Necdet Yaşa Kimdir? Hayatı, Biyografisi ve Yaşamı Hakkındaki Yazılar r

[prensisa]

1930'da Gaziantep'in Nizip ilçesinde doğdu.1953'te Istanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi'ni bitirdi. Musıkiye bağlama çalarak başladı.Mesut Cemil'in tanbur çalışını dinledikten sonra, yirmi yaşında tanbura yöneldi.Ögrencilik yıllarında tanburuyla Nevzat Atlığ yönetimindeki Üniversite Korosu'nun çalışmalarına ve konserlerine , katıldı. Üniversite Korosu'nun bir radyo konserinde yayımlanan taksimini çok begenen Mesut Cemil'in takdir ve ilgisiyle Is tanbul Radyosu'na girdi; Mesut Cemil'in yönettigi Klasik Koro'da tanbur çaldı ( I 953- 1963). Istanbul Radyosu'na girdikten sonra uzun yıllar Mesut Cemil'in derin sanat birikiminden yararlandı.
1953-1980 yılları arasında yirmi yedi yıl Istanbul Radyosu'nda çalıştı.1958'de Münir Nurettin Selçuk yönetimindeki Istanbul Belediye Konservatuvarı İcra Heyeti'ne tanburî olarak girdi,1976'ya kadar bu topluluğun, o dönem için büyük önemi olan Şan Sineması konserlerinde tanbur çaldı. 1976'da Istanbul Devlet Kla sik Türk Müzigi Korosu'na girdi; I 983'te bu topluluktan ayrıldı. Necdet Yaşar'ın 1960'lı yıllarda neyzen Niyazi Sayın'la oluşturduğu ikilinin verdiği saz musıkisi konserleri Türk musıkisi çevrelerini de aşan bir ilgi uyandırdı. Bu ikili nin sadece saz eserlerinden oluşan, zaman zaman mevlevî ayini gibi sözlü eserlerinde saza uygulandığı programları, icrada dikkate deger bir adım olarak değerlendi rildi. Birbirleriyle çok iyi anlaşan, "sazlarını yenebilmiş" bu iki musıkicinin özellikle "beraber taksim" diye nitelendirilen ortaklaşa taksimleri başka musıkicileri de etki ledi. Bu ikilinin çalışmaları gitgide geniş bir dinleyici kesimine ulaştı; Türk saz musıkisinin gelişmesi yolunda umutlar uyandırdı. Ortaklaşa taksim, bu sanatçıların çalış malarından sonra yaygınlaştı; bir musıki şekli oldu.
Necdet Yaşar, I 988'de sanat yönetmenliğini de üstlendiği Kültür Bakanlıgı Istanbul Devlet Türk Müziği Topiuluğu'nu kurdu; 1995 yılının sonlarında emekliye ayrıldı. Gerek solo olarak, gerekse yönettigi topluluğun sazları ve hanendeleriyle birlikte Amerika, Kanada, İngiltere, Fransa, Hollanda, Belçika, Finlandiya, Güney Kore, İsra il gibi ülkelerde sayısız konser ve resitale katıldı.
Necdet Yaşar, 1972- 1973 ve 1980- 1981 öğretim yıllarında ABD'de Seattle' daki Washington Üniversitesi'nde tanbur dersleri verdi; Türk musıkisinin makam, perde ve usûl sistemini öğretti. Yaşar, ABD'deyken, Amerikalı musıki araştırmacısı Karl Signell'le birlikte, elektronik cihazlara, Türk musıkisinde kullanılan bazı önemli ara lıkların grafıklerini çıkardı; hertanini aralığında, yani hertam aralıkta diyez yahut be mol olarak kullanılan, yaklaşık 2.5 koma degerindeki perdelerin ölçümlerini gerçek leştirdi. Bu çalışmanın sonuçları Karl L. Signell'in Mokam adlı kitabında yayımlandı. Yaşar, 1972'de Toronto Üniversitesi'nde, 1981'de Seul'de, 1982'de İngiltere'de Durham Üniversitesi'nde, 1983'te New York'taki Columbia Üniversitesi'nde, 1988'de de Hong Kong'da düzenlenen, çeşitli ülkelerden birçok musıki otoritesi nin katıldıgı uluslararası müzikoloji kongrelerine tanburî olarak davet edildi, bu kongrelerde Türk musıkisini tanıtıcı konserler verdi; büyük musıki otoritelerinin takdirlerini kazandı. Yaşar, bundan sonra, "Necdet Yaşar Ensembie" adı altında kurduğu küçük musıki topluluklarıyla üç kıtadaki birçok sanat merkezinde ve tanınmış üniversitede konser verdi.
Necdet Yaşar, Türk musıkisinin öteki sazlarına göre, ses hacmi düşük olan tanbur dan yüksek bir ses verimi elde etmek amacıyla, daha kuvvetli mızrap vuruşları ge liştirmiş, sol el kıvraklıgını mızrap vuruş şiddetiyle bütünleştirmiştir. Bu sag ve sol el tekniğini değişik hareketlerle beslemek amacıyla, ses kaydırma (glis sando) teknigini tanbura uygulayarak çekme seslerden yararlanmıştır. Öte yandan, baglamaya özgü tezeneleri tanbur mızrabıyla, klasik musıki zevkiyle biçimlendirerek taksimlerinde halk musıkisi temalarına da sık sık yer vermiştir. Bu uygulamalar, sazın çeşitli tınılarını daha iyi ortaya çıkardıgı gibi, çalınan parçalara da yeni nüanslar verilmesini sağlamıştır. Yaşar, uzun sapı yüzünden çok kıvrak bir teknikle çalınması zor bir saz olan tanburu keman, kemençe, ud, kanun gibi daha kıvrak sazlara rahatlıkla ayak uydurabile cek bir sağ ve sol el tekniği ile çalabilmek için çok çalışmış bir tanburîdir. Sol el kıv raklığını hem yüksek tınılı, hem de zengin, doyurucu seslerle birleştirebilmesi tan bur tekniginin en ayırt edici yönüdür. Yaşar, Tanburî Cemil Bey'in tekniğiyle bes lenmiş olan bütün bu özellikleriyle, sazı "tam kapasiteyle" kullanma yolunda yeni bir tanbur teknigi ortaya koymuştur. Bununla birlikte, başarısı sadece tekniğiyle sınırlı değildir. Yaşar, her şeyden önce, "taksim" denilen, dogaçlamaya dayalı musıki şeklinin çok başarılı bir yorumcusudur.
Onun taksimleri gelişmiş bir saz teknigi, makam bilgisi, geçki zenginliği, alışılmamış geçkiler, çeşniler, şedler ve bunlara baglı degişik nagme buluşlarıyla işlenmiştir. Nag me buluşlarındaki farklılık hemen kendini belli eder. Aynı makamdan çeşitli taksim leri yan yana getirildiginde, her taksiminin öbürierininkinden farklı nağmelerle örü lü oldugu görülür. Taksimlerinde daima makamların işlenmemiş yahut az işlenmiş yönlerini arar. Taksimi hiçbir zaman basit bir "seyir gösterme" göreviyle sınırlandır maz; tıpkı besteli bir eser gibi güzel, kalıplaşmamış nağmelerle bezemek, makamı bir besteci gibi yaratıcı ve disiplinli bir şekilde işlemek ister. Taksimlerinde dikkati çeken bir nokta da, taksimden sonra okunacak yahut çalına cak eserin makam yapısıdır, Yaşar, okunacak sözlü eserin bestelendiği makamın kendine özgü seyir özelliklerini, o makamın farklı kullanılışları varsa, söz konusu eserdeki uygulamayı hiçbir zaman gözden uzak tutmamıştır. Yaşar'ın klasik bir eser den, sözgelimi bir murabba besteden önce ettiği taksim ile yirminci yüzyılda bestelenmiş, sözgelimi bir fasıl şarkısından önceki taksimi de birbirinden farklıdır; eserin bestelendiği dönemin musıkisine özgü duyarlılığı taksimine yansıtmaya çalışmasi onun icradaki titizliklerindendir, Taksimleri kolaylıkla ayırt edilir; herhangi bir tak simi, sadece tekniği ile, mızrap vuruşlarıyla değil, nagmeleriyle, nağmeyi geliştirirken kullandığı tınılarla ve baskı (intonation) titizliğiyle de hemen kendini belli eder. Tanburî Cemil Bey ve oğlu Mesut Cemil'le günümüze kadar gelen yeni tanbur üs lubunun 1950'den sonraki en güçlü temsilcilerinden biri olduğunu rahatlıkla söyleyebileceğimiz tanburî Necdet Yaşar, Türk musıkisinin makam, perde ve aralıkları konusunda da en bilgili ve hassas icracılardandır. Perde baskıları kusursuzdur. Makamlara ayırt edici kimliğini veren önemli sesleri, makamların geçki ve şed yollarını, kimi makamlara özgü küçük aralıkları, birbirine benzeyen makamlar arasındaki ince farkları çok iyi bilir. Ama bu konuda belki de en dikkate değer yönü, az kulla nılmış, "nadide" makamlar hakkındaki icra bilgileridir. Arşivlerde bu tür makamlar dan birçok örnek taksimi vardır. Bu bakımdan, Necdet Yaşar, taksimleri sadece zevkle dinlenecek birtanburî değil, aynı zamanda, makamları işleyişinden önemlf ic ra bilgileri de öğrenilebilecek bir makam hocasıdır,
Kırk beş yıldır Türk musıkisinde bir tanburî Necdet Yaşar gerçeği vardır. Sazını eski kuşagın üstadlarına beğendirmiş, sevdirmiş, yüksek seviyeli bir sanatkâr olduğu nu musıki dünyasına kabul ettirmiştir. Yaşar'ın tavrı ve tekn'ıği genç kuşağın tanbu rîlerini de etkilemiştir, Bugün genç tanburîlerin örnek aldığı sanatçılardan biri de, hiç şüphesiz odur.