Kırıkkale Türk Sivil Mimari Örnekleri


Kırıkkale Sivil Mimarisi yakınlığından ötürü Ankara’nın sivil mimarisi ile çok yakın benzerlik göstermektedir. Bu evlerde iklim ve sosyal yaşam koşulları göz önünde bulundurularak plan düzenleri oluşturulmuştur. Çoğunlukla kerpiç ve ağaç gibi malzemelerden yararlanılmaktadır. Bundan dolayı da erken dönemlerden kalan örneklere pek rastlanmamaktadır.

Günümüze gelebilen örneklerin çoğu iki katlıdır. Bunların alt katları taşlık denilen bir avlu çevresinde, evin hizmetkarlarına ait odalar, bazılarında ahırlar da bulunmaktadır. Mutfak, kiler ve depo gibi bölümler de çoğunlukla zemin katta yer almaktadır. Evin birinci katında ev sahiplerinin yaşadığı odalar bir sofa etrafında sıralanmıştır. Burada bir yanı açık merdivenden seyregâh denilen direkli etrafı açık üstü kapalı bir taraçaya çıkılır. Konuklara ayrılanlar ile yatak odaları genellikle ikinci katta yer almaktadır. Yatak odalarının bazılarında gusülhaneler ve dolaplar bulunmaktadır. Bu odalarda ocaklara da yer verilmiştir. Evlerin tavanları çıtalarla, çubuklarla kare veya geometrik şekillere bölünmüştür. Bazı evlerin tavanlarında bezemesi bol göbeklere de yer verilmiştir.

Bazı örneklerde evlerin alt katları kagir, üst katları da ahşaptan yapılmıştır. Üzerleri ise çatı ile örtülmüştür. Yapımında kullanılan malzemelerin arası kerpiç dolgularla kapatılmıştır.

Kırıkkale’de XIX.yüzyıldan günümüze gelebilen bir örnek hemen hemen hiç yok gibidir. XX.yüzyılın başına tarihlendirilen ve taştan yapılan bazı yapılar günümüze kadar ulaşmıştır. Bunların başında, Ankara Vilayet Salnamesi’nde 1907 yılında askeri amaçla kullanıldığı yazılan ve ne zaman yapıldığı bilinmeyen Fişekhane binası gelmektedir. Milli Mücadele sırasında bu binadan fişek fabrikası olarak yararlanılmıştır. Günümüzde bu yapı İmam Hatip Lisesi olarak hizmet vermektedir.

Bugün Halk Eğitim Merkezi olarak kullanılan Kibrithane binası ise 1903 yılında Kibrit Fabrikası olarak kullanılmıştır. Günümüzde İl Halk Kütüphanesi olan Taş Mektep ise 1913 yılında yapılmış kesme taştan, çatılı XX.yüzyıl yapısıdır.

Kırıkkale’de yeni yapılanma ve yeni şehir düzenlenmesinden ötürü de eski evlerin büyük çoğunluğu günümüze gelememiş, yalnızca Keskin ilçesinde XIX.-XX.yüzyıla ait yöresel bazı evlere rastlanmakta olup, bunlar tescil edilerek koruma altına alınmıştır.