bedelli askerlik için teklif edilen rakam

[çakır]

Taraf gazetesi dün bir haberine, “Bizi tek bedelli kurtarır” başlığını atmış.
Oldukça iddialı bir başlık...
Eğer ülkenin kurtuluşu sadece bu konuya kaldıysa ‘vah memleketin haline’ diye düşünmemek elde değil.
Bedelli çıkarsa kaç para olmalı sorusuna cevap olabilecek bir rakam da var haberin içinde. İyisi mi biz konuyu uzatmadan haberdeki ilgili paragrafı aktaralım.
Taraf gazetesine konuşan Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmeler Derneği (KOBİDER) Başkanı Nurettin Özgenç, bedelli askerlik konusunda şunları söylemiş:
“Bedelli askerlik ülke ekonomisi göz önüne alınarak 1987-1989, 1992-1993 ve 1999 dönemlerinde üç kez yürürlüğe girmişti ve gayet de güzel olmuştu. IMF’den borç almayan, hatta borçları ödeyerek azaltma yoluna giden Türkiye’de, ‘Varlık Barışı’ndan önemli miktarda gelir elde eden Maliye’nin de ferahlaması için bedelli askerlik tekrar gündeme gelmeli. Türkiye’nin kendi öz kaynaklarını değerlendirerek 300-400 bin civarında olduğu ifade edilen bedelli askerlik yapmak isteyen vatandaşlardan kişi başına 40-50 bin TL bedel alarak Hazine’ye önemli bir girdi sağlayabilir” demiş.
Bedelli bekleyenler haberde sözü edilen rakamı okuyunca sokak ağzıyla “oha” diye tepki göstermiş de olabilirler. Hani, 'Ya sayı saymayı bilmiyorsun, ya hiç dayak yememişsin' deyişi vardır ya dilimizde, ülkenin içinde bulunduğu koşullarda telaffuz edilen rakam öyle birşey. KOBİDER Başkanı Nurettin Özgenç bize kalırsa biraz abartmış durumu. KOBİ camiasından değil de, patronlar kulübü TÜSİAD çevresinden biri gibi bir rakam telaffuz etmiş.
Top kimde?
Zaman’a konuşan Ekonomiden Sorumlu Devlet Bakanı Ali Babacan ise konuyla ilgili bir soru üzerine, “Genelkurmay'dan 'bu işin zamanı değil' dendiği bir zamanda, bu işi yapamayız. Sırf para gelsin diye bedelli askerlik çıkaramayız” demiş. Demek ki hükümet kanadının görüşüne göre top Türk Silah Kuvvetleri’nde.
Her yıl 1.5 milyon genç askerlik çağına geliyor. Bedelli umuduyla yaklaşık 1 milyon genç bakaya ve yoklama kaçağı durumuna düşüyor.
TSK yetkililerinin, asker millet olarak adlandırılan Türk Milleti’nin son dönemde yetişen gençliğinin askere gitme konusunda neden bu kadar isteksiz olduğunu ve gitmemek için farklı arayışlara yöneldiğini sorgulamasında da yarar var. Birçok kez medyada gündeme geldiği gibi kimi zaman bu durum, sahte çürük raporu piyasasının oluşmasına da zemin hazırlıyor.
Genelkurmay Karargâhı’ndan daha önce “En az 10 yıl bedelli askerliğin gündemde olmayacağı” açıklanmış, daha önce yapılan uygulamaların yeterli fayda sağlamadığı ifade edilmişti.
Genelkurmay verilerine göre daha önce çıkarılan bedelli askerlik yasaları ve uygulamalar şöyle:
DÖNEM
YARARLANAN
GELİR
1987 - 89
18 bin 433
100 Milyon Alman Markı
1992 - 93
35 bin 111
168 Milyon Alman Markı
1999
72 bin 290 kişi
1 Milyar 66 Milyon Alman Markı
Yukarıdaki tabloyu inceledim ve daha önce bedelli gidenler şimdiki parayla ne kadar ücret ödemiş olabilirler diye kabaca bir hesap yaptım. Euro’nun Alman Markı’nın yaklaşık 2 kat değerinde olduğu düşünüldüğünde, ilk gidenlerin yaklaşık 2700, ikinci gidenlerin 2400, son gidenlerin de 7300 Euro bedel ödediği tahmin edilebilir.
Son gidenlerin öncekilere göre 2 kat daha fazla bedel ödemesi de dikkat çekebilir. 2001 krizinin çıkış nedenlerinden birinin yıllarca seyreden düşük döviz kuru olduğu düşünülürse ve krizden sonra dövizin bir ara 2 kata yaklaşan bir artış gösterdiği hatırlanırsa, satın alma gücü açısından birbirine yakın rakamlar olduğu sonucu da çıkarılabilir.
KOBİDER Başkanı Nurettin Özgenç’in önerdiği rakam ise 20, 25 Bin Euro’ya denk geliyor. Bu kadar para sermaye yapılsa sıfırdan bir KOBİ işletmesi açılabilir. Bir KOBİ sahibi bu kadar para ödese belini doğrultamayabilir. Sayın Özgenç’in ülkenin içinde bulunduğu koşulları dikkatli okuyamadığı anlaşılıyor.
Sizce bedelli askerlik çıkacak olsa, ödenmesi gereken meblağ ne olmalı?
15 Temmuz 2003 tarihinden itibaren askerlik süresinde kısaltmaya gidilmesi ekonomiye 250 trilyonu aşan gelir sağladı. Asker sayısında yüzde 17 oranında azalmaya neden oldu. Bu durum, toplam asker sayısında 80 binlik bir düşüşe denk geliyor.
Bir başka yazımda, hangi koşullar altınca bedelli askerlik ancak çıkar konusunu izah edeceğim.
Prof. Dr. Osman ÖZSOY