2008 sonunda yaşadığı aldatıcı ralliyi bir kez daha mart ayında yaşayan küresel piyasalarda gerçeğe dönüş dün ve önceki günkü veri bombardımanının ardından başladı.

ABD'li İngiliz ve Fransız şirketlerden gelen kötü sinyallere Japonya'nın yarı yarıya düşen cari fazlası ve ekonomistlerin kötümser beklentileri eklenince Geithner Planı ve G-20'nin yarattığı iyimser hava yok oldu. Yatırımcı dolar, altın ve hazine tahvillerine kaçtı.

2008 sonunda yaşadığı aldatıcı ralliyi bir kez daha mart ayında yaşayan küresel piyasalarda gerçeğe dönüş dün ve önceki günkü veri bombardımanının ardından başladı. Alüminyum devi Alcoa'dan, Alman otomotiv şirketi Daimler ve Fransız likör devi Pernod Ricard'a kadar bir çok şirketten gelen haberler resesyonun hâlâ şirketlerin ensesinde olduğunu ortaya koydu.

ABD'de hane halkı kredi kullanımındaki düşüş ve Japonya'da şubat ayı cari fazlasında görülen bozulmalara bir de Marc Faber ve George Soros gibi piyasalar tarafından yakından takip edilen ekonomist ve spekülatörlerden gelen "Ayı piyasası bitmedi" yorumları eklenince piyasalar bir aydan uzun bir süredir yaşadıkları ralliye elveda dedi.

Japonya'da şubat ayında bir önceki yılın aynı ayına kıyasla yüzde 56 düşerek 1.12 trilyon yene (11.2 milyar dolar) gerileyen cari fazla verisi ile Nikkei 100 endeksi yüzde 2,7 düştü. Hong Kong'un Hang Seng endeksi yüzde 3, Singapur'un Straits Times endeksi yüzde 1 geriledi. MSCI Asya-Pasifik endeksi ise yüzde 2 civarında değer kaybetti.

Avrupa'da şirketlerden gelen beklenenden kötü zarar haberleri ile İngiliz FTSE 100 endeksi yüzde ..., Alman DAX endeksi yüzde .., Fransız CAC 40 endeksi yüzde ... düştü.

Riskten kaçınma eğilimi artınca güvenli liman dolar, altın ve devlet tahvilleri çıkış yaşadı. Euro dolar karşısında 1,3271'den 1,3197 seviyesine kadar geriledi. 10 yıllık gösterge ABD hazine tahvilinin faizi yüzde 2,90'a yükseldi. Altın da ons başına 5 doların üzerinde çıkışla 886.70 doları gördü.
Şirket verileri moral bozdu

Yaklaşık 1 aydır piyasalarda yaşanan rallinin boğa piyasasının başlangıcı olduğunu iddia edenler olduğu kadar bunu kısa ömürlü bir ayı piyasası rallisi olarak nitelendirenler de vardı. Son 4 hafta içinde Dow Jones endeksi yüzde 20'den fazla yükselmiş ve 12 Ekim 2007'de sona eren kesintisiz yükselişinden bu yanaki en iyi 4 haftalık dönemini geçirmişti.

9 Şubat'tan bu yana ilk kez 8 bin puanın üzerine çıkan Dow Jones'un bir ara 5 bin puana kadar ineceği konuşuluyordu. S&P 500 endeksi ise geçen hafta 842 puanı geçmiş, endeksin bu hafta içinde 850 puanın üzerinde kapanması halinde ayı piyasasının gerçekten sona erdiğinin işareti olacağı iddia edilmişti.

Bir çok uzmanın beklediği gibi piyasalardaki ralliyi tersine çeviren şirket haberleri oldu. İlk çeyrek verisini açıklayan ilk Dow Jones şirketi olan alüminyum devi Alcoa, beklentileri de aşarak 497 milyon dolar zarar açıkladı. Alman Daimler, yılın ilk çeyreğine ilişkin "gözle görülür bir zarar" yazacağını açıkladı.

Fransa'da moral bozan ise ünlü likör şirketi Pernod Ricard'ın bilançosunu toparlayabilmek için ünlü Wild Turkey viski markasını İtalyan rakibi Davide Campari'ye 575 milyon dolar nakite satmak zorunda kaldığını açıklaması oldu. Şirket aynı zamanda 1 milyar euroluk bedelli hisse ihracına da gideceğini belirtti.

EKONOMİSTLER NE DEDİ?

Prof. Dr. Taner Berksoy
GERÇEK DÜZELMEYE ZAMAN GEREK

Ekonomistlere göre ise dün itibariyle ralli sona erdi ve ayı piyasasına geri dönüldü. Referans'a konuşan ekonomist Taner Berksoy'a göre geçen ay boyunca yaşanan "kökü ve tabanı olmayan, ekonominin temelinden güç almayan bir miktar da kar realizasyonuna dayalı bir ralli"ydi.

"Bu tür ralliler ekonomideki toparlanmalarla desteklenmedikçe kısa süreli kalır" diyen Berksoy, Geitner Planı ile G-20 zirvesinin peşpeşe takılarak bir iyimselrik havası yarattığını ancak bunun "yelkeni şişirecek" bir etki yaratmadığını savundu. "Piyasalar bu planlarla bir günde düze çıkılmayacağını ve etkisinin görülmesi için zaman gerektiğini anlamaya başladı" diyen Berksoy, reesl bir düzelme olmadıkça kalıcı bir ralli oluşmayacağını, ancak bunun gibi "boğalaşan ayılar" görebilceğimizi, ayı piyasasının bir süre daha devam edeceğini vurguladı.

İnan Demir
TASARRUFLAR HARCAMAYA DÖNMELİ

Finansbank ekonomisti İnan Demir ise 2008'in son çeyreğinde gelen oldukça kötü verilerin ardından son dönemde gelen veriler daha iyimser istikrar işaretleri gibi görünse de piyasalarda bu iyimserlik için ikna edici bir sebep görülmediğini belirtti. "Şimdi iki soru var, bunlardan biri büyümedeki toparlanmanın ne kadar zaman alacağı, ki hem yavaş hem de uzun sürede bir toparlanma bekliyorum, ikinci soru ise bu istikrar işaretlerinin kalıcı olup olmayacağı" diyen Demir, ayı piyasasının sona ermesindeki önemli bir engelin de bankaların sermaye sıkıntılarının olduğu ve stres testi sonuçlarının beklendiği finans sistemin sağlığı olduğunu belirtti.

"2009 sonlarında daha iyimser konuşmaya başlayabiliriz" diyen Demir, "Piyasalar uzun süre düşük volatilite ile yaşamıştı. Ardından aşırı risk ve aşırı borçlanma ortaya çıktı. Krizle birlikte ise daha da kuvvetli bir tasarruf eğilimine girildi. 2009'un sona doğru iyimser gelişmeler olsa da bunun kalıcı olup olmayacağı da özel sektörün tasarruf eğiliminin ne kadar çabuk harcamaya dönüp dönmeyeceği ile alakalı olacak. Ancak bu eğilim bir yıl içinde harcamaya dönüşecek gibi görünmüyor" şeklinde konuştu.

Referans