Küçülen koyunların sırrını bir Türk çözdü

[Hasret]

İskoçya’da bir koyun türünün boyunun giderek küçülmesi uzunca bir süredir bilim adamlarını meşgul ediyordu.
Londra Imperial College’ta öğretim üyesi olan Arpat Özgül ve ekibi işin sırrını çözdü. Ünlü Science Express’te 2 Temmuz’da yayımlanan makaleye göre, koyunların küçülmesinin sebebi küresel iklim değişikliği. Arpat Özgül’ün tezi, bilim dünyasında büyük ilgi ile karşılandı. Daha önce Girit ve Kıbrıs’ta cüce fillerin, cüce su aygırlarının fosilleri bulunmuştu ama bir koyun türünün giderek küçülmesi ilk kez oluyordu. Bilim dünyası, İskoçya’da neredeyse gözle görülür bir biçimde küçülen koyunların sırrını merak ediyordu. Londra’daki Emperial College’tagörev yapan Türk biyolog Arpat Özgül ve ekibi, işte bu sırrı çözdü. Dünyanın en ünlü bilim dergisi Science’ın son sayısında yayımlanan ‘The Dynamics of Phenotypic Change and the Shrinking Sheep of St. Kilda’ (Fenotipik Değişim Dinamikleri ve St. Kilda’’ın Küçülen Koyunları) başlıklı makale, üzerinden birkaç gün geçmesine rağmen bilim dünyasında büyük ilgi uyandırdı. Araştırmada, İskoçya açıklarındaki Hirta Adası’nda yaşayan ve evcil koyunların yabani bir soyu olan Soay koyununun boy ortalamasında görülen küçülmenin sebepleri inceleniyor. Küresel ısınmayla birlikte kış aylarının daha ılıman geçmesi ve Ada popülasyonundaki artış sonucu Soay koyunlarının boy ortalamasında düzenli bir azalma görülüyor. Hirta Adası’nda yaşayan koyunların boy ortalaması son 24 senede yüzde beş civarında bir küçülmüş durumda. Makalede bu düşüşün sebeplerini şöyle açıklanıyor:
Kış aylarının daha sert geçtiği dönemlerde yeni doğan bir kuzunun hayatının ilk kışını atlatabilmesi için bilhassa doğumdan sonraki dört-beş ay içinde hızlı bir şekilde büyümesi gerekiyordu.
Ancak küresel ısınma sonucunda kış ayları eskiye oranla daha ılıman geçiyor ve bu da hayat şartlarını kolaylaştırıyor. Hem besin değeri yüksek otlar daha uzun süre toprakta kalıyor, hem de birçok koyunun ölümüne sebep olan aşırı soğuklar azalıyor.
Daha yavaş büyüyen kuzuların hayatta kalma olasılığı artıyor ve bu ufak bireyler ileriki senelerde ufak erişkinlere dönüşüyor.
Kuzuların büyümesini yavaşlatan bir başka unsur da ada popülasyonunun taşıma kapasitesine ulaşmış olması. Adadaki koyun popülasyonu arttıkça birey başına düşen ot miktarı azaldığından, kuzuların büyüme hızı zamanla yavaşlıyor.