Deniz Balıkları Ve Özellikleri

[Hasret]

AKYA
Lichia amia,Gabelsmakrele,Liche n‚-b‚

Kuzu, Çıplak, Leka ve İskender Balığı olarak da anılır. Genelde 50 - 100 cm, en çok 180 cm. ve 60 kg. ağırlıkta olabilir. Yumuşakçalar, kabuklular ve küçük balıklarla beslenerek dipte kıyılara yakın küçük sürüler halinde dolaşır. Canavar balıklardandır, çevresindeki balıkları yok edercesine yer. Geçmişte çok avlanılması nedeniyle neslinin tükenme tehlikesi vardır. Korunması gerekir.



AY BALIĞI
Mola Mola,Mondfisch,Poisson-lune

Pervane Balığı da denir. Okyanuslar ve Akdeniz'in açıklarında uzun göçler yapmadan, bazen derinlerde, bazen de su yüzeyinde yan yatarak dolaşır. İyi yüzemeyen, hareketsiz bir balıktır. Deniz anaları, Ahtapot, Mürekkep Balığı ve diğer balıklarla beslenir. 2,5 - 3 m. boydan 1.500 kg. ağırlığa erişip 20 - 25 yıl yaşayabilir. Bahardan yaz sonlarına kadar 300 milyona varan yumurta döker. Bu yumurtaların çoğu diğer balıklara yem olur. Eti lezzetsiz ve fena kokulu olduğu için insan besini yönü ve ekonomik değeri yoktur.



BAKALYARO


Merlangius Merlangos,Blauer wittling,Merlan bleu
Mezgit ve Gelincikle aynı türdendir. Karadeniz'de yaygın, Ege'de az bulunur. Genelde 15 - 20, en çok 45 - 50 cm. boyunda olur. Sahillerin 3 -4 m'ye kadar derinliklerindeki sığların kumlu, çakıllı ve yosunlu diplerinde fazla göçler yapmadan yaşar. Balık yumurtaları, küçük balıklar ve karides gibi canlılarla beslenir. Üremelerini Şubat - Mayıs arasında sahillere yakında yapar. Mezgitle eş, beyaz ve lezzetli etiyle ekonomik değeri yüksektir



Mullus Barbatus,Meerbarbe,Rouget-Barbe De Vase

Sıcak ve ılık denizlerin kumlu, çamurlu sahillerinde 300 m'ye varan derinliklerinde sürüler halinde yaşar. Ortalama 12 - 15 cm'den en çok 40 cm. büyür. Suyun ısı şartlarında derinlerden sahile mevsimsel göçler yapar. 10 yıl yaşayabilir. Nisan - Haziran arası 15.000 - 100.000 yumurta döker. Etinin lezzeti ve bol avlanılmasıyla ekonomik değeri yüksektir.



BERBER BALIĞI

Anthias Anthias,Fahnenbarsch,Barbier-Hirondelle
Hani ailesinden bir balıktır. Sıcak ve ılıman denizlerin kayalık, çakıl ve bazen çamurlu "bölgelerinde; 50 - 300 m. derinliklerde yaşayan" Berber Balığı, 25 cm. uzunluğa erişebilir. Az bulunduğu için fazla ekonomik değeri yoktur. Denizlere renk güzelliği verir. Üremeleri diğer Hani cinsi balıklar gibidir



BERLAM
Merluccius Merluccius,Hechtdorsch,Merlu Commune

Ilık denizlerin orta sularında yaşar. Ege, Marmara ve Akdeniz'de yaygın, Karadeniz'de seyrek bulunur. Gündüzleri 80 - 300 m'ye varan derin sularda, gezinip geceleri avlanmak için kıyılara ve yüzeye yaklaşır. Kolyoz, Çaça, Hamsi ve benzeri küçük balıklarla beslenir. En çok 80 - 100 cm. boy ve 10 kg. ağırlığa erişebilir. Mayıstan Ağustosa kadar sahillere yakında üremelerini yapar. Etinin lezzet ve kalitesi Mezgitle eştir. Taze olarak her mevsimde yendiği için ekonomik değeri yüksektir



CAMGÖZ KÖPEKBALIĞI
Galeorhinus Galeus,Dornhai,Requin-hƒ

Sıcak ve ılık denizlerin 100 m'nin altındaki serin sularda tek başına yaşayan, boyları 4 - 5 m'den 10 - 15 m'ye ulaşan, omurgasızlar (Mürekkep Balığı, Ahtapot, medusalar) ve sürü halindeki küçük balıkları yiyerek beslenen bir Köpekbalığı türüdür. Sıcak yaz günlerinde ağır hareketlerle su yüzeyinde yüzer. Rahatsız edilmezse saldırgan değildir. Açıkdenizlerde erkek tarafından döllenen dişiler 8 - 14 arası canlı yavru doğurur. Başka ülkelerde yenilmesine rağmen, yakalananları ülkemizde balık unu üretiminde kullanılır.




ÇAÇA
Sprattus Sprattus,Sprotte,Sprat

Sardalya - Tirsi ailesindendir. Boyu 6 - 8 cm, Karadenizin batısında 13 - 15 cm. olanlarına rastlanır. Besinleri planktonlar ve balık yavrularıdır. Sürüler halinde yaşar. Mayıs - Haziran arasında üreme yapar. Eti fazla lezzetli değildir. Bu nedenle özel avcılığı yapılmaz. Buna karşı denizlerde ekonomik değeri çok yüksek olan uskumru, palamut, torik gibi balıklar için yem değeri vardır. Kuzey Avrupa ülkelerinde konservesi çeşitli isimlerle pazarlanır.




ÇAMUKA
Atherina Hepsetus,Grosser Ahrenfisch,Poisson D'argent

Gümüş türündendir. Fazla derin olmayan sahillerin sıcak ve ılıman sularında, kumlu veya çakıllı bölgelerde sürüler halinde ve balık yavruları, kabuklular ve yumuşakçalarla beslenerek yaşar. Suyun tuzluluk oranı ve oksijen değerine uyum gösterir. Bu nedenle göllerde bile yaşayabilir. Boyu 10 - 12, en çok 16 - 18 cm. olabilir. Suların bölgesel sıcaklığına göre Nisan-Eylül arasında ürer. Beyaz ve çok lezzetli etiyle ekonomik değeri yüksektir



ÇİPURA
Sparus Aurata,Goldbrasse,Dorade Royal

Ege ve Akdenizin bu namlı balığı Marmarada seyrek bulunur. Ortalama 25 - 35 cm. boy ve 0,5 - 3 kg. ağırlıkta, en çok 60 cm. ve 6 kg'da olabilir. Etçil bir balıktır. Kuvvetli çenesiyle küçük kabukluları, balıkları ve diğer hayvanları kolayca yer. Yaz devresinde sığlarda, kış aylarında da 35 - 40 m. derinliklerde yaşar. İki yaş üstündekiler daha da derinlere iner. Üremeleri Ekim - Aralık aylarında olur. 100.000 - 150.000 yumurta döker. Eti çok lezzetlidir. Ayrıca üretim kültürüne uygunluğu nedeniyle ekonomik değeri çok yüksektir.



ÇİTARİ
Boops Salpa,Goldstriemen,Saupe

Karagöz ailesinden bir balıktır. Sarpan Balığı da denir. Boyları 45 cm. olabilir. Görüntüsü çok güzel fakat eti lezzetsizdir. Bu nedenle fazla ekonomik değer taşımaz. Marmara, Ege ve Akdeniz'de bol, Karadeniz'de seyrek rastlanır. Yaşam karakteri ve üremeleri Karagöz cinsi balıklarda olduğu gibidir.




ÇİZGİLİ MERCAN
Lithognathus Mormyrus,Marmorbrasse,Serranide Ou Bar

Mırmır Balığı da denir. Mercana göre vücudu daha uzundur. Genellikle Akdenizde bulunur ve en çok 30 cm'e büyür. Sığ suların bitkilerle örtülü taşlık, kayalık, kumluk bölgelerinde yaşar. Acısu bölgelerine de girer. Biyolojik yaşamı Karagöz / Mercan gibidir. Etinin lezzetli olmasına rağmen az bulunan ve sadece taze tüketilen bir balıktır.




ÇİZGİLİ ORKİNOS
Katsowonus Pelamis,Echter Bonito,Bonite … Ventre Raye

Karadeniz, Marmara ve Kuzey Egeye kadar sularımızda rastlanan Orkinos türlerinden biridir. Boyu ortalama 60 - 100 cm. olur. Yemlendiği balık sürülerini önüne katarak Karadenize çıkar ve orada sular ısınınca üreme yapar. Bu gidiş - gelişler Karadeniz ve Marmaradaki yerli balıkların doğal dengesini oluşturur. Etinin insan gıdası olarak çeşitli değerlendirilmesi ve avcılık yönüyle aşırı tüketimi hem Orkinos türünü hem de onunla akım sağlayan diğer balık türlerini tehlikeli olarak etkilemektedir



DENİZ ALASI
Salmo Trutta Labrax,Meerforelle,Truite De Mer

Karadeniz Alabalığı, Som Balığı olarak da tanınır. Solmon Balığı ile hem akrabalığı, hem de benzerliği vardır. Bir türü de Akdenizde yaşar. Genelde 50 - 80 cm. boy ve 3 - 7 kg. ağırlıktan, en çok 100 cm. ve 25 kg'a erişenlerine rastlanır. Ömrünün bir kısmını denizde geçirdikten sonra üremek için nehirlere girer. Ağırlığına oranla 2.000 - 16.000 yumurta döker. Kuvvetli çenesi olan yırtıcı bir balıktır. Küçük balıklar ve kabuklularla beslenir. Eti çok lezzetli olduğu gibi, yumurtasından da kırmızı havyar elde edilir. Ekonomik değeri çok yüksektir.



DÜLGER
Zeus Faber,Peterfisch,Saint Pierre


Boyu 50 - 60 cm'ye ulaşan Dülger Balığı gezici bir balıktır. Mayıs'ta Marmara'dan Karadeniz'e çıkar. Akdeniz, Ege, Marmara ve kısmen de Karadeniz'de yaşayan, kalın pullarla örtülü Dülger Balığı etobur bir balıktır. Büyük ağzıyla kendinden küçük pek çok balığı yutarcasına yer. Genelde 60 - 70 cm. derinliklerde yaşar. Kış mevsiminden sonra suların ısınmasıyla, Mayıs ayından başlayarak Temmuz sonuna kadar üremelerini sürdürür. Dülger Balığı, İzmir-Antalya arası yörelerimizde Peygamber, Dikenli Peygamber Balığı olarak da tanınır. Eti lezzetli, beyaz ve yararlıdır.




DİKENLİ KIRLANGIÇ
Aspitriglia Cuculus,Seekuckuck,Grondin Perlon


Kırlangıç ailesinin bir türüdür. Sırt ön yüzgeçlerinin sivri ve uzunluğu, yan taraflarındaki sert kabuklarla Kırlangıçtan ayrılır. Ege, Akdeniz ve Marmara'da bulunur. Karadeniz'de rastlanmaz. En çok 45 cm. boyda olur. Denizlerimizde sayısı Kırlangıçtan daha azdır. Genelde 30 m. derinlikte durgun sularda, sırasında 100 - 250 m. derinliğe inerek yaşar. Eti lezzetli ve yararlıdır. Ekonomik değeri vardır




DİKENLİ ÖKSÜZ
Prestedion Cataphractum,Panzerhahn,Malarmat


İsim benzerliğine karşın Kırlangıç ailesinden Öksüzle soydaşlığı yoktur. Marmara, Ege ve Akdeniz sahillerinin 30 - 400 m'ye varan derinliklerin kumlu, çakıllı, yosun kaplı zeminlerinde yaşar. Boyları 10 - 15, en çok 30 cm. olabilir. Küçüklerine Mıcır, büyüklerine Çuka denir. Çiftler halinde gezerek yosunlar, otlar, yumuşakçalar ve küçük kabuklularla beslenir. Mayıs - Temmuz arasında ürer. Eti lezzetlidir fakat çok seyrek bulunur.




DİL BALIĞI
Arnoglossus Laterna,Seezunge,Sole Commune


Denizlerimizde 10 m'den 300 - 500 m'ye kadar derinliklerin, kumlu, çamurlu veya çakıllı diplerinde fazla hareket etmeden ve uzun göçler yapmadan yaşar. Boyları 20 - 25 cm. olur. Dipteki omurgasızlar, küçük balıklar ve böceklerle beslenir. Bahardan itibaren kıyılara sokularak Haziran - Temmuz arasında üreme yapar. Kış aylarında eti dolgun ve lezzetli olur. Genelde her mevsimde bulunan ekonomik değeri yüksek olan bir balıktır.

Pişirme Biçimi
Tava, ızgara, şiş veya fileto, balık çorbasına (ilave edilir), buğlama

Dönem
Kış ve İlkbahar aylarında, kasım - mayıs arası




ELEKTRİK BALIĞI
Torpedo Marmorata,Zitterrochen,Torpille Marbree


Bir köpek balığı türüdür. Sıcak ve ılıman denizlerin 100 - 150 m'ye varan diplerinde fazla göç etmeden yaşar. Boyu 150 cm. olabilir. Genelde avlanmak için veya tehlike halinde 100-220 volt'a varan, insan için tehlikeli fakat öldürücü olmayan kısa süreli elektrik çarpması yapar. Bahar - yaz aylarında çiftleşerek ürer. Dişileri 14 - 15 canlı yavru yapar. Eti yenebilir, fakat ülkemizde fazla tüketilmez.




Sciana Umbra,Meerrabe,Corb


Sıcak ve ılıman denizlerin 100 - 150 m. taşlık, kayalık ve mercanlı bölgelerinde yaşar. Bütün denizlerimizde bulunur. Gezgin bir balık değildir. Aynı zamanda Taşbalığı ve Mavruşgil Balığı olarak da tanınır. Bahar sonu, yaz aylarında üreyen Eşkina 30 - 35 cm. uzunluk ve 500-600 gr. ağırlığa erişir. Beyaz ve çok lezzetli eti ile ekonomik değeri yüksektir.

Pişirme Biçimi
Buğlama , haşlama (mayonezli), tava, yahni, kiremitte fırın, salata, çorba

Dönem
Mayıs, Ekim ve Kasım ayları




FANGRİ MERCAN
Sparus Pagrus,Sackbrasse,Pagre Commune


Bir Mercan türüdür ve Trança ile büyük benzerlik gösterir. Ortalama 25-35, en çok 80 cm. boyda sıcak denizlerde, Güney Ege ve Akdenizde yaygın bulunan kabuklular, yumuşakçalar ve küçük balıklarla beslenen etçil bir balıktır. Taşlık ve kayalıkların mağaralı oyuklarında yaşar. Üremesi bahardan Ağustosa kadar sürer. Mercan ailesi içinde eti lezzetli olanlardandır., ancak seyrek bulunduğu için ekonomik değeri bölgeseldir.

Pişirme Biçimi
Tava, ızgara, şiş veya fileto, haşlama mayonezli, yahni, kiremitte fırın, buğlama, salata

Dönem
Mayıs, Ekim, Kasım ayları




KIKLA LAPİN
Labrus Berggylta,Gefleckter Lippfisch,Vieille


Ilık ve sıcak denizlerimizin yosun ve bitkilerle kaplı taşlıkların 2 - 30 m. derinliklerinde yaşar. Dişi ve erkekleri arasında boy ve renk farkları görülür. Boyları 30 - 40, en çok 60 cm. (dişilerde) olabilir. Yumuşakçalar ve kabuklularla beslenir. Dişleri çok kuvvetlidir. Üremeye yakın erkekleri deniz bitkileriyle dişiye yuva hazırlar. Mayıs - Ağustos ayında da yumurta verir. Eti lezzetlidir. Ayrıca 'Sportif Avcılığı' değerlidir



KILIÇ
Xiphias Gladius,Schwertfisch,Espadon


Sıcak ve ılık sularda bireysel veya çift yaşar. Açıkdeniz balığıdır. 800 m. derinliğe inebilir. Genelde 150 - 160C'li sularda ve deniz yüzeyinde, zaman zaman suyun dışına fırlayarak dolaşırlar.
Ortalama 2 - 3,5 m. boy ve 60 - 150 kg'a kadar ağırlıkta olabilirler. Boyları 4 - 5 m'ye kadar ulaşabilir. Suların ısınmasıyla, üremeleri Nisan ayından başlayarak Temmuz ayına kadar devam eder. Isı şartlarına göre Marmara ve Karadeniz arasında dolaşıp Akdeniz'e göçerler. Etçil bir balık olup, sürü halindeki diğer küçük balıkları yiyerek beslenir. Ekonomik değeri çok yüksek bir balıktır. Çeşitli nedenlerle türü gittikçe azalmaktadır.

Pişirme Biçimi
Izgara (fleto veya şiş), kağıt kebabı, fırında domatesli

Dönem
Ağustos - Ocak arası




KIRLANGIÇ
Triglia Lucerna,Roter Knurhahn,Grondin-Rouge


Ege, Akdeniz ve Marmara'nın fazla göç etmeyen, yerli balığıdır. Kısmen Karadeniz'de rastlanır. Ilık denizlerin sahil yakınlarında 5 - 300 m. derinliklerin diplerinde çiftler halinde yaşar. Küçüklerine Derviş Balığı da denir. Ortalama 25 - 50 cm. olur. 80 cm. ve 6 -8 kg. olanlarına rastlanır. 15 - 20 yıllık yaşamı vardır. 3 yaşında olgunlaşıp sahillerden uzakta üremelerini yapar. Küçük kabuklular, yumuşakçalar, deniz bitkileri ve böceklerle beslenir. Etinin lezzet ve yararı, her mevsimde bulunmasıyla ekonomik değeri yüksektir. Diğer Akdeniz ve Avrupa ülkelerinde de bol bol tüketilir.

Pişirme Biçimi
Haşlama Mayonezli, tava, kiremitte fırın, çorba, buğlama, plaki, salata

Dönem
Kışayları ve ilkbahar Ocak - Mayıs




KIRMA MERCAN
Pagellus Acerne,Rotbrasse,Pageot Commun, Pageot Rouge


Mercan ailesindendir. 0 - 400 m., bazan da 700 m. derinliklere inebilmektedir. Yaşam çevresi taşlık, kayalık ve dibe yakın yerlerdir. Boyları 35 - 40 cm'ye ulaşabilir. Eti beyaz, gevrek ve lezzetlidir. Marmara, Çanakkale Boğazı ve Ege'de bolca bulunur. Ekonomik değeri yüksektir. Denizlerdeki ısıya göre ilkbahardan başlayarak Ağustos'a kadar üremeleri sürer. Etçil balık olan Mercanlar çeşitli küçük balıklar, kabuklular ve omurgasızlarla beslenir




KOLYOZ
Scomber Japonicus,Blasen Makrele,Maquereau Espagnol


Bütün denizlerimizde bulunmakla beraber daha çok Marmara balığı sayılır. Şeklen uskumruya çok benzer fakat ayrı bir türdür. Büyük Okyanus'ta sürüler halinde yaşar. Küçük balıklar, yavruları ve planktonlarla beslenir. 2 - 3 yaşında olgunlaşan dişileri Temmuz - Ağustos arası 300.000 - 400.000 yumurtasını denize bırakır. Eti uskumru kadar lezzetli olmamakla beraber, taze - kuru - tuzlu olarak bol tüketilen bir balıktır.

Pişirme Biçimi
Tava, tuzlama, buğlama, plaki, füme, çiroz

Dönem
Temmuz - Eylül




KÖMÜRCÜ KAYASI
Gobius Niger,Schwarzgrundel,Gobie Noir


Bütün denizlerimizin nehir ağızlarına yakın, bazen de acısu bölgelerinde, 75 m'ye kadar derinliklerin kumlu, çamurlu diplerinde fazla göç etmeden yaşar. Baoyları en çok 18-19 cm. olabilir. Mart - Mayıs arasında 1.000-6.000 arasında yumurta vererek ürer. Bu yumurtalara erkekle bekçilik yapar. Küçük kabuklular, yumuşakçalar ve balıklarla beslenir. Eti beyaz, lezzetli ve yararlıdır.

Pişirme Biçimi
Tava, buğlama, plaki

Dönem
İlkbahar ve Yaz ayları




KUM TRAKONYASI
Trachinus Araneus,Gestreiftes Peterm„nnchen,Vive-Araign‚e


Ilık denizlerin sahil bölgelerinde 2 - 3 m'den 100 - 150 m'ye varan derinliklerde yumuşak kumlar arasında ömür geçirir. Beslendiği küçük balıklar, böcek, yumuşakça ve kurtlara karşı çok süratli bir avcıdır. En fazla 50 cm'e büyüyebilir. Dikenleri Trakonya gibi zehirli ve insan için tehlikelidir. Eti lezzetli olmakla beraber tehlikesinden ötürü az avlanıldığı için ekonomik değeri yoktur. Kışı derin sularda geçirip Mart başından itibaren sığlara sokulup yaz sonuna kadar üreme yapar



KUPEZ
Boops Boops,Gelbtriemen,Bogue


Altınkuşak da denir. Ilıman ve sıcak denizlerde yaşar. Akdeniz, Ege ve Marmara'da bulunur. Marmaradakilerin bir bölümü Karadenize çıkar ve döner. Yosunlar, balık yavruları ve kabuklularla beslenir. Boyları 15 - 25, en çok 35 cm. olur. Üremelerini bahar sonunda yapar. Karagöz ve Çitari ile aynı türdendir. Eti lezzetlidir. Ancak bölgesel değerlenir.

Pişirme Biçimi
Tava, buğlama

Dönem
Ağustos



KURBAĞA BALIĞI
Uranoscopus Scaber,Himmelsgucker,Uranuscope


Akdeniz, Ege ve Marmarada taşlık ve yosunlu bölgelerde yaşar. Dipte yatarak başının üstündeki gözleri ile küçük canlıları veya balıkları görüp avlar. Nisan - Mayıs aylarında kışladıkları derin sulardan sahillere, bazan da acısu bölgelerine sokulup, Temmuz - Eylül arasında üreme yapar. Kg/ağırlığına göre 10.000 - 20.000 yumurta döker. Yavrular önce planktonlarla, daha sonra omurgasızlarla beslenir. Eti lezzetlidir. Özel avcılığı yapılmadığı için ekonomik değeri azdır.




LAHOZ / GİRİDA
Epinephelus Aeneus,Zackenbarsch,M‚roublanc


Ege ve özellikle Akdeniz'de yaygın bulunan, boyları 1 m. olabilen bir Hani türüdür. Fazla derinlere gitmeden kayalık, taşlık veya çakıllı alanlarda yaşar. Oldukça yırtıcı, etçil bir balıktır. İrili ufaklı her türlü kabuklular, omurgasızlar ve küçük balıklarla beslenir. Mayıs - Haziran arasında üreme yapar. Akdeniz'İn eti çok lezzetli, şöhretli balıklarındandır. Ancak ekonomik değeri bölgeseldir.

Pişirme Biçimi
Buğlama, yahni, ızgara (şiş, fleto), çorba, haşlama mayonezli, plaki, salata

Dönem
Ağustos, Eylül




LEKELİ MERCAN
Pagellus Bogaraveo,Graubarsch,Pageot Rose


Mandagöz Mercan da denir. Ege ve Akdenizde yaygındır. 100-300 m'ye varan derinliklerde sahile yakınlarda kabuklular, omurgasızlar ve sualtı bitkileriyle beslenerek yaşar. Boyu 30-50 cm. olabilir. Hermafrodit bir balıktır. Hem erkeklik, hem de dişilik karakteri gösterir. Suların ısısına bağlı olarak bahar aylarında üreme yapar. Eti beyaz, gevrek ve lezzetlidir. Ekonomik değeri yüksektir.




Dicentrarhus Labrax,Wolfsbarsch,Bar Europeen


Denizlerimizde ve denizlerin nehirlerle karışımı acısu bölgelerinde yaşar. Hani ailesindendir. Fazla gezici olmayan Levrek yerli balıklardan sayılır. Gençken gruplar halinde, sonraları tek başına yaşar. Yaşam ortamı karanlık ve kuytu yerlerdir. Bu nedenle gemi batıkları veya kaya oyuklarında yuvalanır.
Yaklaşık 20 yıllık yaşamı olabilen Levrek, ortalama 50 - 60 cm'den 1 m. boy ve 10 - 12 kg. ağırlığa erişebilir. 40 cm'den küçüklerine İspendek denir. Küçük yavru balıklarla beslenir. Ocak - Mart arasında 500.000 - 2.000.000 yumurta dökerek yüksek bir üreme gösterir. Eti en lezzetli balıkların başında gelir. Bu nedenle ekonomik değeri çok yüksektir.




LÜFER
Pomatomus Saltator,Tassergal,Blaubarsch


Gezici balıklardan olan Lüfer Karadeniz'le Ege Denizi arasında dolaşır, büyümesinin aşamaları içinde değişik isimler alır. Buna göre:
Boyları,
- 10 cm'ye kadar olanlar Defneyaprağı
15 - 18 cm'ye kadar olanlar Çinekop
18 - 25 cm'ye kadar olanlar Sarıkanat
28 - 35 cm'ye kadar olanlar Lüfer,
35 cm'den fazla olanları da Kofana diye adlandırılır.
Seyrek olarak Kofanaların 60 cm'yi aştığı, hatta 1 m'ye ulaştığı görülmüştür. Lüfer sonbahar - kış aylarında en lezzetli ve olgun devrini yaşar. Yaz ortalarından sonbahara kadar da kışlamaya geçerler. Ilık suların 10 - 200 m. derinliklerinde yaşar. Üremeleri bahar sonu ile yaz başıdır. Kademeli olarak 60 - 80.000 yumurta verir. Bol verimliliği ve etinin lezzetiyle ekonomik değeri çok yüksektir.

Pişirme Biçimi
Çinekop: Buğlama, haşlama, ızgara, tava, kağıt-kebabı, tuzlama
Lüfer : Izgara (şiş, fleto), kağıt kebabı, tuzlama
Kofana : Izgara (şiş, fleto), balık köftesi, salata

Dönem
Eylük sonu - Ocak ortasına kadar

[Hasret]

LİPSOS
Scorpaena Scrofa,Roter Drachenkopf,Rascasse Rouge


50 - 60 cm'ye ve 4 - 5 kg'a kadar büyüyebilen Lipsos Balıkları, sıcak ve ılık denizlerimizin sahil kıyılarından 1.000 m'ye kadar inen derinliklerde, bitkilerle örtülü taşlık, çakıllı ve kumlu düzeylerde yaşar. Özellikle Marmara ve Ege'de çok rastlanır. Eti çok lezzetli ve yararlıdır. Et yiyen bir balık olan Lipsos ilkbahar aylarında ürer. Yaklaşık 3.000 yumurta döker. Dikenleri çok zehirlidir.

Pişirme Biçimi
Çorba, yahni, haşlama, tava, buğlama, plaki

Dönem
Yaz ayları, Ağustos




MALTA PALAMUDU
Naucrates Ductor,Lotsenfisch,Poisson-Pilote


Eskiden gemilerin altlarında, genelde Köpek Balıklarına eşlik ederek yüzen, bu nedenle Pilot Balığı da denen çevik hareketli bir balıktır. Ortalama 40 cm. boyda olur. Sıcak ve ılıman denizleri sever, yosunlar, deniz kurtları, kabuklular ve özellikle köpek balıklarından arta kalanlarla beslenir. Sonbaharla kış ayları arasında üreme yapar. Etinin gıda değeri yoktur.




MAVRİ - KEFAL
Chelon Labrosus,Meer„sche,Mulet Lippu


Kefal, denizlerimizin sıcak ve ılık bölgelerinde, kıyılara yakın, denizle ilişkili nehir ağızlarında, ayrıca içsularda ve sürüler halinde yaşayan bir balık türüdür. Denizlerimizde Haskefal, Altınbaşkefal, Topbaşkefal, Mavri Kefal, Dudaklı Kefal gibi çeşitli türleri vardır. Ayrıca büyüklüklerine göre de isimlendirilir. Türlerine göre 25 cm'den 90 cm. boya erişirler. Yaklaşık 15 yıllık ömrü olan Kefaller, 6 -7 yaşlarından itibaren yaz aylarında üreyerek, 150.000'den 7.000.000'a kadar yumurta verirler. Eti ve yumurtası yönünden değerli bir balıktır. Denizdibi bitkileri ve yumuşakçalarla beslenir.




PALAMUT / TORİK
Sarda Sarda,Unechter Bonito, Pelamide,Bonite … Dos Raye


Karadeniz ve Marmaranın en ünlü balığıdır. Bahar aylarında beslenmek için Karadenize çıkıp, sonbahardan itibaren kışlamak için Marmaraya, Çanakkaleye kadar iner. Süratli ve iyi yüzücüdür. Sürü halindeki uskumru, kolyoz, istavrit, hamsi, sardalya gibi balıklara saldırarak yer. 180 - 200C. sularda 400.000'den birkaç milyona kadar yumurta dökerek açık denizde ürer. Yetiştikten sonra büyümesine göre:

......... cm Vanoz - Gaco
10 - 25 cm Çingene Palamudu
30 - 35 cm Palamut
40 - 45 cm Kestane Palamudu
50 - 55 cm Zindandelen
60 - 65 cm Torik
65 - 70 cm Altıparmak
70 cm ve üstü Peçuta olarak adlandırılır.

Taze tüketimi, ihraç ve endüstri yönleriyle çok değerli bu balığın üretimindeki azalma, ekonomik değerini tahlikeli boyutlara indirmektedir.

Pişirme Biçimi
Tava, ızgara (şiş, fleto), balık köftesi, papaz yahnisi, buğlama, haşalama, lakerda, füme, plaki

Dönem
Eylül - Aralık




PAPAĞAN BALIĞI
Sparisoma Cretense,Seepapagei,Perrequet


Egede seyrek, Doğu Akdenizde yaygın bulunan, fazla göçler yapmadan sıcak denizlerin sığ, taşlık ve bol bitkili, bazen de acısu bölgelerinde yaşayan, çok çeşitli ve güzel renkleri olan bir balıktır. Iskaroz Balığı da denir. Deniz yosunlarıyla beslenir. Yaz aylarında üreme yapar ve 8.000 - 12.000 yumurta verir. Sert ve yavan eti yenmez. Doğa değeri yönü ile korunmalıdır.




PAPAZ BALIĞI
Chromis Chromis,M”nchfisch,Castagnole


Sıcak ve ılıman denizlerin 50 m'ye inen dibi kayalık, mağaralı bölümlerinde yaşar. Bütün denizlerimizde bulunur. Boyları 12 - 18 cm. olabilir. Bahar sonundan Ağustosa kadar üreme yapar ve yumurtalarını çok iyi gizler. Planktonlar ve balık larvalarıyla beslenir. Sert ve lezzetsiz eti yenmez. Az bulunduğu için korunmalıdır




PİSİ
Pleuronectes Platessa,Scholle/Kliesche,Flet


Ortalama 30 - 40 cm. boy ve 250 - 350 gr. ağırlıkta olabilen, ekonomik değeri yüksek balıklardan biridir. Denizlerin kumlu çakıllı diplerinde kabuklular ve yumuşakçalarla beslenip, 15 - 18 yıla kadar yaşar. Sıcak ayları diplerde geçirip, kışın sahillere yaklaşır. Acısulara, nehir ağızlarına kadar sokulur. Bir diğer türü de tatlı sularda yaşar. Üremelerini Ocak - Mart arasında 50 - 60C sularda yapar. 800.000 - 1.000.000 yumurta verir.

Pişirme Biçimi
Tava, ızgara, şiş veya fileto, balık çorbasına (ilave edilir), buğlama

Dönem
Kış ve İlkbahar aylarında, kasım - mayıs arası




RİNA
Dasyatis Pastinaca,Stechrochen,Pastenague Commune


Köpekbalığı ailesinden olup şeklen Vatoza benzer. Sahillerin 10 - 60 m, en çok 200 m'ye varan derinliklerin kumlu, çamurlu diplerinde hareketsiz yatarak avlanır. Boyları 150 cm'e ulaşabilir. Çeşitli balıklar ve omurgasızlar başlıca gıdasıdır. Kışları derinlerde geçirip yaz aylarında kıyılara, tatlısulara ve lagünlere yaklaşır. Çiftleşerek ürer. Gebelik süresi 15 - 18 aydır. 7 - 8 yavru yapar. Eti lezzetsizdir. Tüketim değeri yoktur. Kamçı benzeri kuyruğu yaralayıcı, dikenleri ise tehlikeli şekilde zehirlidir.




SARDALYA
Sardine Pilchardus,Sardine,Sardine


Sürü halinde yazın orta, kışın derin sularda yaşayan gezici balıklardır. Eskiden deniz üstünün ateş aydınlatmasıyla avcılığından ötürü Ateş Balığı diye de tanınır. Boyları ortalama 15 en çok 20 - 22 cm. olur. Deniz içinde henüz yumurtadan çıkmış balık yavruları ve planktonları yiyerek beslenir. Karadeniz, Marmara, Çanakkale Boğazı bölgesi ve Kuzey Egede bol bulunur. Etinin lezzeti ve çeşitli kullanım alanıyla ekonomik değeri çok yüksektir. Üremeleri Nisan 'dan Eylül'e kadar geniş bir devrede ve çok kerelerde olur. Yaklaşık 20.000 yumurta verir.



Exocoetus Volitans,Fliegender Fisch,Poissont Volan, Exocete


Güney Ege ve Akdeniz'de dibe inmeden deniz yüzeyinde yaşar. Planktonlar, omurgasızlar ve yavru balıklarla beslenir. Gümüş ve Kefal'e benzer. Boyu 20 - 30 cm. olabilir. Bazen büyük balıklardan kurtulmak, bazen de saatte 80 km'yi bulan yüzme hızı gereği, su yüzeyinden 25 - 50 cm. yükselip büyük kanatlarıyla 2 - 13 saniye ve 50 - 250 m'lik planör uçuşları yapar. Baharla yaz arasında deniz ortasında yumurtalarını yosun, ağaç dalı gibi herhangi ibr şeye yapıştırarak ürer. Eti lezzetlidir. Bölgesel değerlenir.




MAVİ KÖPEK BALIĞI
Prionace Glauca,Blauhai,Peau Bleue


Aynı zamanda Pamuk Balığı olarak da tanınır. Yırtıcı Köpekbalığı Harharyasla aynı türden olan Mavi Köpek Balığı canavar cinsi balıkların en tehlikelilerindendir. Büyükleri insanlar için çok zararlı olabilir. Ön - alt yüzgeçlerinin uzunluğu ile diğerlerinden ayrılır. Etobur bir hayvan olan Mavi Köpek sürü halindeki diğer küçük balıkları yiyerek beslenir. 4 m'ye kadar büyüyebilir. İlkbahar aylarında ürer. Her seferinde boyları 40 - 60 cm. arası 8 - 12 yavru doğurur. Gerek endüstri ve gerekse gıda yönünden ekonomik değeri vardır



MEZGİT
Merlangius Euxinus,Wittling,Merlan


Marmara ve Karadeniz'de bol, diğer denizlerimizde az rastlanır. Boyları 20 - 40 cm. olabilir. Gelincik ve Bakalyaro ile aynı türdendir. 30 - 40 m'nin altındaki derin sularda yaşar.
Gündüzleri yüzeylere çıkarak hamsi, sardalya vs. gibi sürü halindeki küçük balıkları avlayarak beslenir. Bölgesel şartlara göre Şubat - Mayıs arasında üreme yapar. Lezzetli eti ve her mevsimde bolca avlanılmasıyla ekonomik değeri yüksektir.

Pişirme Biçimi
Tava, buğlama, haşalama

Dönem
Aralık - Şubat




ÖRDEK BALIĞI
Labrus Mixtus,Streifenlippfisch,Vieille Coquette


Boyu 40 cm, ağırlığı 1 kg. olabilen ve 15 - 17 yıl yaşayabilen, dişileriyle erkekleri arasında renk farkı olan çok güzel renkli bir Lapin cinsidir. Genelde 10 - 100, seyrek olarak 180 m. derinlerde yaşar. Denizdeki küçük hayvanlar ve balıklarla beslenir. Üreme mevsimi Nisan - Ağustos arasıdır. Bu sırada çift çift kaya oyuklarını yuva olarak kullanırlar. Daha sonra yumurtaları korumak için erkekleri nöbet tutar. Doğa değeriyle korunması gerekli bir balıktır



VATOZ
Raja Clavata,Nagelrochen,Raie Bouclee


Köpekbalığı ailesindendir. Bütün dünya denizlerinde çok çeşitli türleri yaşar. 1 m'yi aşan boy ve 40 - 50 kg. ağırlıkta olanlarına rastlanır. Uzun geziler yapmadan 15 - 20 m'den 100 - 150 m'ye varan derinlerde kumlara gömülü yatarak av bekler. Kabuklular, küçük balıklarla beslenir. Bahar ve yaz aylarında sahillere yaklaşarak üreme yapar. Dişileri 10 - 30 yumurta verir. Eti lezzetlidir. Fakat az tutulur. Karaciğerinden A vitamini ve yağ üretilir. Ekonomik değeri vardır.




ZURNA BALIĞI
Scomberesox Saurus,Makrelenhecht,Balaou Atlantique


Uskumru Turnası da denir. Ilık ve sıcak denizlerin üst düzeylerinde ve sahillerden uzakta yaşar. Uzunlukları ortalama 50 cm'dir. 20 - 30'lu gruplar halinde gezerler. Bilhassa Ege ve Akdenizde rastlanır. Etçil bir balıktır ve sürü halindeki küçük balıklarla beslenir. Etleri beyaz ve lezzetli olmakla beraber kütle avcılığı yapılamadığı için ekonomik değeri önemsizdir. Erken ilkbahardan yaza kadar her seferinde 1.000 - 1.500 olmak üzere 7 - 8 defa yumurta verirler.

[MetinCeylan]

bazılarını görmemistim tesekkürler.