımları için 1 milyar Euro'luk kredi temin etti.



Çek şirketi Cez ise Ak Enerji'ye 303 milyon dolara ortak oldu. Bu gelişmelere dikkat çeken Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu (EPDK) Başkanı Hasan Köktaş, enerji için 'Türkiye'yi krizden çıkaracak, uluslararası sermayeyi Türkiye'ye çekecek en hızlı yatırım aracı' ifadelerini kullandı. Pazarlar daralırken elektriğin satış problemi olmadığının altını çizen Köktaş, "Dünyada bir kriz var ama bilin ki krizin en yoğun olduğu dönemde birçok Türk şirketi uluslararası ortak bulabiliyor. Kredi temin ediyor, yatırımlarına devam ediyor. Para sahipleri, güvenli bulduğu limanlarda dinlenip yeni yatırım araçları arıyor. Dünyadaki sermaye piyasasından aldığımız payı, potansiyelimizi iyi anlatabilirsek artırmamız mümkün." dedi. Zaman'a konuşan EPDK Başkanı, cari açığın kapanma- sı için de adres olarak enerji yatırımlarını gösterdi: "Para bulmak zorundayız. Türkiye'ye para getirecek lokomotif sektör de enerji."

Zaman Genel Yayın Müdürü Ekrem Dumanlı'yı ziyaretinde önemli açıklamalarda bulunan Köktaş, orta ve uzun vadeli düşünen ciddi firmalar için Türkiye'nin krize rağmen yatırım yapmaya değer bir ülke olduğunu vurguladı. AB'nin 2020 yılı itibarıyla üye ülkelerin toplam enerji tüketiminde rüzgâr, su ve güneş gibi yenilenebilir enerji kaynakları için yüzde 20'lik mecburiyet getirdiğine dikkat çeken Köktaş'a göre Türkiye'de bu oran şimdiden yakalandı: "AB'nin en büyük güneş, jeotermal kaynaklarına sahibiz. Bu AB orijinli şirketler açısından önemli ve Türkiye'de çok büyük bir yatırım potansiyeli var." EPDK Başkanı, orta ve uzun vadeli düşünen ciddi firmalar için Türkiye'nin krize rağmen yatırım yapmaya değer bir ülke olduğunu vurguladı.

Uzun vadeli ciddi yatırım planı olan şirketlerin ilgisini hiç kaybetmediğini, bunun devam etmesini sağlamak adına risk minimizasyonu için düzenleyici görevlerine devam ettiklerini ifade eden Hasan Köktaş, "Enerjinin alt başlıklarında ne tür düzenlemeler var, ileriye yönelik ne tür planlar yapıyorsunuz, soruları alıyoruz. Anlattığımızda yatırımlarına devam ediyorlar. Bugüne kadar 'biz geldik ama bu ülkede yatırım iklimini yeterli görmedik, bundan dolayı yatırım yapmıyoruz' diyeni hiç görmedim." ifadelerini kullandı. Dünyanın en büyük oyuncularının şu anda Türkiye'de olduğunu söyleyen Köktaş, bu firmaların gerek yerli ortaklık yoluyla, gerek direkt yatırım yoluyla Türkiye'de yeni fırsatlar kolladığını aktardı. Nükleerde geç kalındığını dile getiren Köktaş, "Hızla nükleeri, enerji kaynaklarının arasına dahil etmeliyiz." dedi.

EPDK'nın piyasayı düzenleyici çalışmalarından bazılarının fiyatları yükselttiğini kabul eden Başkan, ancak uzun vadede tüketici lehine sonuçlar elde edileceğini vurguladı. Örnek olarak Batı Avrupa ile İngiltere'deki uygulamaları gösterdi. Doğalgaz tarifelerini kendilerinin değil, BOTAŞ'ın belirlediğine işaret eden Köktaş, zamma karşı çıkanlara 'Maliyeti kim karşılayacak?' sorusunu yöneltti. Gerekçeyi de şöyle özetledi: "Maliyet bazlı fiyatlandırma olmadığı takdirde ortaya çıkacak zarar 70 milyonun omuzuna yüklenir. Reel olmayan yaklaşımlar sonuç getirmez." Petrol fiyatlarının düşmesine rağmen dövizin yükselmesinin içeride ucuzluk beklentisini boşa çıkardığını anlatırken, 'Doğalgazla ilgili indirimler gecikmeli yansıyacak.' yorumunda bulundu. Elektrikte indirimin aralıkta dağıtım şirketlerinden gelen maliyetlerdeki düşüşe bağlı olacağını kaydetti.

Davul zurnayla denetime çıkmıyoruz

Akaryakıttaki yabancı payının yüzde 50'yi geçmesini değerlendiren EPDK Başkanı, yatırımcıyı yerli-yabancı diye kategorize etmek yerine sağlıklı rekabet şartları oluşturulması gerektiği görüşünde: "Piyasadaki usul ve esasları belirlerseniz şirketlerin sermayesinin rengine değil kurallara uyup uymadığına bakarsınız." Akaryakıtta fiyatların serbest piyasada belirlenmesinin 'denetimsizlik' anlamına gelmediğini kaydeden Köktaş, periyodik denetimlerin sürdüğünü söyledi. "Denetim mekanizmalarını davulla zurnayla devreye koymuyoruz. Belli programlarda belli amaca yönelik yaparız." bilgisini veren Üst Kurul Başkanı, elektrikte kaçağın üzerine gidildiğini bildirdi. Akaryakıta katılan marker hakkında herkesin görüş beyan ettiğini belirten Köktaş, "Bu konuda daha hassas olmak lazım. Kaçakçılığın üzerine giderken ayrıntılarda boğulmayalım." dedi.

e-EPDK ile bürokrasi kalkacak

'Petrol piyasası ile elektrik ayrı kurullarca denetlensin' teklifinin bugün için geçerliliğini yitirdiğini belirten EPDK Başkanı, bugüne kadar 30 bin lisans verildiğini ifade ederek, "O dönemde lisans başvuruları sırasındaki uzun kuyruklar yüzünden şikâyetler gelmişti. Bugün böyle bir durum yok." diye konuştu. Kurul, onay mekanizmasından sektörün takibine kadar geniş bir alanı kapsayan otomasyon sistemi kuruyor. Bir hafta içinde ihale edilecek elektronik sistem kademeli olarak 24 ayda tamamlanacak. Bu çerçevede akaryakıtın gümrükten girdiği andan itibaren dijital takibe alınması hedefleniyor. Böylece vergi ve diğer kayıpların önüne geçilecek. İşlemlerin hızlanmasının sektörü daha cazip hale getireceğini aktaran Köktaş, 'e-EPDK ile bürokrasi tamamen kalkacak." ifadelerini kullandı. Kurul, bütün yatırımları ve temel harcamaları kendi kaynaklarından temin ediyor. Bütçeden pay alınmazken, bütçe fazlası verildiğinde kaynak Maliye'ye aktarılıyor. Bu şekilde Maliye'ye 7 yılda 354 milyon YTL aktarılmış. 2 milyar YTL de ceza kesildi.

Hem düzenleyici hem de denetleyici bir kurum olmalarını, "Devletin hem sopası hem de şefkat eliyiz." diye niteleyen Hasan Köktaş, öncelikle tüketicinin hakkını koruduklarını vurguladı. Oyunu kuralına göre oynayanların memnuniyetine karşılık illegal iş yapmak isteyenlerin kuruldan yakındığına değinen Köktaş, "Bugün PÜİS başkanına 'istasyonlar EPDK'nın denetiminden muaf olsun' deyin, itiraz eder. Kayıt dışı iş yapanlar EPDK'dan nefret ediyor. Çünkü biz onların tepesindeyiz." şeklinde konuştu.

Turhan Bozkurt ,Serkan Şahin