Kayak Sporu

[_SoN_]

Kayak Tarihçesi

Kayak sporunun ilk çıkış şekli insanların karda batmamak için çeşitli ağaçlardan çeşitli şekilde parçalar yapmışlardır.

Kayak Sporunun Tarihçesi 5000 yıl öncesine ait ilk kayaklar dişbudak betula ve çam ağaçlarından yapılmış olup bunların kayganlığını artırmak için çam ağacından yapılanların tabanları katranla betuladan yapılan kayaklarda deriyle kaplanmıştır. Kayak sporunun ilk ortaya çıktığı ve kullanıldığı bölgeler; Sibirya Moğolistan ve Altaylar' dır. Daha sonra Kuzey Amerika Balkanlar Anadolu ve Kuzeybatı yönünde İskandinavya ile İzlanda' ya doğru yayılmıştır.

Zaman içinde gelişerek bir spor aracı olarak benimsenmesi sonucunda 1866' da Cristina' da ilk kez kayak yarışmaları düzenlenmiş bu karşılaşmaya gösterilen büyük ilgi üzerine 1879'da Oslo'da daha büyük bir organizasyon gerçekleştirilerek kayakla atlama yarışmaları yapılmıştır.

Dünyadaki ilk kayak kulübü 1877'de Fridtjof Nansen'in girişimleriyle Norveç'te "Ski Club de Cristina" adıyla kurulmuş bunu 1890'da Almanya 1894'te Avusturya 1901' de Fransa ve 1903' te İngiltere'de kurulan kayak kulüpleri izlemiştir.

1924' te merkezi Bern'de olan Uluslararası Kayak Federasyonu (Federation International de Ski) FIS'in kurulmasıyla birlikte kayak aynı yıl kış olimpiyatları programına dahil edilmiştir. FIS' in ilk kez 1925'te düzenlediği "Alp Disiplini" ile 1931'de düzenlediği "Alp Disiplini" yarışları günümüzde her dört yılda bir ayrı yerlerde ve birbirinden bağımsız olarak yapılmaktadır.

Türkiye' de Kayak Tarihçesi
Kayıtlara göre eski Türklerde “Çana” olarak bilinen kayak M.Ö.4000 yıllarında Baykal Gölü çevresinde karda yürüme aracı olarak kullanılmıştır.

Göçlerle İskandinav ülkelerine ulaşan kayak Avrupa’da XVIII. Yüzyıldan sonra yaygınlaşmaya başlamıştır. Yurdumuzda ilk kez 1914 yılında Haliç’te bir marangoz atölyesinde yapılan çok sayıda kayak hayvan sırtında Erzurum’ a taşınmış ve Kafkas cephesinde kayakçı er yetiştirmek üzere Erzurum’ da açılan kurslarda 30 kayakçı yetiştirilmiştir.

1 Ocak 1933 yılında Galatasaray Lisesi' nden bir grup öğretmen ilk kez Uludağ’ da kayak yaparak bu sporun Türkiye’ de öncülüğünü yapmışlardır.

Türkiye Kayak Federasyonu aslında 1935 yılında kayak federasyonu olarak değil de “Dağcılık ve Binicilik Federasyonu” olarak kuruldu.

Türkiye' de uluslararası kurallara uygun ilk kayak yarışması 1944'te Asım Kurt' un çabalarıyla gerçekleştirildi

[_SoN_]

Kayak Pistleri

A) Alp Disiplini Yarışma Teknik Bilgileri
1- İniş Yarışması
İniş yarışcısının yarışma tekniğinin çevikliğinin dayanıklılığın fizik kondisyonunun ve cesaretinin ölçülmesini sağlayan bir yarışmadır.

İniş pisti yarışmacının bütün niteliklerini gösterebileceği teknik güçlükleri kapsayacak şekilde hazırlanır.

Dünya Şampiyonluğunda Kış Olimpiyatlarında ve F.I.S. takviminde yer alan Uluslararası yarışmalarda iniş pistlerinin F.I.S. tarafından tescil edilmeleri zorunludur.
İniş pistinde çıkıştan varışa kadar batonların yardımı olmadan kayma olanağı bulunmalıdır. Arazi az kar yağışında dahi tehlikeli olmayacak şekilde taşlardan ağaç artıklarından ve benzerlerinden ihtimamla temizlenmelidir.

Kayak Pistinin muayyen noktalarına yeterli sayıda kontrol kapıları konularak yarışçı için tehlikeli olabilecek aşırı ve yükselen hızın indirilmesi sağlanmalıdır.

Erkekler kayak pisti aşağıdaki teknik verilere uymalıdır :
a- En az yükseklik farkı 800 metre (Özel durumlarda 750 metre.)
b- En çok yükseklik farkı 1000 metre.
c- Kontrol kapıları genişliği en az 8 metre.
d- Olimpiyat oyunları ve Dünya şampiyonlunda erkekler iniş pistinde en iyiderece iki dakikanın altında olmamalıdır.

Bayanlar kayak pisti aşağıdaki teknik verilere uymalıdır :
a- En az yükseklik farkı 400 metre.
b- En çok yükseklik farkı 700 metre.
c- Kontrol kapıları genişliği en az 8 metre
d- Olimpiyat oyunları ve Dünya şampiyonluğunda bayanlar iniş pistinde en iyi derece 1 dakika 40 saniyenin altında olmamalıdır.

2- Slalom Yarışması
Slalom yarışçılarının ikişer sopa ile belirtilen kapıları bulunan bir pistte yarışmalarıdır.

Slalom yarışması iki ayrı pist halinde düzenlenir:
Erkek slalom pisti yükseklik farkları olimpiyat oyunları ve dünya şampiyonluğunda erkekler için 180 ile 220 metre bayanlar için 130 ile 180 metredir. Diğer milletlerarası yarışmalar için erkekler pisti yükseklik farkı 140 ile 200 metre bayanlar pisti yükseklik farkı 120 ile 180 metredir. Coğrafi durumu elverişsiz ülkelerde istisna olarak bayanlar slalom pisti yükseklik farkı 120 metreye indirilebilir.

Dünya Şampiyonluğunun ve olimpiyat oyunlarında slalom pistinin ¼ ü 30 derece meyilli bulunmalıdır. Kayak Pistinin akıcı olmasına da özen gösterilmelidir.

3- Büyük Slalom Yarışması
Büyük slalom yarışı kontrol kapılarıyla sınırlandırılmış pist üzerinde yapılan bir yarışmadır. Erkekler pisti yükseklik farkı en az 250 metre en çok 500 metre olmalıdır. Bayanlar pisti yükseklik farkı ise en az 300 metre olmalı en çok 450 metreyi geçmemelidir. Büyük slalom pisti en az 30 metre genişliğinde hazırlanmalıdır.
Pist iniş pisti özelliklerine göre hazırlanır.

Büyük slalom kapılarında slalom kullanılan sopalardan yararlanarak her kapı için çiftler sopa dikilir. ( Yani her kapı için 4 sopa )

B) Parelel Yarışma

Paralel yarışma iki veya daha fazla yarışçının iki veya daha fazla mümkün olduğu kadar benzer arazide ve benzer figürlerle hazırlanan birbirine bağlı pistlerde yarışmalarıdır.
Paralel yarışma pisti geniş bir sahada pistlerin yan yana tertip edilmesi ile hazırlanır. Kapılar iki sopa arasına gerilmiş 30 cm. genişliğinde ve 70 cm. yüksekliğinde flamalarla da yapılabilir. Yan yana iki pistte inerken soldaki pist kırmızı sağdaki ise mavi flamalarla belirlenir ikiden fazla pist yapılırsa daha değişik renkler kullanılır.

Hazırlanan iki pist arasındaki uzaklık en az 6 en çok 7 metredir. Çıkış noktaları da bu ölçüye göre yerleştirilir.

C) Kuzey Disiplini Yarışmaları

Mukavemet pisti yarışçının teknik taktik ve fiziki niteliklerinin ölçülmesini sağlayacak şekilde düzenlenmelidir. Pistin zorluk derecesi yarışmanın önemine bağlı olmalıdır. Pistin çizimi için belirli yükseklik farkı ve tırmanma uzunluğu göz önüne alınarak arazi doğal hali ile kullanılmalıdır.

Prensip olarak mukavemet pistinin üçte biri tırmanış üçte biri iniş şekilde düzenlenmelidir.

Pistlerin uzunluğu
Gençler : 10 ve 15 km.
Büyükler : 101530 ve 50 km.
Genç Bayanlar : 5 km.
Bayanlar : 510 ve 20 km.

[_SoN_]

KAYAK TEKNİKLERİ

1- Telemark

Ayaklar kayağa önden tutturulup topuklar serbest bırakılıyor. Böylece kayakçı viraj alırken dizler neredeyse kara değiyor. Pistlerde olduğu gibi toz karlı zeminlerde de daha doğrusu her türlü karlı zeminde kaymayı mümkün kılıyor.

2- Monoski
Bir tek ama standart kayaklardan daha geniş tutulmuş kayak üzerine iki ayak sabitleştiriliyor. Monoski özellikle sert pistlerde ve engebeli zeminlerde kaymak için.

3- Snowboard
Amerika' da sörfçüler tarafından kış sporlarına uyarlanan bir tekniktir.

4- Carving
Bir adı da Parabolik ski. Carving geniş ve yuvarlak kenarlı geniş topuklu kayaklarla kayılıyor. Bu kayaklarla keskin virajlar alınabiliyor üzerinde eğilmek ve yokuşa yapışmak daha kolay. Pistlerde az veya çok sert karlı zeminlerde kaymak içindir.

5- Kar Bisikleti
Henüz çok yaygınlaşmadı ama birçok kayak merkezinde bulunuyor. Kar Bisikletinin tekerlekleri yerine geniş bir kayak bulunuyor.

6- Kızak
Modası hiç geçmeyecek olan kızaklar zamanla geliştirildi. Günümüzün kayak merkezlerinde eski ahşap kızakların yerini freni ve sert gövdesiyle ailece kaymanın tadını yaşatan hızlı araçlar aldı.

7- Free Style
Kayaklar çeşit çeşit kayak teknikleri de çok farklı. Ama heyecan arayanlar sınırları zorlamak istiyorlar. İşte bunun bir örneği Free Style dir.

8- Boardercross
Kayakçıların hep birlikte tepeler çukurlar ve sert virajlar bulunan bir pistte kaymasıdır.
9- Free Ride : Pist dışında dağlarda beyaz bir okyanusun ortasında ayak basılmamış ortamlarda doğa ile baş başa kalarak kaymak isteyen usta kayakçılar ve snowboard'çular içindir.

10- Half Pipe
Snowboard' çuların engebelerden atlayarak ve havada çeşitli figürlerle gösteri yaparak özel pistlerden kaymasıdır.

11- Kar Raftingi
Rafting botları altına kayganlığı arttırıcı bir branda gerilerek kürek kullanmadan sadece bir görevlinin gerekli yerlerde alüminyum frenleyici çubukları kullandığı belirli bir parkurda botun kaydığı alternatif bir kış sporu. ( Erciyes' te uygulanıyor. )

12- Tur Kayağı
Usta kayakçı ve dağcılar için. Kayarak yürüyerek tırmanarak ve çadırlarda konaklanarak dağların aşılmasıdır.

[_SoN_]

Kayak Merkezleri

1- Ankara - Elmadağ
2- Antalya - Saklıkent
3- Bingöl - Yolçatı
4- Bitlis - Merkez
5- Bolu - Kartalkaya
6- Bolu - Esentepe
7- Bursa - Uludağ
8- Elazığ - Hazarbaba
9- Erzincan - Bolkar
10- Kastamonu - Ilgaz
11- Erzurum - Palandöken
12- Gümüşhane - Zigana
13- Isparta - Davraz
14- İzmir - Bozdağ
15- Kars - Sarıkamış
16- Kayseri - Erciyes
17- Kartepe