Sahabelerin üstünlüğü

[Hasret]

SAHABE-İ KİRAM’IN ÜSTÜNLÜĞÜ

Prof.Dr.Ramazan AYVALLI

Son zamanlarda, sahabilerin yüksekliğini idrak edemeyen bazı kişiler, onların şanına layık olmayan sözler söylemeye ve yazılar yazmaya başladılar. Gerçi tarihte de, sahabe-i kirama söven bazı gruplar çıkmıştır. Biz bugünkü makalemizde, sahabilerin faziletinden, üstünlüğünden, yüksekliğinden ve büyüklüğünden bir nebze bahsetmek istiyoruz. Önce, “Sahabi” kelimesi ve onun çoğulu olan “Sahabe”nin tarifiyle konuya girelim:

Mukaddes Kitabımız Kur’an-ı Kerim’den sonra en doğru, en kıymetli kitap olan Sahih-i Buhari’yi açıklayan alimlerden İmam Kastalani, “el-Mevâhibü’l-ledünniyye” isimli kıymetli eserinde diyor ki: “Peygamberimizi (aleyhisselam) diri iken ve Peygamber iken bir ân gören, eğer a’ma ise göremeyip, bir ân konuşan, büyük veyâ küçük, bir mü’mine “Sâhib” veyâ “Sahâbî” denir. Birkaçına “Eshâb(Ashab)” veyâ “Sahâbe” yâhud “Sahb” denilir. Kâfir iken görüp, Resûlullah’ın vefâtından sonra îmâna gelen veyâ mü’min olarak görüp de, sonra (maâz) mürted olan kimse, sahâbî değildir...”

İmam Birgivi’nin “et-Tarikatü’l-Muhammediyye”sinin şerhi “el-Hadîkatü’n-nediyye”de de Abdülganî Nablüsî : “Mü’min olarak Resûlullah(aleyhisselam) ile buluşan ve mü’min olarak öldüğü bilinen cin ve insana sahâbî denir. Bu ta’rîfe göre, a’mâ olan da, uzun zamân birlikte bulunmıyan da sahâbî olur. Melek sahâbî olmaz. Resûlullah (aleyhisselam) vefât ettiği zamân 124.000’den fazla sahâbî vardı. Hepsi âlim, kâmil, yüksek insanlar idi” diyor.

İslam alimleri diyorlar ki: Eshâb-ı kirâm, Peygamberlerden ve meleklerden sonra mahlûkların en faziletlisidirler. Resûlullah’ı (s.a.s.) bir kerre gören bir müslümân, görmeyenlerin hepsinden, hattâ Veysel Karânî’den katkat dahâ yüksektir. Eshâb-ı kirâm hazeratı, Şâm’a girince, bunları gören hıristiyanlar, hâllerine hayrân kalıp: “Bunlar, Îsâ aleyhisselâm’ın havârîlerinden dahâ yüksektir” dediler.

Bu alimler, bunları Kur’an-ı kerim’e ve Sünnet-i seniyye’ye dayanarak söylüyorlar. Eshâb-ı kirâmın üstünlüklerini bildiren âyet-i kerîme ve hadîs-i şerîfler pek çoktur.

Allahü teala, Kur’an-ı kerimde buyuruyor ki:

“Siz, insanlar için çıkarılmış, en hayırlı bir ümmetsiniz...” (Âl-i İmrân Suresi: 110 ) Ya’nî Peygamberlerden sonra, bütün insanların en iyisisiniz!

“(İslamda) birinci dereceyi kazanan Muhacirler(Mekke-i mükerreme’den Medîne-i münevvereye hicret eden Sahâbiler) ve Ensar(Muhacirlere yardım eden Medineli Müslümanlar) ile güzellikle onlara tabi olanlardan Allahü (teâlâ) râzı olmuştur; onlar da, Allah(ü teâlâ)’dan râzı olmuşlardır. Allah, bunlar için, içinde ebedi ve temelli kalacakları, altlarından ırmaklar akan Cennetler hazırladı. İşte bu, en büyük bahtiyarlık(kurtuluş)tur.”( Tevbe suresi: 100 )

Allahü teâlâ, sevgili Peygamberine meâlen buyuruyor ki:

“Sana, Allahü teâlâ ve sana tâbi’ olan mü’minler yetişir.”( Enfâl suresi: 64 )

O zamân Sahâbe-i kirâm pek az idi. Fakat, Allahü teâlâ’nın yanında dereceleri pek yüksek olduğundan, dîni yaymakta sana kafidirler buyuruldu.

Sahabe-i kiramı medheden başka ayet-i kerimeler de vardır. İnşa onları da başka bir makalede ele almak istiyoruz.

Eshâb-ı kirâmın (radıyü anhüm) büyüklüğünü, derecelerinin yüksekliğini bildiren hadîs-i şerîfler de pek çok olup birçok kitapta yazılıdır.Bunlardan da birkaç misal verelim:

1 - “Zamânlar, asırlar ahâlîsinin en hayırlısı, en iyisi, benim asrımın ahâlîsidir. [Ya’nî Sahâbe-i kirâmın hepsidir.] Ondan sonra ikinci asrın, ondan sonra üçüncü asrın mü’minleridir.”

2 – “Beni gören veyâ beni görenleri gören bir müslümânı Cehennem ateşi yakmaz.”

3- “Eshâbımın hiçbirine dil uzatmayınız. Onların şânlarına yakışmıyan birşey söylemeyiniz! Nefsim elinde olan Allahü teâlâya yemîn ederim ki, sizin biriniz Uhud dağı kadar altın sadaka verse, eshâbımdan birinin bir müd (875 gr.) arpası kadar sevâb alamaz.” Çünki, sadaka vermek ibâdettir. İbâdetlerin sevâbı niyyetin temizliğine göredir. Bu hadîs-i şerîf, Eshâb-ı kirâmın kalblerinin ne kadar çok temiz olduğunu göstermektedir.

4 - “Eshâbıma dil uzatmakta Allahü teâlâdan korkunuz! Benden sonra onları kötü niyyetlerinize hedef tutmayınız! Nefsinize uyup, kin bağlamayınız! Onları sevenler, beni sevdikleri için severler. Onları sevmiyenler, beni sevmedikleri için sevmezler. Onlara el ile, dil ile eziyyet edenler, gücendirenler, Allahü teâlâya eziyyet etmiş olurlar ki, bunun da muâhazesi, ibret cezâsı gecikmez, verilir.”

5- “Eshâbımın herbiri gökteki yıldızlar gibidir. Hangisine uyarsanız, hidayete kavuşursunuz.” Ya’nî hangisinin sözü ile hareket ederseniz doğru yolda yürürsünüz. Denizlerde, çöllerde, yıldızlarla ve pusulalarla cihet bulunduğu, yol alındığı gibi, bunların sözleriyle hareket edenler de, doğru yolda giderler.

İnşa başka bir makalemizde, diğer hadis-i şeriflere de temas edelim.