01-13-2009, 21:11 | #1 |
Servet-i Fünun Edebiyatı
SERVET-İ FÜNUN EDEBİYATI (EDEBİYATI CEDİDE) Servet-i Fünun edebiyatı 1896-1901 yılları arasında filizlenen ve biten bir edebiyattır.Yaşça da birbirine yakın kişiler,ortak bir duyarlılıkla ve üslupta birleşirler.Recaizade Mahmut Ekrem’in çabasıyla bu gençler Servet-i Fünun dergisi çevresinde toplanmıştır.Dergi ,Hüseyin Cahit’in P.Lacombe adlı fransız yazarından çevirdiği edebiyat ve hukuk yazısında 1789 Fransız devriminin sözü geçmesi nedeniyle kapatılıncaya kadar bu edebiyatın sözcülüğünü yapmayı sürdürür.Derginin kapatılması servet-i Fünun edebiyatında bitişidir. SERVET-İ FÜNUN EDEBİYATININ ÖZELLİKLERİ *Tanzimat dönemimdeki kanun ,hak ,adalet,gibi kavramlar bu dönemde terk edildi. *Aşk ,üzüntü,tabiat güzellikleri ,karamsarlık,şahsi hayaller, ve melankoli konularını işler. *Fransız edebiyatını örnek aldılar,edebiyat Avrupai bir nitelik kazandı. *Dil ağır ve süslüdür. *Şiirde aruz veznini kullanmışlardır. *Nazmı nesre yaklaştırmıştır. *Beyit bütünlüğü yerine konu bütünlüğü sağlanmıştır. *Şiirin konusunu genişletmişlerdir. *Kafiye kulak içindir,görüşünü savunmuşlardır. *Hikaye ve romanda başarılı örnekler verilirken tiyatroda gerileme olmuştur. *Bu dönem sanatçıları toplumdan kopuktur. Oluşturulan edebiyata salon edebiyatı denir. *Şiirde biçim yeniliğine gidilmiş ve batı şiirinden alınmış sone, terza-rima gibi yeni biçimler kullanılmıştır. *Bu dönem eserlerinde olaylar İstanbul dışına taşmaz, içinde gerçekleşir. DÜZYAZI *Düzyazı en başarılı türler roman ve öyküdür. *Roman tekniği gelişir.Okuru eğitme tutumundan vazgeçilir.Yazar ortada değildir ,kişiler kendi dilleri ve dünya görüşleriyle yaşarlar. *Roman ve öykü konuları hayalden değil,gözlem olanakları içine giren yaşamdan alır. *Roman ve öyküde ruh çözümlemelerine önem verilir;böylece edebiyatımız insana doğru bir gelişme kazandırır. *Yazar gözlemini ve yarattığı yaşamları İstanbul’a sınırlı tutar. *Kahramanlar okumuş ,seçkin , sanatsever,alafranga ve rahat kişilerdir. *Edebiyat tarihi ve felsefe alanında hiçbir çalışma yoktur. BATI EDEBİYATINDAN ALINAN NAZIM ŞEKİLLERİ SONE *Genel olarak kısa şiir ,türkü demektir. *İki dörtlük ve iki üçlükten oluşan ,özel bir uyak düzeni olan nazım şeklidir. *Tevfik Fikret ve Canap Şahabettin bu türün örnekleridir. *Kafiye örgüsü :abab,abba,ccd,eed TERZA-RİMA *Üçlü kıtalardan oluşan ve en sonu tek dizeye bağlanan bir nazım şeklidir. *İtalyan edebiyatında mahsustur. *Kafiye örgüsü:aba,bcb,cdc,d SERVET-İ FÜNUN EDEBİYATI SANATÇILARI TEVFİK FİKRET (1867-1915) *Şiirlerinde ferdi konuları işlemiştir. *Servet-i Fünun dergisi dışında yazdıkları şiirlerinde toplumsal konuları işlemiştir. *Ferdiyetçilikten toplumculuğa kayan bir sanat anlayışı vardır. *Toplum için sanat anlayışıyla yazdığı şiirlerinde , hürriyet ve medeniyet temalarını işlemiştir. *Aruzu Türkçe’ye başarıyla uygulamıştır. *Serbest müstezatı geliştirmiş ,sone ve terza rimayı yakınlaşmıtır. *Şiirde dil ve ahenge büyük önem verir. *Şekil yönüyle parnasizmin tesirindedir. *Süslü ,sanatlı,ağır bir dili vardır. Eserleri: Doksanbeşe Doğru ,Tarih-i Kadim , Haluk’un Defteri ,Şermin,Rübabın Cevabı dır. *NOT:Şermin isimli şiir kitabındaki şiirlerini hece vezniyle yazmıştır.Bu şiirlerin hepsi çocuk şiirleridir. CENAP ŞAHABETTİN (1870-1934) *Asıl mesleği doktorluktur. *Fransız sembolistlerin etkisindedir. *Şiirde ahenk oluşturmaya çalışır,kelimeleri müzikal değerlerine göre seçer. *Dili süslü ve ağırdır.Bolca sıfat tamlaması kullanır. *Serbest müstezatı kullanmıştır.Bir şiirde birden fazla vezin kullanır. *Sanat sanat içindir.görüşünü benimser. *Aşk ve tabiat temalarını işler. *Şiirlerinde iç dünyayla dış dünyayı birleştirip bir kompozisyon halinde sunar. *Düz yazıları çok ünlüdür. Eserleri:Şiirlerini kitap halinde bastıramamıştır.Ancak askeri tıbbıyedeyken yazdığı şiirlerini Tamat adlı şiir kitabında toplamıştır. Gezi türü :Hac yolunda ,Avrupa Mektupları ve Suriye Mektupları Diğer Nesir Eserleri:Nesr-i Harp ,Evrak-ı Eyyam,Nesr-i Sulh’tur. Yalan ve körebe de tiyatrolarıdır. Tiryaki sözler adlı eserinde vecizeleri vardır. HALİT ZİYA UŞAKLIGİL (1867-1945) *Avrupai anlamda ilk roman yazarıdır. *Eserlerinde realizmin tesiri vardır. *Süslü ,sanatlı ,ağır bir dili vardır;fakat dili başarıyla kullanır. *Alışılmıştan farklı bir cümle düzeni vardır. *Kahramanlarını aydın kişilerden oluşur.Bunları yaşadıkları çevreye uygun olarak anlatır. *Romanlarında olaylar yalnız İstanbul da geçerken ,hikayelerinde Anadolu ve köylerde geçer. Eserleri:Romanları:Nemide ,Bir Ölünün Defteri , Ferdi ve Şürekasu ,Mai ve Siyah, Kırık Hayatlar Hikayeleri :İzmir Hikayeleri ,Aşka Dair ,Onu Beklerken ,Kadın Pençesi Hatıra:Kır Yıl ,Saray ve Ötesi MEHMET RAUF (1875-1931) *Roman ,hikaye ve tiyatro türünde eserler vermiştir. *Romantik duyguları ,hayalleri ve aşkları işlemiştir. *Eserlerinde sosyal hayata pek yer vermemiştir. *Psikolojik tahlillere büyük önem verir.Ruh tahlillerinde de başarılıdır. *İlk psikolojik roman yazarıdır.Eylül isimli eserinde yasak aşkı konu alır.Romanın şahıs kadrosu dardır. Eserleri:Eylül,Genç Kız Kalbi ,Son Yıldız ,Define, Kan Damlası HÜSEYİH CAHİT YALÇIN (1874_1957) *Hikaye ve romanlarında gözleme yer veren tasvir ve tahlillerde derinleşmeyen gerçekçi bir yazardır. *Dili sade ,anlatımı özenti ve süsten uzaktır. *Eski edebiyata karşı batı edebiyatını savunur. *Hikaye ,roman ,eleştiri yazarı ve gazeteci olarak bilinir. Eserleri:Hikayeleri: Hayat-ı Muhayyel ,Niçin Aldatırmış?,Hayat-ı Hakikiye Sahneleri Romanları:Nadide,Hayal içinde Anıları :Edebi Hatıralar ,Malta Adasında, Meşrutiyet Hatıraları Servet-i fünun döneminde yazdığı eleştirilerini de kavgalarım adlı eserinde toplamıştır. TOPLULUK DIŞINDAKİ SANATÇILAR HÜSEYİN RAHMİ GÜRPINAR (1864-1944) *Naturalizm’in temsilcisidir. *Ahmet Mithat geleneğini sürdürür. *Dili sadedir. *Kahramanlarını çevrelerinin diliyle konuşturur. *Eserlerinde taklitlere yer verir. *İstanbul’un iç mahallelerindeki hayat tarzını hikaye ve romanlarında karikatürize eder.Bu yönüyle sokağı edebiyata getiren sanatçı kabul edilir. *Gözleme ve çevre tasvirine büyük önem verir. *Romanlarında sosyal tenkide yer verir. *Romanları teknik yönde kusurludur. *Romanlarında gereksiz bilgiler verir. *Romanın akışını keserek araya girer. Eserleri:Şık ,Şıp Sevdi ,Mürebbiye,Metres , Tesadüf Ben Deli Miyim?,Nimetşinas,Kuyruklu Yıldız Altında İzdivaç MEHMET AKİF ERSOY(1873-1936) *Kaynağı İslam dini olan ,imani şiirleri ve manzum hikayeleri ile tanınır. *Türk şiirine gerçek realizmi getirmiştir. *Aruzu Türkçe’ye büyük bir ustalıkla uygular. *Nazım nesre yaklaşmıştır. *Dini lirizm şiirinin özelliğidir. *Gözlem önemlidir.Eserlerinde canlı tablolar çizer,şiirinin konularını günlük olaylardan alır. *Eserleri:Tüm şiirlerini Safahat adlı kitapta toplamıştır Safahat ,Süleymaniye Kürsüsünden ,Hatıralar , Asım ,Gölgelerdir. AHMET RASİM (1864-1932) *Şiir ,öykü,okul kitapları ,tarih ve bilim konularında eserler yazmıştır. *Renkli ,canlı bir anlatımı vardır. *Eserlerinde İstanbul’u özellikle de Beyoğlu’nu anlatmıştır. *Kısa ve canlı bir cümle yapısı vardır. *Yazılarını dönemimdeki bütün yayın organlarına göndermiştir. *Eserleri:Geceleri,Ömr-i Edebi ,Şehir Mektupları , Eşkal-i Zaman ,Gülüp ağladıklarım,Falaka, Ramazan sohbetleri |
|
|
|
Konuyu Toplam 2 Üye okuyor. (0 Kayıtlı üye ve 2 Misafir) | |
|
|