Türkiye’nin ve Türk vatandaşlarının haklarına ve çıkarlarına uygun olarak yabancı devletler ve uluslar arası kuruluşlarla ilişkileri yürütmek üzere Dışişleri Bakanlığınca atanan kişidir.
GÖREVLER
- Hükümetçe belirlenen esaslara uyan dış politikayı uygular ve Türkiye Cumhuriyetinin yabancı devletler ve uluslar arası kuruluşlarla olan ilişkilerini yürütür,
- T.C. uyruklu, gerçek ve tüzel kişilerin yabancı devletler ve uluslar arası kuruluşlar karşısında hak ve çıkarlarını korur, geliştirir ve bu alanlarda diplomasi ve konsolosluk korumasını sağlar,
- Türkiye Cumhuriyetinin yabancı devletlerle, bunların temsilcilikleri ve temsilcileri ile uluslar arası örgüt ve ilgili bakanlıklarla işbirliği yaparak ilişki ve görüşmelerini yürütür, Bu ilişki ve görüşmeler sonucu gerekiyorsa uluslar arası anlaşmaları yine diğer bakanlıklarla işbirliği içinde yapar,
- Diğer bakanlık ve kuruluşların dış politikayı etkileyen faaliyet ve ilişkilerinin Devletin dış politikasına uygunluğunu sağlar, bu kuruluşların uluslar arası kuruluşlar ve yabancı kamu ve özel kuruluşlarıyla kendi görev alanlarına giren ilişkilerin eşgüdümünü sağlar ve bunlara katılır,
- Mali, ekonomik ve diğer konularda ilgili kurum ve kuruluşlarca yürütülmesi gereken dış ilişki ve görüşmelerin dış politikaya uygun olarak yürütülmesini gözetir,
- Türkiye Cumhuriyetini temsil yetkisine sahip olarak geçici görevle görevlendirilen temsilciler ve temsil heyetlerine Türkiye Cumhuriyetini bağlayacak konularda hükümetlerin emir ve talimatlarını iletir,
- Yabancı devletler ve uluslar arası kuruluşlarda temsil işlerini yetkili makam olarak yürütür,
MESLEĞİN GEREKTİRDİĞİ ÖZELLİKLER
Diplomat (Dış İşleri Meslek Memuru) olmak isteyenlerin;
- Üstün bir akademik yetenek düzeyine sahip,
- Söz ve yazıdaki ayrıntıyı, öz ifadeyi algılayabilen,
- Sosyal bilimlere ilgili ve bu alanda başarılı,
- Başkalarını etkileyebilen, düşüncelerini başkalarına söz ve yazı ile aktarabilen,
- İnsanlarla iyi iletişim kurabilen,
- Yeniliklere açık, yaratıcı, coşkulu,
- Sorumluluk duygusuna sahip, sır saklayabilen,
- Düzgün bir fiziki yapıya sahip ve bedensel özürü bulunmayan,
- İleri derecede İngilizce veya Fransızca ve Almanca bilen
kimseler olmaları gerekmektedir.
ÇALIŞMA ORTAMI VE KOŞULLARI
- Diplomatlar (Dış İşleri Meslek Memuru) Dışişleri Bakanlığına bağlı olarak, Ankara’daki Merkez teşkilatında ve Türkiye’nin yurtdışında bulunan büyükelçilik, başkonsolosluk ve daimi temsilciliklerde görev yaparlar.
- Yurtdışında kişi, haberleşme ve bina dokunulmazlığı haklarından yararlanırlar. Ayrıca, gümrük denetiminden de muaftırlar.
- Çalışma saatleri görevli bulunduğu ülkenin çalışma saatlerine bağlıdır. Bunun yanısıra saat farkı bulunan ülkelerde gerektiğinde kendi ülkesinin çalışma saatlerine göre de çalışırlar.
- Meslek hayatlarının üçte iki kadarı dış temsilciliklerde geçer. Yurtdışına her tayin öncesinde tayin yapılacak yurtdışı görev yerleri belirlenir. Tayin kapsamına giren memurlardan tercihlerini bildirmeleri istenir. Yapılan tayinlerde memurların tercihleri imkanlar elverdiği ölçüde dikkate alınır. Meslek memurlarının, hizmetin gerektirdiği istisnalar dışında dış görev süreleri en çok beş yıl, merkez görev süreleri ise en az iki yıldır.
ÇALIŞMA ALANLARI VE İŞ BULMA OLANAKLARI
Diplomatlar (Dış İşleri Meslek Memuru), Dış İşleri Bakanlığı merkez ve taşra teşkilatı ile yabancı ülkelerde Başkonsolosluklar, Daimi Temsilcilikler ve Büyükelçiliklerde çalışırlar.
MESLEK EĞİTİMİNİN VERİLDİĞİ YERLER
Ülkemizde diplomat (dış işleri meslek memuru) yetiştiren herhangi bir fakülte veya bölüm bulunmamaktadır. Üniversitelerin Siyasal Bilgiler, İktisat, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültelerinin Uluslar arası İlişkiler, Kamu Yönetimi, Siyaset Bilimi, İktisat, İşletme, Maliye, Ekonomi bölümleri ile Hukuk Fakülteleri veya bunlara denkliği YÖK tarafından onaylanmış yabancı öğrenim kurumları bu mesleğin ön eğitim yerleri olarak sayılabilir.
MESLEK EĞİTİMİNE GİRİŞ KOŞULLARI
Lise veya dengi okul mezunlarının katılabildiği, Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Sınavı’nda eşit ağırlık puanına göre öğrenci alan ve eğitim süresi dört yıl olan üniversitelerin Siyasal Bilgiler, İktisat, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültelerinin Uluslar arası İlişkiler, Kamu Yönetimi, Siyaset Bilimi, İktisat, İşletme, Maliye, Ekonomi bölümleri ile Hukuk Fakültelerini veya bunlara denkliği YÖK tarafından onaylanmış yabancı öğrenim kurumlarını kazanmış olmak gerekmektedir. (Uygulamada sınav konularının denkliği bakımından Uluslararası İlişkiler Bölümü mezunları daha fazla başarı sağlamaktadırlar.)
Dışişleri Bakanlığı’nın açmış olduğu, adayların yabancı dil ve okul bilgileri ile akıl yürütme, kavrayış ve ifade yeteneklerinin ölçüldüğü yazılı ve sözlü meslek memurluğu sınavında başarılı olmak gerekir. Sınava girebilmek için aranan nitelikler şunlardır:
Her türlü iklim şartlarına dayanıklı olduğunu tam teşekküllü resmi hastane raporu ile belgelemek,
Üniversitelerin Siyasal Bilgiler, İktisat, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültelerinin dört yıl süreyle eğitim veren Uluslar arası İlişkiler, Kamu Yönetimi, Siyaset Bilimi, İktisat, İşletme, Maliye, Ekonomi Bölümleri ile Hukuk Fakültelerinin veya bunlara denkliği yetkili kurumca (YÖK) onaylanmış yabancı öğrenim kurumunu bitirmiş bulunmak,
Yazılı eleme sınavın ilk gününde otuz bir yaşından gün almamış olmak,
ÖSYM tarafından yapılan KPSS sınavlarından Dış İşleri Bakanlığı aday meslek memurluğuna giriş için belirlenmiş puan türünden sınav ilanında duyurulacak yeterli puan almak
gerekmektedir.
EĞİTİMİN SÜRESİ VE İÇERİĞİ
Aday meslek memurlarının eğitim süresi iki yıldır.
Sınav sonucunda, Dışişleri Bakanlığına katılan aday meslek memurları, önce temel eğitime, daha sonra kapsamlı olarak hazırlanan hazırlayıcı eğitime ve staja tabii tutulurlar.
Dışişleri Bakanlığı Eğitim Merkezi Başkanlığı tarafından düzenlenen bu temel ve hazırlayıcı eğitim bir yıl sürmektedir. Aday memurlar, temel ve hazırlayıcı eğitimin ardından merkez birimlerinde bir yıl staj yaparak iki yıllık hizmet içi eğitim süresini tamamlarlar.
MESLEKTE İLERLEME
- Ataşelik süresi bir yıldır. Ateşelik görevinden sonra 3 yıl 3.katip, arkasından 3 yıl süre ile 2. Katip olarak görev yaparlar. Ataşelik, 3. Katiplik ve 2. Katiplik dönemlerinde Muavin Konsolos sıfatını da taşıyarak yurt dışında görevlendirilirler. 2. Katiplik süresinin sonunda yapılan sınav sonucuna göre Başkatip unvanını alırlar ve Başkatip olanlar Konsolos yeterlik sınavına kabul edilirler.
- Konsolos yeterlilik sınavını kazananlar, Konsolosluk dönemlerindeki başarı durumlarına göre Şube Müdürü veya Daire Başkan Vekili ile Daire Başkanı olabilirler. Bu unvanları taşıdıkları süre zarfında aynı zamanda Başkonsolos sıfatı ile yurtdışında görevlendirilirler.
- Başkonsoloslar daha sonra durumlarına göre Genel Müdür Yardımcısı olabilirler ve bu süre zarfında aynı zamanda Elçi sıfatını alırlar. Bir süre sınırlaması bulunmamakla birlikte bu görevde 2 ile 4 yıl arası görev yaparlar. Genel Müdürlüğe yükselen diplomatlar ise Büyükelçi sıfatı ile yurtdışında görevlendirilirler.
BURS, KREDİ VE ÜCRET DURUMU
Temel eğitim süresince durumu uygun olan öğrencilere Kredi ve Yurtlar Kurumunca kredi ve öğrenim harcı verilmektedir. Karşılıklı veya karşılıksız burs alan öğrenciler de vardır. Öğrenim süresince eğitim masrafları tamamen öğrenciye aittir.
Diplomatlar (Dış İşleri Meslek Memuru) maaş ve özlük hakları bakımından kamu personeline tanınan haklardan yararlanırlar. Ankara’da Bakanlık merkez teşkilatında görevli meslek memuruna ayrıca, “Dışişleri Hizmetleri Tazminatı” ödenir. Bu çerçevede Dış İşleri Bakanlığında göreve yeni başlayan bir meslek memuru asgari ücretin yaklaşık dört katı tutarında maaş alır.
Yurtdışı maaşları her ülkenin yaşam koşulları ve pahalılık durumuna göre değişiklik göstermektedir. Görev yapılan ülkenin hayat şartlarına göre iki ile yedi bin ABD Doları arasında maaş alırlar. Maaş düzeyleri iki-üç yılda bir Birleşmiş Milletler Yaşam Standardı esasına göre bulunulan ülkedeki hayat pahalılığı açısından gözden geçirilir. İlk yurtdışı tayininde, örnek olarak Almanya’ya atanan bekar bir meslek memuru yaklaşık 3000 Euro maaş alır.
Evli memurların yurtdışı maaşlarına aile yardımı olarak, eş için %5, iki çocuğa kadar çocuk başına %2,5 eklenir.
Yurtdışında görevli memurlara ayrıca, pahalı ülkelerde maaşlarının belli bir oranını aşmaması koşuluyla, kira katkısı sağlanır.
Yurtdışına atanan veya merkeze dönen memura ve aile fertlerine uçak biletleri yanında eşya nakil yolluğu ödenir.
DAHA AYRINTILI BİLGİ İÇİN BAŞVURULABİLECEK YERLER
- İlgili eğitim kurumları,
- Meslek elemanları,
- Türkiye İş Kurumu Genel Müdürlüğü Ankara Meslek Danışma Merkezi,
- Bünyesinde Meslek Danışma Merkezi bulunan Türkiye İş Kurumu İl ve Şube Müdürlükleri.