Normal bir gebeliğin oluşma mekanizması basitçe şöyledir;
*İlişkiyle vajinaya boşalan*sperm hücreleri buradan*rahime ve oradan da sağ ya da sol tüpe geçip yumurtalıktan atılan yumurtayı bu tüpün içerisinde döller ve ardından bu döllenmiş yumurta yaklaşık 6 günlük bir süre içerisinde rahime yerleşir. Dolayısıyla sağlıklı bir gebelik bebeğin rahatça yerleşip büyüyebileceği rahim içerisinde oluşur.
Dış gebelikte ise tüp içerisinde döllenen yumurta -sıklıkla tüplerdeki problemler nedeniyle- rahime indirilemez ve tüpün içerisine yerleşip burada büyümeye başlar. Ancak nerdeyse*0.5 cm çapında*ve esneme yeteneğinden yoksun olan bu tüpler, bebeğin gelişmesi ve büyümesi için uygun olmadığından, büyüyen bebekle birlikte bir süre tüpün duvarı gerilir ve sonunda -sıklıkla-daha fazla esneyemediğinden patlar. Bu tablo bebeğin yerleşmesiyle aşırı kanlanan tüp duvarının yırtılması neticesinde, karın boşluğu içine ciddi kanama olacağı için, erken tanınıp müdahale edilmezse hastayı şoka sokabilecek kadar ciddi bir tablodur.
Tüpün içindeki döllenmiş yumurtanın rahime doğru hareket ettirilmesini bozan her tür olay dış gebelik için bir risk faktörüdür. Geçirilmiş tubal enfeksiyonlar tüpün içerisinde yapışıklıklar oluşturarak dış gebeliğe yol açabilirken, çikolata kistleri, geçirilmiş karın içi cerrahiler de dışardan tüp duvarlarında yapışıklıklar oluşturarak tubal hareketliliği bozar. Progesteron içeren spiraller tüp hareketliliğini hormonal olarak yavaşlattığı*için dış gebelik için risk faktörü olabilmektedir. Hastanın daha önce dış gebelik geçirmiş olması da tekrar dış gebelik geçirmesi için artmış bir risk demektir
Tedavide erken tanı önemlidir. Çok erken tanı konduğunda döllenmiş yumurtanın tüpte yerleşmesini engelleyecek bazı enjektabl ilaçlarla medikal tedavisi mümkündür. Daha ileri evrede yakalanırsa tedavi cerrahi olup burada da vakanın durumuna göre tubayı koruyucu cerrahiler ya da tüpün çıkarıldığı cerrahiler tercih edilebilir.
Dış gebelik, sıklıkla üstte anlatıldığı gibi gebeliğin tüplere yerleşmesi şeklinde olurken nadir olarak döllenmiş yumurtanın rahime indikten sonra rahim ağzına yerleştiği "servikal gebelikler" yine döllenmiş yumurtanın tüpün ucundan atılarak karın boşluğuna yerleştiği "abdominal dış gebelikler", yumurtalıklara yerleştiği "ovaryan dış gebelikler" de mevcuttur. Bu tür dış gebeliklerde tedavi genel olarak cerrahidir.
Son olarak dış gebelik geçiren bir hastada korunma yöntemi olarak, embriyonun rahim içine inmesini zorlaştıran rahim içi araçlar değil doğum kontrol hapları tercih edilmeli ve bir dış gebelik sonrası gebelik istense de 6 ay-2 yıl arası bir korunma süresi olmalıdır.
Op. Dr. Ayşe Serçin Külsoy
Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı
www.camliktipmerkezi.com
Facebook: @camliktip
Instagram: @camliktip