Ankara Kalesi

[Fırtına_]

Ankara Kalesi




Ankara’nın simgesi olan Ankara Kalesi’nin ilk yapım tarihi kesin olarak bilinmemektedir. Ancak, kaynaklardan MÖ.II.yüzyıl başında Galatların Ankara’da hüküm sürdüğü zaman bu kalenin varlığı bilinmektedir. Nitekim Romalılar Galatların üzerine yürüdüğü zaman Galat Kralı Tektosaglar bu kaleye sığınmıştır. Romalılar Ankara yöresini işgal ettikten sonra kent büyümüş ve surların dışına taşmıştır. Roma İmparatoru Caracalla MS.217’de surları onarmıştır.

Kalede Roma dönemine ait kalıntılar dikkati çekerse de büyük ölçüde Bizans döneminde yapılmıştır. İmparator II.Constantinus MS.668’de Dış Kaleyi yaptırmış, İmparator Isaurili III.Leon ise kale duvarlarını onarırken İç Kale surlarını da yükseltmiştir. Bunun ardından İmparator Nikoporos 805’te, imparator Bazileus da 859’da bu kaleyi onarmıştır.

Kale iç ve dış olmak üzere iki bölümden oluşmaktadır. İç surlar büyük olasılıkla MS.630 yılında İmparator Heraklius tarafından yapılmıştır. Arap saldırıları sırasında büyük hasara uğramış bu nedenle de MS.859’da Bizans imparatoru III.Mikhael tarafından büyük ölçüde onarılmıştır. Bu arada da kaleye dış surların eklendiği sanılmaktadır. Dış surlar kuzey-güney doğrultusunda 350 metre, batı-doğu doğrultusunda ise 180 metre boyunca uzanmaktadır. Bu surlar İç Kalenin güney ve batı duvarları ile dik açı oluşturur. Doğu duvarı tepenin konumuna uygun olarak girinti ve çıkıntılar yapar. Dış Kale eski Ankara şehrini çevirmekte idi.

Selçuklular 1073’te yöreyi ele geçirmiş, ardından kaleye ilaveler yapmışlardır. Haçlı komutanı Raimond 1101’de kaleyi ele geçirmişse de Selçuklular bu işgale son vermiştir. I.Alaaddin Keykubat kaleyi onarmış, Sultan II.Alaaddin Keykavus da 1249’da bazı ekler yaptırmıştır. Osmanlılar zamanında kalenin surları Mısır Valisi Mehmet Ali Paşa’nın oğlu İbrahim Paşa tarafından 1832’de onarılmıştır.

İç kale dikdörtgen plan düzeninde olup, yöresel Ankara taşı (bazalt) ve çevreden toplanan mimari parçalardan yapılmıştır. Ankara Kalesi’nin 15-20 metre aralıklarla yerleştirilmiş 20’den fazla kulesi vardır. Kuleleri beşgen olup, kalenin esas girişi güney yönündedir. Ayrıca iç kalenin doğusundaki yuvarlak kule Doğu Kale olarak isimlendirilmiştir. Bent (Hatip Çayı) Deresi’ne bakan kuzey yönünde, Bent deresi’nden 110 m. yükseklikteki burca Ak Kale ismi verilmiştir. Kalenin dış kuleleri dikdörtgen şeklinde olup bunların iki kapısı vardır. Bunlardan birisine Dış Kale Kapısı, diğerine de Hisar Kapısı isimleri verilmiştir. Hisar Kalesi üzerinde İlhanlı döneminden kalan bir yazıt bulunmaktadır.

Ankara Kalesi içerisinde Osmanlı döneminde XVII.yüzyıldan sonra yerleşim olmuş ve bunlara ait bazı Ankara evleri günümüze ulaşmıştır. Kaynaklardan, kale içerisinde 600 civarında evin 170 çeşmenin, su sarnıcının ve hububat ambarlarının bulunduğu öğrenilmektedir. Aynı zamanda burada Alaaddin Camisi bulunmaktadır.