olimpiyat tarihi

[_SoN_]

OLİMPİYAT TARİHİ
Olimpiyatlar, Baron Pierre de Coubertin adında İtalyan kökenli bir Fransızın, 1870'te ülkesinin Almanya'ya yenilmesinin nedenini ülke gençliğinin iyi yetişmemesine bağlamasına dayanıyor. Coubertin gençliğin sadece kapalı sınıflarda değil, aynı zamanda, açık havada spor yaparak yetişmesine inanmıştı. Coubertin dünya gençliğini bir yerde toplamak ve onların birbirlerini anlamalarına imkan yaratmak amacıyla, 1894 yılında Sorbonne Üniversitesi'nde, 12 ülkeden gelen 79 temsilcinin katıldığı "Uluslararası Spor Kongresi" sırasında olimpiyatların tekrardan yapılması ve modern olimpiyatların ilkinin, 1896'da Atina'da organize edilmesi kararını aldırdı.
1896 Atina
Politik ve mali sıkıntıları öne sürerek olimpiyatların Atina'da yapılmasına karşı çıkan Yunan hükümetini sonunda razı eden Coubertin, davet mektuplarını geç yolladığı için ilk olimpiyatlara sadece 13 ülkeden 295 sporcu katılabildi. Programda sadece dokuz spor vardı ve ilk olimpiyat şampiyonu, 3 adımda birinci gelen Amerikalı James Connolly oldu. Amerikalılar, 800 ve 1500 metreler dışında, tüm atletizm yarışmalarını kazandılar. Olimpiyatlarla ilgisi olmamasına rağmen tarihteki "Maraton" zaferini sembolize etmek için Coubertin tarafından programa konan 40 km'lik yarışda Atina'lı Spiridon Louis birinci gelerek, Yunanlılara bir altın kazandırdı. Tek siklette yapılan güreşi bir Alman, tenisi ise İngiliz sporcular kazandı. Pire Limanı'nda yapılan yüzme yarışlarında, deniz suyunu soğuk bulan Amerikalı ve Avustralyalı yüzücüler katılmayınca, Macarlar ve Avusturya'lılar birinci geldiler.

1900 Paris
Yunanlılar, 1896 Olimpiyatları'nın haşmetini ve maratondaki birinciliği görünce, bundan böyle olimpiyatların daima Atina'da yapılmasını istediler. Fakat Coubertin, oyunların değişik kentlerde yapılmasını istiyordu ve 1900 yılında yapılacak olan Dünya Fuarı nedeniyle, o yılki olimpiyatların kendi ülkesinde yapılmasına karar verdi. Parisli bürokrat ve organizatörler, oyunların fuar süresince yapılmasını istediler ve program yaklaşık 6 aylık bir devreye yayılınca karmakarışık bir olimpiyat yapıldı ve sporcular yarışma havasından uzak bir şekilde yarıştılar. Bayanlarda golf ve tenis ilk kez olimpiyat programında yer aldı.

1904 St.Louis
Coubertin'in idealindeki olimpiyat henüz gerçekleşmemişti. 1900 için "kötü" denirken, 1904 için "korkunç" tabiri bile hafif kaldı. St.Louis'in uzaklığı nedeni ile az ülke katııldı ve yarışan 625 sporcudan 533'ü Amerikan takımı adına koştu. Fantezi meraklısı Amerikalı organizatörler, sporla ilgisi olmayan branşları dahi programa koydular. 282 birincilik madalyasının 238'i Amerikalılar tarafından kazanıldı. Coubertin, belki de yaşanacakları tahmin ettiği için, St.Louis'e gitmemişti.

1908 Londra
Modern sporun beşiği olan İngiltere, 1908 Olimpiyatları için 500 metrelik pist'i ve sahanın ortasındaki 100 metre uzunluk ve 15 metre genişliğindeki yüzme havuzu ile 68.000 kişilik modern bir stadyum yaptı. Bu olimpiyat da dört aylık bir süreye yayıldıysa da, önemli sporlar temmuz ayı içinde yapıldı. Olimpiyatlar'daki ilk uluslararası olaylar Londra'da oldu. Amerikan ve İsveç bayrakları stada çekilmedi. Amerikalılar açılış töreninde kralın önünden geçerken bayraklarını indirmediler, Ruslar kendi topraklarında olduğunu iddia ettikleri Finliler'in kendi bayrakları ile geçmesini protesto ettiler. Amerikalılar, İngiliz hakemlerin taraf tuttuğunu iddia ettiler. Maraton yarışında stad içinde beş kez düşen ve hakemler tarafından yardım edilerek, bitkin bir şekilde yarışı bitiren İtalyan Dorando Pietri, ilk önce birinci ilan edildi. Kural dışı yardım gören Dorando, sonradan yarış dışı bırakıldi, ikinci gelen Amerikalı Johnny Hayes altın madalyayı kazandı. Uluslararası Olimpiyat Komitesi 1907'deki toplantısında, bundan böyle olimpiyatlarda ilk üç sırayı alanlara altın, gümüş ve bronz madalya vermeyi kararlaştırdı.

1912 Stokholm
Modern Olimpiyatlar tam anlamı ile Stokholm'de "modern" oldu. O yıl kurulan hemen tüm branşlardaki Uluslararası Federasyonlar, Stokholm'de yapılan derecelerin otomatikman dünya rekoru olarak kabul edilmesini kararlaştırdı. Stokholm'ün yıldızı Amerikalı kızılderili-beyaz melezi Jim Thorpe oldu. Genç Finli atlet Hannas Kolehmainen de üç altın madalya kazanarak Finliler'in mesafe koşularındaki hegemonyasını başlatmış oldu.

1916 Savaş
Budapeşte, İskenderiye ve Berlin'in adaylıklarını koydukları VI.Olimpiyat Oyunları'nın, savaş hazırlıkları içinde bulundukları belirlenen Almanlar'a verilerek, savaşın önleneceği sanıldı. Fakat, 1914'de başlayan 1.Dünya Savaşı, olimpiyatların yapılmasını engelledi.

1920 Antwerp
Savaştan çıkmış Belçikalılar büyük bir azim ve fedakarlıkla iyi bir olimpiyat organize ettiler. Bu arada, Uluslararası Olimpiyat Komitesi büyük ve tarihi hata yaptı ve o zamana dek komitede yer almalarına rağmen savaşta yenilen Avusturya , Macaristan , Almanya ve Türkiye oyunlara davet edilmedi. Anvers'de ilk kez atletler adına olimpik and içildi ve olimpiyat bayrağı dalgalandı.

1924 Paris
Amsterdam'da yapılması kararlaştırılmışken 1894 de Coubertin'in Olimpiyat fikrinin kabul ettirmesinin 30.yıldönümü nedeniyle seçilen Paris, çeyrek asır evvelki kötü imajı silmek fırsatını buldu. "Savaş'ta yenilenler" tekrar olimpiyatlara davet edilirken Fransa ile arasındaki soğukluk nedeniyle, Alman takımı Paris'e gelmedi, Paris'in yıldız, mesafe koşularında beş altın alan Finli Paavo Nurmi oldu. Yıllar sonra Tarzan rolü ile herkesin tanıyacağı genç Amerikalı Johnny Weissmuller de serbest stilde üç altın ve su topu takımındaki katkısı nedeniyle de bir bronz kazandı.

1928 Amsterdam
Coubertin sağlık nedeni ile komite başkanlığından ayrılmasından sonra bayanlar için yapılan sporlarda bir artış oldu ve bayanlar arası atletizm ilk kez başladı. Açılış töreninde güvercinler uçuruldu. Oyunlar süresince stad içinde bir meşale yandı. Amerikalı atletler, düz koşularda sadece bir altın madalya kazanırken, Finli atletler, 1500 metrenin üstündeki tüm mesafe koşularında ilk üçe verilen 12 madalyanın dokuzunu almayı başardılar. İlk kez bir Kuzey Afrikalı, Cezayir doğumlu Fransız El Ouofi maratonu ve bir Asyalı olan Japon Mikio Oda 3 adım atlamada altın kazandılar.

1932 Los Angeles
1904 St.Louis Olimpiyatları'nda başarısız olan Amerikalılar, 1920'den beri istediklerine kavuştular ve bu sefer mükemmel bir organizasyon yaptılar. İlk kez, erkekler için bir olimpiyat köyü, 105.000 kişilik bir stadyum yapıldı. Dünya'da ki ekonomik kriz ve Los Angeles'in uzaklığı nedeniyle katılım az oldu. Pek çok branşta yeni rekorlar kırılırken, Japonlar, bilhassa, yüzmede büyük gelişme gösterdiler ve Amerikalılar'a zor anlar yaşattılar.

1936 Berlin
1916'dan beri Olimpiyat yapmak için sıra bekleyen Almanlar'a 1931 yılında, beş yıl sonra yapılacak olan olimpiyat verildiği zaman, iki yıl sonra Naziler'in başa geçerek ülkedeki yahudi azınlığı dışlayacaklarını kimse tahmin edememişti. Hitler, olimpiyatları sisteminin propagandasını yapmak için kullandı. Mükemmel bir organizsyon yaptı ve Almanlar büyük başarılar elde ettiler. İlk kez, Olmpia'da yakılan ateş, yedi ülkeden geçerek 3.000 sporcu tarafından taşındı ve stada getirildi. Amerikan atletizm takımından, 100,200 metre, uzun atlama ve 4x100 bayrak yarışında 4 altın madalya alan Jesse Owens'in başı çektiği 10 zenci atlet, 7 altın, 3 gümüş ve 3 bronz madalya alarak, Hitler'in "Üstün Irk" teorisini yerle bir ettiler.