Deprem Şiddetleri ve Ev Yapıları

[denizci]

Çok çeşitli deprem şiddet ölçekleri vardır. Bunlar,

Rossi-Forel (RF), Mecalli-Sieberg (MS), Omori-Cancani (OC), Mercalli-Cancani (MC), Japon (JM), Medvedev-Sponheur-Karnik (MSK) ve en çok kullanılan Değiştirilmiş Mercalli (Modified Mercalli ) (MM) kullanılmaktadır. MM ölçeği 12 şiddet grubuna ayrılmıştır.

Şiddet 1 : İnsanlar tarafından hissedilmez. Ancak duyarlı sismograflar tarafından kaydedilir.

Şiddet 2 : Sadece oturan,yatan ve özellikle binaların üst katlarında bulunan insanlar tarafından hissedilir.

Şiddet 3: Yapıların içinde (özellikle üst katlarda) bulunan kişiler tarafından hissedilir. Asılı cisimler hafif sallanır, birçok kişi deprem olduğunu anlayamaz.

Şiddet 4 : Gündüzleri yapıların içinde bulunan birçok kişi tarafından duyulur. Büyük bir kamyon geçiyormuş gibi algılanabilir. Asılı cisimler,tabaklar,kapılar sallanır. Duran araçlar sarsılır.

Şiddet 5 : Hemen herkes tarafından duyulur. Uykudan uyandırır. Yönü izlenebilir. Mutfak eşyaları ve pencereler kırılabilir. Sıvalar çatlayabilir ve düşebilir. Kararlı olmayan eşyalar devrilebilir. Kötü yapılmış bacalar ve bahçe duvarları yıkılabilir.

Şiddet 6 : Herkes tarafından duyulur ve birçok kişi korkarak dışarı kaçar. Yürümek zorlaşır, pencere camları,tabaklar,cam eşyalar, avizeler kırılabilir. Ağır eşyaların bir bölümü yerinden oynar. Kitaplar raflardan düşer. Sıvalar ve D türü yapılarda çatlaklar oluşur, bacaların düştüğü görülür. Ağaçlar ve çalılar hışırdar.

Şiddet 7 : Ayakta durmak zorlaşır. Herkes dışarı kaçar. Panik havası olur. Asılı cisimler düşer, eşyalar hasar görür. D türü yapılarda önemli çatlaklar ve hasarlar oluşur. Zayıf tutturulmuş bacalar yıkılır. Sıva, zayıf tutturulmuş tuğla, taş,fayans,korniş,parapet, yapı dekorasyon malzemeleri düşer. C türü yapılarda çatlaklar oluşur. Havuzlarda dalgalanma, su birikintilerinde çamurlanma, kum ve çamur birikintilerinde küçük kaymalar oluşur. Beton kanallar hasar görür.

Şiddet 8 : Araba sürmek çok zorlaşır. D türü yapılar yıkılır. C türü yapılarda ağır hasar ve kısmen yıkılma, B türü yapılarda az hasar, A türü yapılarda hasar olmaz. Zayıf duvarlar yıkılır. Heykeller, kuleler, bacalar, yığılmış malzemeler, yüksekte duran su depoları yıkılır. Temeli zayıf binalar yıkılır. Ağaç dalları kırılır, ağır eşyalar ters döner. Su kaynaklarının debisi ve sıcaklığı değişir. Arazide kum fışkırmaları (sıvılaşma), çatlaklar ve faylar (kırıklar) oluşur. Kayalar düşer, heyelanlar olabilir.


Şiddet 9 : Genel bir panik olur. D ve C türü yapıların tümü yıkılır. B türü yapılar büyük hasara uğrar. Birçok yapının temeli yerinden oynar. Yeryüzünde büyük yanık ve çatlaklar oluşur. Yeraltındaki borular kopar, kumlu zeminlerde sıvılaşma olur.

Şiddet 10 : D,C ve B türü yapıların tümü yıkılır. A türü yapılarda ağır hasar oluşur. Barajlar ve bentler ağır hasara uğrar. Yeryüzünde büyük çatlaklar ortaya çıkar. Demiryolları bükülür. Irmak kıyılarında ve dik yamaçlarda heyelan ve toprak kayması olur. Kum ve çamur akmaları (sıvılaşma) görülür.

Şiddet 11 : Çok az yapı ayakta kalabilir. Köprüler yıkılır. Yeryüzünde çok büyük çatlaklar ve yarıklar oluşur. Yer altı boruları ve alt yapı tamamen yıkılır. Demiryolları kopar, toprak kaymaları ve yığılmaları oluşur.

Şiddet 12 : Yeryüzündeki bütün yapılar yerle bir olur. Deprem bölgesinde yeryüzü biçimi değişir. Cisimler havaya fırlar, yer yüzeyinde deprem dalgalarının ilerleyişi görülür. Ufuk ve yataylık kavramı kaybolur. Kıyamet bu olsa gerek.

Dünyada kaydedilen en şiddetli deprem Sili yakınlarında 9.6 Richter ölçeğindedir.

NOT:

A türü Yapı : İyi işçilik,harç ve iyi tasarım. Yatay kuvvetlere dayanmak üzere, kaliteli demir,beton vb. malzeme ile donatılı olarak inşa edilmiş sağlam yapı.

B türü Yapı : İyi işçilik,harç ve donatılı. Yatay kuvvetlere dayanıklı olarak tasarlanmamış.

C türü yapı : Alelade işçilik ve harç. Zayıf bir yapıdır. Donatılı olarak ve yatay kuvvetlere dayanıklı olarak yapılmamış.

D türü yapı : Kerpiç,taş gibi zayıf malzeme, kötü harç, standart dışı işçilik ve yatay kuvvetlere karşı zayıf.