oğuz boyları ve gelişimi

[_SoN_]

Oğuz Türkleri Oğuz Türkleri Kimdir
Bozoklar ve Üçoklar
Bu boyların Bozoklar ve Üçoklar olarak ikiye bölünmesi ise daha sonradır. Bu iki ana kol arasında çıkan anlaşmazlıklar, boyların bir kısmının batıya göçmesine neden oldu, bir kısmı da Göktürk Devleti'nin kurulması ve Ötüken'i işgali nedeniyle batıya göçmüştür(6.yy). Kalanlar Göktürk egemenliği altına girmiştir. 630'da ilk Göktürk devletinin zayıflayıp Çin kontrolü altına girmesiyle tekrar birleşmeye başlamışlarsa da ikinci Göktürk Devleti kurulunca fazla direniş gösteremeden tekrar egemenlik altına girdiler.
(7.yy sonları). 745 yılında ikinci Göktürk Devleti de yıkılınca batıya ve Çin'e göçmüş birçok Oğuz Boyu da Ötüken'e geri dönerek Kutluk Bilge Kağan'ın kurduğu Uygur Devleti çatısı altında birleşti. 840 yılında Uygur Devleti Kırgızlar tarafından yıkılınca Oğuzların asıl büyük göçü başladı ve Asya'nın dört bir tarafına ama daha çok kitleler halinde batıya göçtüler. Cengiz Han'ın kurduğu Moğol İmparatorluğunun egemenliği altına girdiler. Moğol egemenliği sona erdikten sonra tekrar toparlandılar. 10. yüzyılda Hazar Denizi'nin doğusunda Oğuz Yabgu önderliğinde ilk devletlerini kurdular. 1000 yılında Kıpçaklar tarafından yıkılan bu devletten sonra Oğuzlar ikiye bölündü, bir kısmı kuzeye giderek bugünkü Kırım, Kazak, Bulgar ve Tatar Türklerinin atası oldular; bir kısmı da Selçuk bey önderliğinde güneye indiler, İslâmı kabul edip İslâm orduları hizmetine girdiler.
Selçuklular olarak anılmaya başlayan bu kol Tuğrul Bey önderliğinde 1038 yılında Irak ve İran'da Büyük Selçuklu İmparatorluğunu kurdu. Etrafta dağınık yaşayan diğer Türk boyları da bu İmparatorluğa katıldı. 1153'te kuzeydoğudan gelen Karahıtaylar ve Karluklar tarafından imparatorluk yıkılınca Oğuzlar dağıldı. Dağılan bu boyların kimi Harzemşahlara bağlandı, kimi Horasan'a, Kirman'a göçtü, kimileri de daha batıya gidip Irak'a, Suriye'ye yerleşti, kimileri de Anadolu Selçuklu Devleti 'ne katıldı. Bunlardan sonra kurulan Akkoyunlu, Karakoyunlu, Safevi Devletleri, Anadolu beylikleri, Osmanlı İmparatorluğu, Suriye, Irak ve Azerbaycan'da çeşitli beylikler vs. hep Oğuz kökenli Türklerin kurduğu devletlerdir.
Oğuz Türkleri, Oğuz Han'ın 6 oğlu ve onların 4'er oğlundan meydana gelmişlerdir. Meydana gelen bu 24 boyun ayrı adı ve ünvanları vardır. Bu bölümleme, Oğuz Kağan Efsanesi'nden kaynaklanmaktadır.
Orta Asya kökenli Türk halklarından olan Oğuz boyları, X. yy civarında göçebe bir yapıyla yer değiştirmeye başlamışlar ve coğrafi olarak yayılmışlardır. Oğuz Türkleri, bugünkü Türkiye Türklerinin (Selçuklular, Osmanlılar, diğer Türkmen beylikleri ve boyları) atası sayılmaktadırlar.




Oğuzlara, Türkmenler de denir
Oğuz kelimesinin türeyişiyle ilgili çeşitli fikirler ileri sürülmüştür Kelimenin boy, kabile mânâsına gelen “Ok” ve çokluk eki olan “z”nin birleşmesinden “Ok-uz” (oklar, koylar) anlamında olduğu ileri sürüldüğü gibi, oyrat (haşarı, yaramaz) kelimesinin eş anlamlısı olduğunu iddiâ edenler de vardır Ancak kelime, Anadolu ağızlarında “halim selim, ağırbaşlı” mânâlarına da kullanılmaktadır Arap kaynaklarında ise “guz” veya “uz” şeklinde geçmektedir
İlk zamanlar Üçok ve Bozok adlarıyla iki ana kola ayrılmış olan Oğuzlar, daha sonraki devirlerde, Dokuz Oğuz, Altı Oğuz, Üç Oğuz adlarında boylara da ayrıldılar Oğuzlar, yirmi dört boydan meydana gelmişti Bunlardan on ikisi Bozok, on ikisi Üçok koluna bağlıydı Tarihçiler, hazırladıkları cetvellerde Oğuz boylarının adlarını, sembollerini ve ongunlarını (armalarını) göstermişlerdir Buna göre, Bozoklar; Kayı, Bayat, Alka Evli, Kara Evli, Yazır, Dodurga, Döğer, Yaparlu, Afşar, Begdili, Kızık, Kargın; Üçoklar ise; Bayındır, Peçenek, Çavuldur, Çepnî, Salur, Eymur, Ala Yundlu, Yüreğir, İğdir, Büğdüz, Yıva, Kınık boylarına ayrılmışlardı Bugün Türkiye’de yirmi dört Oğuz boyuna ait işaret ve yer adlarına çok rastlanmaktadır
Oğuz adına ilk defa Yenisey Kitabelerinde rastlanmaktadır Barlık Irmağı yöresinde bulunan bu kitabelerde; “Altı Oğuz budunda” sözü yer almaktadır Öz Yiğen Alp Turan adlı bir beye ait olan bu kitabelerin yazıldığı devirde, Oğuzlar, Göktürkler´in hakimiyeti altında altı boy hâlinde Barlık Irmağı kıyılarında yaşamakta idiler
Oguz Han\'ın Ogulları ve Torunları
Neslimiz Oğuz Han’dan gelir Oğuz Han\'ın,
·Gün Han,
·Ay Han,
·Yıldız Han,
·Gök Han,
·Dağ Han,
·Deniz Han
adlı oğulları vardır Her oğlunun da dört oğlu vardır
Oğuz Hanın 24 torunundan ise 24 Oğuz boyu meydana gelmiştir Bu boyların her birinin ayrı adı ve ünvanı vardır Bütün dünyaya yayılan Oğuzlar bu 24 boya dayanmaktadırlar
BOZOK Sağ Koldur
GÜN HAN Oğuzun en büyük oğlu olup, onun dört tane oğlu vardır
Kayı, yani muhkem, kaya gibi sağlam
Bayat, yani devletli ve nimetli
Alaevli, (Alkaevli) yani her yerde yürürler, muvaffak olurlar
Karaevli, yani evleri kara
AY HAN Oğuzun ikinci oğlu olup, onun dört tane oğlu vardır
Yazır, yani bir çok yurt onundur
Düğer, yani toplanmak için bir yere gelirler
Dodurga, yani mülk tutmak ve elde etmek
Yaparlı
YILDIZ HAN Oğuzun üçüncü oğlu olup, onun dört oğlu vardır
Avşar, yani çevik ve ava hevesli
Kızık, yani güçlü, düzene sokmada ciddi
Beğdili, yani bey sözü gibi azizdir
Karkın, yani büyük aş verici ve doyurucu
ÜÇ OK Sol Koldur
GÖK HAN Oğuzun dördüncü oğlu olup onun dört oğlu vardır
Bayındır Yani her zaman zengin ve nimetli
Beçene yani iyi çalışır
Çavuldur yani namuslu ve uzaklara adı yayılan
Çepni yani nerede yağı görse hemen elde eder
DAĞ HAN Oğuzun beşinci oğlu olup, onun dört oğlu vardır
Salur yani sal, ur sözünden gelip nereye varsa kılıç ve çomağı üstün gelir demektir
Eymür yani sayısız evli ve zengin
Alayuntlu yani kısrakları ala ve ey atlı
Üregir yani her zaman iyilik edici ve faydalı
DENİZ HAN Oğuzun altıncı oğlu olup, onun dört oğlu vardır
Iğdir yani iyilik, bütünlük, yiğitlik
Büğdüz yani herkese hürmet ve izzet ikram eder
Yıva yani mertebesi hepsinden üstün
Kınık yani her yerde herkesten aziz