Türk Sinemasında Kürtler (Müslüm Yücel) Özeti, Konusu, Karakterleri

[denizci]

Türk sineması uzun yıllar Kürtleri; şiveleri, şalvarlı erkekleri, tülbentli kadınları, çok çocuklu, çok eşli aile yapıları, ağa, şeyh, eşkıya tiplemeleriyle işledi.
Berdeller, kumalar, kaçırılan kızlar, köy satan ağalar kimi zaman trajedinin, kimi zaman komedinin ana temasını teşkil etseler de, hiçbirinde Kürt kimliği ve dili yer almadı.
Agora Kitaplığı"ndan çıkan Türk Sinemasında Kürtler kitabıyla, sinema tarihine bu yönüyle ışık tutan Müslüm Yücel, 1950"li yıllardan günümüze kadar çekilen ve Kürtlerin konu edildiği filmleri analiz etti.

SADECE İPUÇLARI VAR• Kürtlerin, kendi kimlik ve dilleriyle sinemada ancak 1990"lı yıllardan sonra yer almaya başladığını vurgulayan Yücel, bunu yönetmen Yeşim Ustaoğlu"nun Güneşe Yolculuk ve Handan İpekçi"nin Büyük Adam Küçük Aşk filmleriyle örnekledi. Yılmaz Güney"in ise filmlerinde Kürt oyuncular ve Kürtlükle ilgili temalar olmasına rağmen, Kürt dilini ve kimliklerini açık olarak vermediğini savunan Yücel, kitabında, Kürtlüğe işaret eden sembolik ipuçlarını, şöyle sıraladı: Öykünün geçtiği coğrafya, gelenek-görenekler, aksanlı Türkçe; ya da Gülo, Hallo, Davaro, Kejê, Baran gibi isimler...

Oyuncuları da inceleyen Yücel, Kürtleri Tarık Akan, Hakan Balamir, Türkan Şoray, Hülya Koçyiğit, Fatma Girik, Şener Şen, Kemal Sunal ve İlyas Salman gibi birbirinden ünlü oyuncuların canlandırdığına işaret etti. Türk sinemasının unutulmaz filmlerinin, karakterleriyle de tek tek incelendiği kitapta Yücel, Kürtlerin Türk Sinema Tarihi"nde ilk kez, Atıf Yılmaz ile Hüseyin Peyda"nın 1950 yılında çektiği Mezarımı Taştan Oyun filminde yer aldığı saptamasını yaptı.

MÜSLÜM YÜCEL KİMDİR?• 1990 Urfa doğumlu olan Müslüm Yücel, 1988 yılından itibaren çeşitli gazete ve dergilerde çalıştı. Yücel"in, “Kalbimizin Kuyusunda Kardeşti Yaralarımız”, “İpek Yolu”, “Ahuzin”, “Ölü Evi” adlı şiir; “Tekzip-Kürt Basın Tarihi”, “İbrahim, Harran, Sin Mabedi ve Sabîlik”, “Kürt Coğrafyasında Göl ve Irmak Efsaneleri”, “Kuyu”, “Berdel Evlilik İttifakı” ve “Edebiyatta Ölüm ve İntihar” adlı araştırma-inceleme kitapları bulunuyor.

KİTAPIN ARKA SAYFASI

Türkiye'de Kürtler, ilk defa Atıf Yılmaz ve Hüseyin Peyda'yla beyazperdede boy göstermişlerdir. Bu filmin adı 'Mezarımı Taştan Oyun', tarih 1951'dir. Yönetmen ve senaryo yazarı olarak Yılmaz Güney'in filmlerinde de Kürtler anlatılır. Ancak Kürtlerin kimlikleri hep gizlidir, adları konmaz.

1990'lar sonrasında yapılan filmlerde ilk kez adı olan, dili olan Kürt vardır. Kürtçe duyulmaya başlanır. Yeşim Ustaoğlu'nun 'Güneşe Yolculuk', Handan İpekçi'nin 'Büyük Adam Küçük Aşk' filmleri bu sürecin eserleridir. Oyuncu olarak da Tarık Akan, Hakan Balamir, Türkan Şoray, Hülya Koçyiğit, Fatma Girik, Şener Şen, Kemal Sunal ve İlyas Salman, Türk sinemasında Kürtleri 'temsil' etmişlerdir.

Kürtçe'nin yasak olduğu yılların, asimilasyon politikalarının kökenleriyle, tarihçesinin de ele alındığı bu kitapta, Türk sineması tarihi gözden geçirilerek, Kürt karakterlerin, Kürtlerin yaşadığı coğrafyaların izi sürülür. Kürtçe, Türkçe'nin içerisine nasıl gizlenmiştir? Kürtçe, Türk sinemasında ilk ne zaman duyulmuştur? Hangi filmde Kürt karakterler, hangi şekilde yer almıştır? Müslüm Yücel elinizdeki bu kitapta, işte bu sorulara cevap ararken, Türk sinemasının Kürt'le imtihanını sunar.

Taraf