Merkez bankalarından 180 milyar dolarlık yangın söndürme operasyonu
ABD önderliğindeki 6 Merkez Bankası'nın ortak müdahalesi tansiyonu azaltsa da yatırımcılar diken üstünde hareket ediyor.
Dünyanın en önemli 6 merkez bankasının küresel krizle ortaya çıkan nakit sıkışıklığını azaltmak için piyasalara 180 milyar dolar verme kararı yatırımcıların
Lehman Brothers'tan sonra sıranın diğer yatırım bankaları Morgan Stanley ve Goldman Sachs'a geldiği dedikodularıyla oluşan güven bunalımını sona erdirmek için açıklanan önlemler, Avrupa ve ABD borsalarının yükselmesini sağladı. New York Borsası'ndaki artış yüzde 3,86'yı buldu. Güne yüzde 5'ten fazla düşüşle başlayarak 30 bin 971 puana kadar gerileyen İstanbul Borsası ise kayıplarını bir miktar telafi etmesine karşın artıya geçemedi. Endeks günü yüzde 1,56 kayıpla 32 bin 216 puandan noktalarken Rus borsasının dün de kapalı olmasının etkisiyle yabancı fonların Türkiye'de satış yapmaları düşüşte etkili oldu. Son 3 yılın en düşük seviyesine inmesi sebebiyle önceki gün işleme kapatılan Rus borsası bugün açılacak. Sabah 1,2950 YTL'ye kadar tırmanan dolar, yeniden 1,27 yeni liraya, yüzde 20,17'ye sıçrayan bono faizi de yüzde 19,91'e geriledi. ABD borsalarındaki toparlanmanın bugün Türkiye'ye de olumlu yansıması bekleniyor.

Lehman Brothers'ın 613 milyar dolarlık borçla batmasından sonra sıranın Morgan Stanley ve Goldman Sachs'a geldiğine yönelik işaretler, önceki gün New York Borsası'nda yüzde 4'lük kayba sebep oldu. Goldman Sachs'ın hisseleri bugüne kadarki en büyük günlük düşüşü gösterirken, Morgan Stanley hisseleri son 15 yılın en kötü performansıyla değer kaybetti. Bankaların birbirine borç vermekten kaçınması üzerine dünyanın önde gelen merkez bankaları harekete geçti. ABD Merkez Bankası (FED); Avrupa Merkez Bankası (ECB), İngiltere Merkez Bankası (BOE), Japonya Merkez Bankası, İsviçre Merkez Bankası ve Kanada Merkez Bankası ile Wall Street'teki krizle ortaya çıkan likidite sıkışıklığını yatıştırmaya dönük önlemler açıkladı. ECB ve BOE 40'ar milyar dolara kadar gecelik vadede dolar fonlaması yapacak. ECB piyasalara pazartesi 30, salı günü 70 milyar Euro vermişti. FED ise geçici döviz swap düzenlemesinde 180 milyar dolarlık genişlemeyi onayladı. Japonya Merkez Bankası FED ile 60 milyar dolarlık, Kanada ise 10 milyar dolarlık swap anlaşması imzaladı. Japonya dünya çapında dolar sıkışıklığına karşı alınan önlemlere paralel olarak piyasaya dolar vereceğini duyurdu. Ortak müdahale sonrasında gecelik dolar fonlama maliyetleri yüzde 2'ye kadar geriledi. Dolar faizleri önceki gün Avrupa'da yüzde 5, dün ise Asya'da yüzde 8,5'e kadar yükselmişti. Erken saatlerde Japonya, Avustralya ve Hindistan piyasalara 28 milyar dolar verirken, Çin de hafta içinde para politikasında iki kere gevşemeye gitti. Daha sonra FED, finansal sisteme 55 milyar dolar daha verdi. Yurt içi gezisini iptal eden ABD Başkanı George Bush ise Amerikan halkının mali piyasalar ve ekonomideki krizin yol açtığı endişelerini paylaştığını söyledi. Bush, piyasalarda istikrarı artırmak ve yatırımcılara yeniden güven sağlamak için çaba gösterdiklerini ifade etti.

Merkez bankalarının piyasalara milyarlarca dolar sürme kararından sonra New York Borsası'nda Dow Jones endeksi yüzde 3,86 artarak 11 bin 19,69 puandan kapandı. Nasdaq ise yüzde 4,78 yükseldi. Gelişmekte olan ülkelerdeki pozisyonlarını azaltan fonların, Rusya piyasalarının kapalı olması sebebiyle Türkiye'ye yönelerek satış yapmaları İstanbul Menkul Kıymetler Borsası'nı olumsuz etkiledi.

Endeks sabah yüzde 5'ten fazla kayıpla 30 bin 971 puana gerilerken, günü yüzde 1,56 değer kaybıyla 26 Haziran 2006'dan bu yana en düşük kapanış seviyesinden tamamladı. Ulusal 100 endeksi 32 bin 216 puandan kapandı. Rusya'da hisse senetleri piyasasında işlemler bugün başlayacak. Bono piyasasında önceki gün yüzde 19,21'den kapanan bileşik faiz, dün yüzde 19,91'den kapandı. Faiz gün içinde en yüksek yüzde 20,17'yi gördü. Bankalararası piyasada ise dolar 1,2745 YTL oldu. Gün içinde dolar 1,2945 YTL'yi gördü. Yabancı bir bankanın tahvil/bono işlemcisi, "Merkez bankalarından gelen ortak müdahale, piyasaları ciddi anlamda rahatlattı. Yine de kaygılar engellenemiyor. Yatırım bankalarından gelecek haberler her iki yönlü çok ciddi hareketlere neden olabilir." dedi. Öte yandan New York Times gazetesi, Morgan Stanley CEO'sunun Citi Group CEO'suyla salı günü telefon üzerinden birleşmeyi görüştüğünü belirtti. Haberde Morgan Stanley yöneticisinin birleşme talebinin Citi yöneticisi tarafından reddedildiği ve Morgan Stanley CEO'sunun "Ya birleşecek bir partner buluruz ya da başaramayız." dediği belirtildi. Bu arada bir kaynak, Morgan Stanley'in ABD'nin dördüncü büyük bankası Wachovia, Çinli CITIC ile görüştüğü duyuruldu. Bu arada İngiltere'nin büyük bankalarından Lloyds TSB, zor duruma düşen en büyük mortgage kuruluşu Halifax' 12 milyar sterline (21,7 milyar dolar) satın aldı. 'Henüz dip noktasından uzaktayız' Panik havası içinde satışlar olduğuna dikkat çeken Tera Yatırım Genel Müdür Yardımcısı Ayşe Çolak "Riskli enstrümanlardan çıkış var. Rusya piyasalarının kapalı olması da İMKB'ye ekstra satış getiriyor. Orada satış yapamayan fonlar bize dönüyor." dedi. İMKB'nin sene başından bu yana yüzde 41, son beş günde yüzde 17 değer kaybettiğini aktaran Çolak, dünya ekonomisine hakim olan likidite fazlası sebebiyle düşük faiz-yüksek borç ve dolayısıyla süratli büyüme devrinin sona erdiğini dile getirdi. Çolak'a göre, büyümenin gerilemesi resesyona kadar uzanabilir. Bundan sonra hisse senedi piyasasının kalıcı bir yukarı trende girme ihtimali çok düşük. Aşırı panik yapan yatırımcılar bir süre altın gibi 'güvenli limanlar'da park edecek. Yatırımlar faize yönelecek. Henüz krizin dip noktasından uzak olunduğunu savunan Çolak, "Ne kadar derinleşeceğini bilmek çok zor." diye konuştu. Ufuk Şanlı, İstanbul Krizin Türkiye'ye yansımaları sınırlı kaldı Devlet Bakanı Mehmet Şimşek, dünyada büyük bir kriz olduğunu ancak krizin Türkiye üzerindeki etkilerinin şu ana kadar sınırlı kaldığını söyledi. Gaziantep Üniversitesi'nin akademik yıl açılış törenine katılan Şimşek, üniversitede verdiği ilk derste, "Dünyada büyük bir kriz var. Biz, şu an bundan az etkilendik. Çünkü bizim rezervlerimiz iyi, cari açığı başka türlü finanse ediyoruz, kamu maliyemiz çok iyi." dedi. Şimşek, "Çok ciddi bir tarihî dönemden geçiyoruz. Şu ana kadar bize yansımaları sınırlı oldu. İnşallah da öyle olacak, ama bu tesadüfi değil. Evimiz düzende olduğu için iyi. Geçen sene Türkiye'nin milli geliri 660 milyar dolardı, bu sene muhtemelen 800 milyar dolarda olacak." diye konuştu. Krizi yakından takip ettiklerini söyleyen Şimşek, şunları aktardı: "Günbegün, anbean takip ediyoruz. Farkındayız. Türkiye açısından önemli olan elbette bütçe disiplininin korunuyor olması. Bankacılık sektörü, son derece sağlıklı bir yapıya sahip. Rezerv düzeyimiz güçlü." Adem Yılmaz, Serkan Canbaz, Gaziantep