Sultan Süleyman (Ulu Cami) Camisi (Merkez)

Çankırı Mimar Sinan Mahallesi’nde bulunan Sultan Süleyman Camisi’ni, Kanuni Sultan Süleyman’ın isteği üzerine Sadık Kalfa 1522-1558 yıllarında yaptırmıştır. Bu cami Mimar Sinan’ın üç yarım kubbeli camiler planı düzeninde yaptırılmıştır. Cami, 1936 yılında depremden zarar gördüğünden ötürü yenilenmiş ve özelliğini kaybetmiştir. Caminin giriş kapısı üzerinde sülüs yazı ile bir kitabesi bulunmaktadır;

“Buyurdu yapmağa isna yılında
Bunu Sultan Süleyman tali-ül hayr
Münadi görecek hayretle hatmin
Didi tarihi ya cami-ul hayr”

Cami kare planlı olup, üzeri merkezi bir kubbe ile örtülmüştür. Ayrıca bu kubbe dört tarafındaki yarım kubbelerle tamamlanmıştır. İbadet mekanını örten kubbe birbirlerine ve duvarlara yuvarlak kemerlerle bağlı dört paye üzerine oturtulmuştur. Girişin önünde dört sütunun taşıdığı üzerleri kubbeli üç bölümlü bir son cemaat yeri bulunmaktadır. Son cemaat yerinde, girişin iki yanında stalaktitli birer mihrap nişi vardır.Girişin önündeki bölüm diğer iki yan bölümden daha yüksek tutulmuştur. Giriş ekseninin karşısında bulunan mihrap stalaktitli olup, oldukça güzel bir işçilik göstermektedir. Minber taştan, kürsüler ve köşeli gövdede iyi bir taş işçiliği dikkati çekmektedir.

Caminin duvarları kesme taştan, kapı söveleri mermerden yapılmıştır. Caminin yanındaki minare dörtgen bir kürsü üzerinde kesme taştan yuvarlak gövdelidir. Caminin içerisi XIX.yüzyıla ait rokoko üslubunda bitkisel motiflerle bezenmiş, bunların arasına da yer yer Kuran’dan alınan yazılar yerleştirilmiştir. Caminin içerisindeki bezemede geometrik, örgü, yılan ve ejder motifleri orijinal camiden kalmıştır. Burada dikkati çeken bir özellik de Selçuklu mimarisinde çok sık rastlanılan yıldız motiflerinin uygulanmış oluşudur.

Vakıflar Genel Müdürlüğü 1992 yılında bu camiyi restore ettirmiştir.


İmaret Camisi (Merkez)

Çankırı İmaret Mahallesi’nde bulunan İmaret Camisi, kitabesinden öğrenildiğine göre Candaroğlu Kasım Bey tarafından 1397 yılında yaptırılmıştır. XVII.yüzyılda harap olan bu cami yeniden yapılırcasına onarılmıştır. 1916 yılında yapı yeni bir onarım geçilmiş ve mimari özelliğinden uzaklaşmıştır.

Cami kesme ve moloz taştan yapılmıştır. Kesme taştan olan minaresi de yıkılma tehlikesinden ötürü yıkılarak yeniden yapılmıştır. Caminin haziresinde Osmanlı dönemine ait mezar taşları bulunmakta olup, bunlar arasında Candaroğlu Kasım Bey’in, eşi Çelebi Mehmet’in kızı Sultan hatun’un mezarları bulunmaktadır.


Ali Bey Camisi (Merkez)

Çankırı Ali Bey Mahallesi’nde bulunan bu cami yazıtından öğrenildiğine göre 1609 tarihinde Ali Bey tarafından yapılmıştır.

Çankırı’daki Ulu Cami’den sonraki ikinci taş yapıdır. İlk yapı bütünüyle yıkılmış ve sonradan yeniden yapılmıştır. Kareye yakın dikdörtgen planlı caminin üzeri trompların taşıdığı merkezi bir kubbe ile örtülmüştür. Alçıdan mihrap ve minberinde bezeme bulunmamaktadır. Caminin uzun kenarlarında alt sırada dikdörtgen çerçeveli üçer, üst sırada da alçı şebekeli üçer penceresi bulunmaktadır. Caminin minare kaidesi kesme taştan olup, gövdesi çok köşeli tuğladandır.

Cami Vakıflar Genel Müdürlüğü’nce yakın tarihlerde restore edilmiştir.


Yeni Cami (Merkez)

Çankırı Mimar Sinan Mahallesi’nde bulunan bu camiyi Hacı Mehmet isimli bir kişi 1720 yılında yaptırmıştır. Günümüzde orijinalliğinden oldukça uzaklaşmıştır.

Kareye yakın dikdörtgen planlı cami moloz taştan yapılmış, üzeri de ahşap bir çatı ile örtülmüştür.


Mirahor Camisi (Merkez)

Çankırı Merkez ilçede, Karatekin Mahallesi’nde bulunan bu camiyi, 1797 yılında Tüfekçibaşı İsmail Ağa yaptırmıştır.

Yapılan onarımlar sonucu orijinalliğinden uzaklaşan cami, dikdörtgen planlı olup, üzeri ahşap bir çatı ile örtülüdür. Mihrap ve minberi bir özellik taşımamaktadır.


Karadayı Köyü Camisi (Merkez)

Çankırı Karadayı Köyü’nde bulunan bu cami geç Osmanlı devri mimarisinin bir örneğidir. Banisinin ismi bilinmemektedir. Caminin güneydoğu duvarındaki bir kitabeden öğrenildiğine göre, 1821 tarihinde yaptırılmıştır.

Dikdörtgen planlı, üzeri çatı ile örtülü bir yapı olup, mimari yönden bir özellik taşımamaktadır. Minber ve mihrabı oldukça sade ve basittir.


Eski Cami (Eldivan)

Çankırı Eldivan İlçesi, Gölez Köyü’nde bulunan bu caminin üzerindeki taş kitabesi okunamayacak derecede tahrip olduğundan ne zaman ve kimin tarafından yaptırıldığı bilinmemektedir.

Cami kare planlı olup, üzeri ilk yapılışında pandantiflerin taşıdığı bir kubbe ile örtülü idi. Ancak son cemaat yeri ile birlikte kubbesi de yıkılmış ve üzeri ahşap bir çatı ile örtülmüştür. Mihrabı orijinal yapıya ait olup, mukarnaslı ve taştandır. Mihrabın içerisinde geometrik desenler ve rozetler görülmektedir. Cami mimari yönden özelliğini yitirmiştir. Duvarları taştan yapılmış olup, kuzeybatı köşesine kare kaideli silindirik gövdeli bir minare eklenmiştir. Günümüzde bu minarenin kaide kısmından sonra bir bölümü yıkılmıştır. Cami harap bir durumdadır.


Aşağı Mahalle Camisi (Bayramören)

Çankırı Bayramören İlçesi Dalkoz Köyü’nde bulunan bu cami, XIX.yüzyılın ortalarında Alaybeyli Ali Ağa tarafından yaptırılmıştır.

Mimari yönden herhangi bir özelliği bulunmayan cami, dikdörtgen planlı ve üzeri bağdadî ahşap bir kubbe ile örtülüdür. Minber ve mihrabı sade olup bezemesi yoktur. Son cemaat yeri ile kıble duvarına bitişik olan minaresi 1966 yılında yeniden yapılmıştır.


Ören Köyü Camisi (Çerkeş)

Çankırı Çerkeş ilçesi Ören Köyü’ndeki bu camiyi XVII.yüzyılın ilk yarısında Sultan IV.Murad’ın lalası Mirza Bey yaptırmıştır.

Yüksek bir kaide üzerindeki cami kare planlı olup, üzeri kubbe ile örtülüdür. Duvarları kesme taştan, yer yer toplama taş ve tuğlalar da kullanılmıştır. Cami çeşitli dönemlerde onarım geçirdiğinden özelliğini yitirmiştir. İbadet mekanında ve mihrapta dikkati çeken bir bezeme görülmemektedir. Son cemaat yeri 1944’te yıkılmış ve yapı ile uyum sağlamayacak bir biçimde yenilenmiştir.

Cami, Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından 1958 yılında onarılmış ve minaresi yenilenmiştir.


Hacı Murad-ı Veli Camisi (Eldivan)

Çankırı Eldivan ilçesine bağlı Seydiköy’de bulunan Hacı Murad-ı Veli Camisi’nin ve yanındaki türbenin ne zaman yapıldıkları kitabeleri olmadığından bilinmemektedir. Hacı Murad-ı Veli’nin 1207 tarihinde öldüğü dikkate alınacak olunursa, türbenin daha önceki bir tarihte yapılan camiye eklendiği sanılmaktadır.

Cami dikdörtgen planlı olup, ahşap tavanlıdır. Türbe ile birlikte üzeri ahşap bir çatı ile örtülmüştür. Moloz taştan yapılmış olan caminin kuzeybatı köşesinde tuğladan sekiz sıra kirpi saçaklı pahın orijinal olduğu sanılmaktadır. Cami çeşitli onarımlar geçirmiş olup, orijinalliğinden oldukça uzaklaşmıştır. Bu nedenle de mimari yönden herhangi bir özellik taşımamaktadır.


Karamürsel Köyü Camisi (Kızılırmak)

Çankırı Kızılırmak ilçesi, Karamürsel Köyü’nde bulunan bu cami 1879 yılında yaptırılmıştır. Kitabesi okunamadığından yapım tarihi ve kimin tarafından yaptırıldığı bilinmemektedir.

Cami oldukça yüksek bir kaide üzerine dikdörtgen planlı olup, ahşap çatı ile üzeri örtülmüştür. Duvarlarında kesme taş ve tuğla kullanılmıştır. İbadet mekanı ve mihrabında dikkati çeken bir bezeme görülmemektedir.


Doğu Mahallesi Camisi (Korgun)

Çankırı Korgun ilçesinde, Doğu Mahallesi’nde bulunan bu caminin kitabesi günümüze gelemediğinden ne zaman ve kimin tarafından yaptırıldığı bilinmemektedir. Yapı üslubundan XIX.yüzyıla ait olduğu sanılmaktadır.

Cami kare planlı, üzeri bağdadi ahşap bir kubbe ile örtülüdür. İç mekanındaki duvarları ve kubbedeki kalem işlerini Tosyalı Ali Usta yapmıştır. Caminin son cemaat yeri ile minaresi bulunmamaktadır.


Pazar Camisi (Kurşunlu)

Çankırı Kurşunlu ilçesinin merkezinde bulunan bu caminin yapım tarihi kesinlik kazanamamıştır. Yapı üslubundan XV.yüzyılda yapıldığı sanılırsa da minare kaidesindeki kitabesine göre 1717 yılında minaresi yaptırılmıştır.

Cami kare planlı, üzeri sekizgen bir kasnağın taşıdığı tuğladan basık bir kubbe ile örtülüdür. Mihrap stalaktitli olup, bunun dışında iç mekanda dikkati çeken bir bezeme görülmemektedir. Minarenin kesme taştan kaidesi olup, bunun üzerine çok köşeli gövdesi tuğladan yapılmıştır.









Dumanlı Camisi (Kurşunlu)

Çankırı Kurşunlu ilçesi Dumanlı Beldesi’ndeki bu cami, minaresindeki kitabeye göre XVIII.yüzyılda Şaban Ağa tarafından yaptırılmıştır. Batıda bulunan giriş kapısında, iç alınlığındaki kitabeden de Sultan Abdülmecid adına Çerkeş Kadısı Tosyalızade Ali Vefa Efendi 1897 yılında bu camiyi onarmıştır.

Cami kare planlı olup, üzeri bağdadi ahşap bir kubbe ile örtülmüştür. İbadet mekanına doğu ve batı cephelerindeki iki ayrı kapıdan girilmektedir. Duvarları kesme taştan yapılmıştır. Kıble yönündeki bir madalyon içerisinde de Abdülmecid’in bir tuğrası görülmektedir. Cami içersisindeki kalem işlerini XIX.yüzyılda Tosyalı Ali Usta yapmıştır.


Taşkaracalar Camisi (Kurşunlu)

Çankırı Kurşunlu ilçesine bağlı Taşkaracalar’da bulunan caminin minaresindeki kitabeye göre 1611 yılında yapılmıştır. Banisinin kim olduğu belli değildir.

Dikdörtgen planlı caminin üzeri ahşap bir çatı ile örtülüdür. Duvarları moloz taş ile örülmüştür. Mihrap basit ve sadedir. İbadet mekanının üzerini örten ahşap ceviz tavanın ortasında yer alan sedefle işlenmiş Mühr-ü Süleyman motifinden başka içerisinde başka bir bezemesi bulunmamaktadır. Caminin yanındaki minaresi taş kaideli olup, yuvarlak gövdelidir.











Cambazzade Ahmet Efendi Camisi (Orta)

Çankırı Orta ilçesinde bulunan Cambazzade Ahmet Efendi Camisi’ni 1802 yılında Cambazzade Ahmet Efendi yaptırmıştır.

Kare planlı olan caminin üzeri sekizgen kasnak üzerine oturtulmuş düz ahşap bir tavanla örtülüdür. Mihrabı oldukça sade olup, içerisinde dikkati çeken bir bezeme görülmemektedir. Mimari yönden bir özellik taşımamaktadır.


Dodurga Camisi (Orta)

Çankırı Orta ilçesinin dodurga beldesinde bulunan bu caminin ne zaman ve kimin tarafından yaptırıldığı bilinmemektedir. Yanındaki çeşmenin kitabesinden ve caminin mimari yapısından XIX.yüzyılın ortalarında yaptırıldığı sanılmaktadır.

Dikdörtgen caminin üzeri ahşap bir çatı ile örtülüdür. İç mekanı örten ahşap tavanda bulunan göbek dışında bir bezemeye rastlanmamaktadır. Aynı zamanda tavanın etrafını Kuran’dan alınmış bir yazı çevrelemektedir. Cami mimari yönden bir özellik taşımamaktadır.


Bayındır Köyü Camisi (Orta)

Çankırı Orta ilçesinin Bayındır Köyü’nde bulunan camiyi, 1889 yılında Ortaköylü Mustafa Usta yaptırmıştır.

Kare planlı caminin üzeri yüksek bir kasnak üzerine oturtulmuş bir çatı ile örtülüdür. Caminin ikinci katında bulunan kadınlar mahfiline ahşap bir merdivenle çıkılmaktadır. Buradaki galeri camiyi çepeçevre kuşatmaktadır. Cami mimari yönden herhangi bir özellik göstermemektedir.


Yukarı (Ulu Cami) Cami (Şabanözü)

Çankırı Şabanözü ilçesi Sağlık Mahallesi’nde bulunan Yukarı Cami Beylikler döneminde, XIII.yüzyılda yapılan ahşap direkli camiler grubundandır.

Cami dikdörtgen planlı olup, mihrap yönüne dikey üç adet ahşap direklerle üç sahna ayrılmıştır. Sahınları birbirinden ayrılan ahşap direklerin üzerine kirişler atılmış ve bunlar ibadet mekanının üzerini örten ahşap tavanı taşımaktadır. Bunlardan orta sahın diğerlerinden daha yüksek yapılmıştır. Mihrap ve minberde bir orijinallik görülmemektedir. İbadet mekanında dikkati çeken bir bezeme elemanı bulunmamaktadır. 1977 yılında önündeki son cemaat yeri yapılan eklerle ibadet mekanına eklenmiştir.

Çankırı Türbeleri


Karatekin Türbesi (Merkez)

Çankırı Kalesi içerisinde bulunan Emir Karatekin Bey Türbesi, Danişmendliler döneminde, XIV.yüzyılda yapılmıştır.

Türbe moloz taş ve tuğladan yapılmış olup, mimari yönden herhangi bir özellik taşımamaktadır. Türbe içerisinde Emir Karatekin Bey ve çocuklarına ait dört sanduka bulunmaktadır.








Şeyh Mehdi Türbesi (Merkez)

Çankırı, Merkez ilçesindeki Karataş Mahallesi’nde Kayabaş Mevkii’nde bulunan bu türbe Şeyh Mehdi’ye aittir. Şeyh Mehdi’nin doğum yeri ve tarihi konusu kesinlik kazanamamıştır. Bununla birlikte, 1154’te öldüğü bilinen Şeyh Mehdi’nin türbesi Vakıflar Genel Müdürlüğü’ndeki vakfiyesinden öğrenildiğine göre 1272 yılında yapılmıştır. Mimari yönden bir özelliği olmayan bu türbe halk tarafından ziyaret edilmektedir.


Hoşislamlar Türbesi (Atkaracalar)

Çankırı Atkaracalar Türbesi, Dumanlı Dağları’nın eteklerinde olup, ilçeye 3 km. uzaklıktadır. Bu türbenin çevresine yakın tarihlerde cami, misafirhane, yemekhane, iki çeşme ve bir hela yapılmıştır.

Bu türbede gömülü bulunan Pir Hamza Sultan’ın Fatih Sultan Mehmet döneminde Horasan’dan geldiği ve burada bir mescit yaptırdığı bilinmektedir. Türbenin mimari yönden bir özelliği bulunmamaktadır. Halk tarafından ziyaret edilmektedir.












Piri Sanî Türbesi (Çerkeş)

Çankırı Çerkeş ilçesindeki bu türbe aynı ismi taşıyan mescidin içerisinde bulunmaktadır. Türbe XVIII.yüzyılda yapılmıştır. Halk arasında Pirî Sani olarak tanınan Çerkeşli Hacı Mustafa Efendi, Halveti tarikatının Şabaniye kolunun önde gelenlerindendir. Çerkeş’te 1813 yılında ölmüştür. Şabaniye kolunun büyüklerinden ve Kastamonu’da gömülü bulunan Şeyh Şaban-ı Veli’den sonra geldiği için Piri Sani olarak tanınmıştır.

Kare planlı 5.00x5.00 m. ölçüsünde olup, üzeri bir kubbe ile örtülmüştür. Moloz taştan yapılmıştır. Sandukanın çevresi demir parmaklıklarla çevrilidir.


Hacı Murad_ı Veli Türbesi (Eldivan)

Çankırı Eldivan ilçesinde, Hacı Murad-ı Veli Camisi’nin yanında yer alan bu türbe, Hacı Murad-ı Veli’ye aittir. Yanındaki cami ile birlikte bu türbenin de ne zaman yapıldığı bilinmemektedir. Ancak Hacı Murad-ı Veli’nin 1207 tarihinde öldüğü dikkate alınacak olursa bu türbenin XIII.yüzyılın başında yapıldığı sanılmaktadır.

Türbe caminin doğu duvarına bitişiktir. Kare planlı ve ve üzeri kubbe ile örtülüdür. Türbenin ön kısmında ahşap tavanlı bölümde Hacı Murad-ı Veli’nin oğlu ve kızlarının sandukaları da bulunmaktadır. Ayrıca türbe içerisinde yörede kutsal sayılan iki göktaşı bulunmaktadır.

Türbenin mimari yönden bir özelliği bulunmamakla beraber halk arasında ziyaretgâh olarak önemlidir.


Fethiye Türbesi (Yapraklı)

Çankırı Yapraklı ilçesinde bulunan bu türbenin kime ait olduğu bilinmemektedir. Türbe XVII.yüzyılda yapılmış olup iki katlıdır.

Kare planlı olan türbenin alt katında türbe, üst katında da kütüphane bulunmaktadır. Türbenin üzeri beşik bir tonozla örtülüdür. Üst kattaki kütüphanenin asıl girişi kuzey cephesinden olmasına karşılık, bugün güney cephesine bitişik pencereden açılan bir kapıdan girilmektedir. Kütüphanenin üzeri tromplu kubbe ile örtülü olup, dıştan sekiz kasnaklı olan kubbenin üzeri çatı ile örtülmüştür.