Tatile çıkmadan önce doktora görünün!

[Hasret]

Seyahatinizin güzelliği gölgelenmesin...


Yaz aylarının gelmesiyle birlikte tatil planları yapıldı, valizler yavaş yavaş toplanmaya başlandı. Ancak seyahat sarı humma ya da sıtma gibi hastalıklarla gölgelenmesini istemiyorsanız, mutlaka bir ‘seyahat doktoru’na görünün! Seyahat doktorunuzla birlikte gideceğiniz ülkenin ve bölgenin risklerini belirleyip, gerekli önlemleri alın ve aşılarınızı yaptırın
Yeni yerler keşfetmek, yoğun geçen bir yılın yorgunluğunu atmak için hayalini kurduğumuz ya da iş için yapmamız gerek seyahatler, gerekli önlemler alınmazsa keyif yerine kabusa dönebilir. Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı Dr. Pınar Kepekçi; seyahatzede olmamanız için seyahat öncesi yapılması gereken sağlık kontrolleriyle ilgili bilgi verdi:

• Her yıl gelişmiş ülkelerden, gelişmekte olan ülkelere 80 milyon kişi seyahat ediyor. Turistlerin yüzde 22-64’ünde seyahat ile ilişkili hastalık görülüyor. Turistlerin ortalama yüzde 10'u seyahat sırasında ve sonrasında doktora başvurur, ancak yüzde 1'inde hastaneye yatış gerekli olur. En sık ölüm nedeni sıtmadır. Diğer ölüm nedenleri ise; kalp hastalıkları, trafik kazaları, boğulmalar ve son zamanlarda görülen grip vakalarıdır.
• Seyahatlerde karşılaşabilecek sorunlar; mevcut sağlık durumlarına eşlik eden hastalıklara, yolculuk yapılan yerlere, yolculuk şekillerine ve gidilen yerde yapılacak aktivitelere göre değişir. Ancak seyahat için alınacak pratik önlemlerle pek çok sorunun üstesinden gelinebilir. İşte tüm bu nedenlerden dolayı ‘seyahat doktorluğu’ büyük önem taşıyor.
SEYAHAT ÖNCESİ EĞİTİM
• Seyahat doktorluğu sadece enfeksiyonlardan korunmada değil, kişisel güvenlik ve çevresel risklerden korunma açısından da büyük önem taşıyor. Böylece seyahat öncesi başvuran kişilerin seyahatte karşılaşacakları riskler ele alınır. Risklerin önlenebilmesi için kişilere eğitim verilir, ilaçlar düzenlenir ve belki de en önemlisi bağışıklık sistemini destekleyici hastalıklardan korunmak için şart olan aşı programları planlanır.
• Seyahat doktorluğu; seyahat danışmanlığı dışında koruyucu hekimliği, yolculuk öncesi, seyahat süresince ve döndükten sonra oluşabilecek medikal sorunların tedavisini planlamayı gerektirir. Seyahat ile ilişkili ortaya çıkabilecek problemlerin bir kısmı basit önlemlerle çözülebilir. Ancak komplike sağlık sorunları özellikle ele alınmalı ve seyahatten en az 4-6 hafta önce uzmanına danışılarak planlanmalı.
DOMUZ GRİBİNE KARŞI MASKE
• Günümüzde domuz gribi nedeniyle alınan önlemlere daha çok dikkat etmek gerekiyor. Özellikle kişisel el temizliği için sık elleri yıkamak, hastalığın görüldüğü ülkelere seyahatte maske bulundurmak, şüpheli kişiler ile aynı ortamlarda bulunma halinde doktora başvurarak koruyucu tedaviye başlamak önem kazanıyor.
• Yolculukla ilgili sağlık riskleri özellikle yaşlılar, hamileler, çocuklar, fiziksel engelliler ve önceden sağlık problemleri olanlar için daha fazladır. Yolculuk yapacakların risklerini tespit etmede ise güzergah, ziyaretin süresi, amacı, barınma ve yiyeceklerin hijyen standartları büyük önem taşıyor.
TURİST İSHALİNE DİKKAT!
• Turist ishali, en sık seyahat hastalığı. Yumuşak dışkılama, ateş, bulantı, kusma ve karın ağrısı gibi belirtilerle görülür. Önlenmesi için, alışkın olunan beslenme şeklinin dışına çıkılmamalı. Kapalı, etiketi olan ve içeriği belli besinler tercih edilmeli. Çiğ besinlerin hepsi çevreden kirlenmiş (kontamine) olabilir. Salata, pişmemiş sebze, pastörize olmayan süt, peynir, tam pişmemiş etler, soslar, su ve içecekler, özellikle buz (çeşme suyundan yapılan), açıkta ve sokakta satılan yiyecekler besin zehirlenmesine yol açabilecek riskli besinler kabul edilir.
SİNEK VARSA CİBİNLİKTE UYUYUN
• Anofel cinsi sivrisineklerin ısırmasıyla bulaşan ateşli hastalık sıtma; seyahate bağlı ölümler arasında en sık görülen ve seyahatten dönenlerde en sık ateş yapan, ancak önlenebilir bir enfeksiyondur. Bu nedenle seyahate çıkacak kişiyi mutlaka risk konusunda uyarmak ve bilgilendirmek gerekir. Sinek ısırmasına karşı önlem alınmalı, DEET içeren sinek kovucular kullanılmalı, iyi havalandırma koşulları olan yerde konaklama yapılmalı, permetrin içeren yataklar ve cibinlik kullanılmalı, mümkün olduğunca kapalı giysiler giyilmeli.
• Sonuç olarak; seyahat doktorluğu tüm uygulamaları ile mutlaka yapılmalı, seyahatle ilgili tüm riskler gözden geçirilmeli. Risklerin belirlenmesinden sonra; seyahat şekli, yeri, süresi ve sonrasında dönüşte karşılaşılabilecek problemler ortaya konularak, hasta ve yakınları ile alınacak pratik önlemler tartışılmalı, seyahat çantasına konulması zorunlu olan ilaç ve malzemeler belirlenip, her türlü risk en aza indirilmeye çalışılmalı.

RİSKLERE KARŞI AŞIYLA ÖNLEM ALIN
• Uluslararası Sağlık Tüzüğü tarafından öngörülen zorunlu aşılar, günümüzde sadece ‘sarı humma’yı kapsıyor. Dolayısıyla, sivrisineklerle bulaşan sarı humma hastalığına yakalanma riski olan bir ülkeye ya da ülkeye giriş koşulu olarak sarı humma aşılama sertifikası talep eden bir ülkeye giderken aşılanmak zorunludur. Bu aşı, özellikle Orta Amerika ve Orta Afrika için gereklidir. Uluslararası sarı humma aşılama sertifikası, aşı olduktan on gün sonra geçerlilik kazanır ve on yıl boyunca geçerli sayılır.
• ‘Menengokoksik menenjit’ hastalığı'na karşı aşılama Hac ve Umre amacıyla Mekke'yi ziyaret eden hacılar için Suudi Arabistan tarafından istenmektedir.
• Hepatit A aşısı; hijyen ve sanitasyon koşulları kötü yerlere seyahat edenlere önerilebilir. Aşı yapıldıktan 14-28 gün sonra yüksek düzey korunma sağlar. Bu nedenle seyahatten bir ay önce aşı yapılmış olmalı.
• Tetanoz toksoidi, daha önce aşılanmış olanlara her on yılda bir verilebilir.
• Grip aşısının mutlaka salgın başlamadan önce yapılması gerekiyor. Aşının etkisinin ortaya çıkması için aşağı yukarı 2-3 haftalık bir süreye ihtiyaç duyuluyor. Dolayısıyla, grip aşısı için en uygun zaman; sonbahar, özellikle de eylül ve ekim ayları. Grip aşısı ile koruyuculuk, 65 yaş altındaki sağlıklı erişkinlerde yüzde 70-90 gibi yüksek oranlarda seyrediyor. İleri yaşlarda bu etki yüzde 30-40 oranında azalmakla birlikte, hastalığın hafif geçirilmesi sağlanıyor.
• Pnömokok aşısı; riskli gruba ve 65 yaş üstüne on yılda bir önerilir.
• Hepatit B aşısı; kişinin risk faktörlerine göre üç doz yapılmalı. Kişinin bağışık olup olmadığına bakılarak planlanır.
• Tifo aşısı; endemik bölgede kötü şartlarda bir aydan fazla kalacak kişilerde yapılabilir.
• Polio (çocuk felci) aşısı; geçmişte üç ya da daha fazla dozda OPV (oral polio aşısı) alan kimseler için, dünyadaki hastalıklı bölgelere seyahat edenlere tek doz yapılabilir.
• Kuduz aşısı; gidilecek endemik bölgelere ve mesleki maruziyete göre düzenlenmeli.