Alban Berg Kimdir? Hayatı, Biyografisi ve Yaşamı Hakkındaki Yazılar

[prensisa]

Schönberg'in buluşlarına katılan, aynı teknik içinde büyük bir duyarlılıkla besteler yazan Alban Berg, varlıklı ve sanatsever bir ailenin çocuğudur. 9 Şubat 1885 tarihinde Viyana'da doğar. Henüz on beş yaşına gelmeden romantik stilde şarkılar besteler.

1904'te Schönberg ile tanışıncaya dek ciddi bir müzik eğitimi almaz. Liseden sonra devlet memuru olur; ancak kısa sürede kendini tümüyle müziğe adayarak işini bırakır. Schönberg ile 1910 yılına dek birlikte çalışırlar. Berg, bu süre içinde şarkılar, bir piyano sonatı, bir yaylı çalgılar kuvarteti ve klarinet parçaları besteler. Alban Berg'in ilk atonal yapıtları, şair Hebbel ve Mombert'in dizelerine dayalı bir şarkı demetidir.

Berg, Birinci Dünya Savaşı sırasında Avusturya ordusuna katılır. Bu sıralarda başlayan bronşit ve astım hastalığını yaşamı boyunca çeker. 1917'de, ordudan izinli olduğu günlerde Wozzeck operasına başlar. 1918'de Avusturya parasının değer yitirmesiyle büyük bir parasal bunalıma girer.

Berg'in 12-ton yöntemi içindeki başyapıtı Wozzeck operası, aynı zamanda çağımızın en önemli operalarından biridir. Wozzeck'in ilk temsili 24 Aralık 1925'te Berlin'de yapılır. Georg Büchner'in parçacıklar halinde yazılmış oyunu üstüne bestelenmiştir. Olay, yalın bir karakter üstünde odaklaşır. Çevrenin kurbanı genç asker Wozzeck, çevresindeki bir dolu sapık, kokuşmuş insanla savaş verir. Kişiler Berg'in atonalite sınırsızlığından yararlanan canlı çizgileri ile çizilmiştir.

Önceleri Schönberg, Berg'in böylesi kaba bir konuyu opera olarak seçmesine karşı çıkar. Ancak zamanın akışı içinde bu dokunaklı ve güçlü anlatımı olan dram, çağımız müziğinin kilometre taşlarından biri olur. Amerika'daki ilk temsili Stokowski yönetiminde 1931'de Philadelphia'da yapılır. Bu arada Berg 1930 yılında Prusya Sanat Akademisi'nin üyeliğine seçilmiştir. Ancak yapıtlarının çalınması, Nazilerce yasaklanır.

Berg'in ikinci operası Lulu, Wedekind'in oyunlarından besteci tarafından derlenmiş bir libretto''ya dayanır. Ancak bestecinin ölümü nedeniyle son halini alamayan bu operayı Berg'in eşi (üçüncü sahneyi aşırı erotik bulduğundan) ölünceye dek ortaya çıkarmaz. Lulu'nun Amerika'daki ilk temsili New Mexico'da 1979'da yapılır. Bestecinin tamamlanmış son çalışması, Keman Konçertosu'dur. Konçertoyu tamamlamakta olduğu sıralar Mahlebin on sekiz yaşındaki kızının ölüm haberini alır. Böylece bu yapıtı ona adayarak, Bir Meleğin Anısına başlığını koyar. 24 Aralık 1935 tarihinde, elli yaşındaki ölümünün nedeni, zehirli bir böceğin sokması olmuştur.

Berg'in ilginç bir yönü de hiçbir çalgı çalmamasıdır. Oda müziğinde Schönberg'in etkisi görülse de Berg'in kendine özgü deyişi öne çıkar. Berg, yaylı çalgılar için yazdığı kuvarteti 1911 yılında evlendiği eşi Helen'e adar. Bir yıl sonra yakın dostu Peter Altenberg'in şiirlerini soprano ve orkestra için kısacık bölümler halinde besteler. Dönemin sanat ortamını paylaştığı bir diğer isim de ressam Kokoschka'dır. 1915'te yazdığı Orkestra için Üç Parça, Mahler stilinde geniş bir soluk taşır. Bu parçaların sonuncusu Birinci Dünya Savaşı'nın patladığı gece yazılmış bir cenaze marşıdır.

Besteci dizisel yöntemi de Lirik Süit ve Oda Konçertosu'nda uygular. Yaşamının son on yılında Berg'i derinden etkileyen Hanna Fuchs-Robettin için, Lirik Süit'in son bölümünde Tristan benzeri bir program kullandığı, eşi Helen'in ölümünden çok sonra keşfedilmiştir. Aslında 12-ton yöntemini katı kurallar içinde uygulamadığından ve Mahler, R. Strauss gibi bestecilerin tonal anlayışını da müziğinde dengelediğinden Berg, İkinci Viyana Okulu'nün en ılımlı üyesi, katı gelenekçiler tarafından da en çabuk kabul edilen üyesi olarak tanınır.


BERG'İN BAŞLICA YAPITLARI

Operalar: Wozzeck (1914-1920); Lulu (1935).

Orkestra: Üç Orkestra Parçası (1914); Piyano, keman ve 13 üfleme çalgı için Oda Konçertosu (1925); Lirik Süit'ten orkestralanmış Üç Bölüm (1928), Keman Konçertosu (1935).

Oda Müziği: Yaylı Çalgılar Kuvarteti Op.3 (1910); Klarinet ve piyano için 4 Parça (1913); Lirik Süit (yaylı çalgılar kuvarteti için) (1926).

Şarkılar: 4 Şarkı, Op.2 (1910); Altenberg şarkıları-orkestra eşliğinde (1912); Lulu Senfonisi (1934) ve bunların dışında 75'e yakın şarkı.

Piyano: Sonat (1908).