Arjantin'in demir paraları | Alın size bir bilmece

**NOYAN** · 08-26-2009, 04:34

Arjantin`in demir paraları

Bir pezo'nun değeri ne zaman ve nerede, iki pezodan fazla eder?

Cevap: Buenos Aires'te örneğin yağmurlu bir Çarşamba günü.

Çünkü otobüs şoförüne, bir pezoluk otobüs ücreti için gıcır gıcır iki pezoluk kağıt parayı kabul ettiremezsiniz.

Buenos Aires'te kronik bir demir para eksikliği var ve henüz kimse bunun nedenini açıklamayı başaramadı.

Arjantin Merkez Bankası, piyasaya düzenli olarak milyonlarca pezo sürdüğünü söylüyor ama sorun devam ediyor.

Dükkanlarda, gazete satıcılarında ve demiryolu istasyonlarında, sürekli şu tabelayı görürsünüz, "Bozuk yok - lütfen ücreti tam ödeyiniz."

Çok nadir olarak, belki ancak bir iki kez, 9 pezo ve 55 centavoluk patatez ve soğanlar için tamı tamına 9 pezo 55 centavo ödemeyi başardım.

Bunun ardından dükkan sahibinden öyle bir teşekkür aldım ki, görseniz, herhalde çocuğunu yanan bir evden kurtardığımız sanırdınız.

Dükkanların ve bankaların önünde, gün boyunca oluşan sıralar alışıldık sahnelerden artık. Tek işi para bozmak olan bir dükkan bile açıldı ana tren istasyonlarının birinin yanında.

Latin Amerika'da ne piyasada birşey zor bulunsa, kara borsacıların o dakikada sahneye çıkıp boşluğu doldurduklarını görürsünüz. Tabi ki bu hizmetin de hatırı sayılır bir fiyatı vardır. Dokuz pezoluk bozuk paranın mesela, karaborsadaki değeri on pezodur.

Bozuk para olmamasının yarattığı en büyük sorun, kentte sıklıkla kullanmak durumunda olduğunuz otobüslerin, yalnızca bozuk para kabul ediyor olmasıdır. Yolculuk başına doksan centavo ya da bir pezo ödersiniz.

Otobüsler bağımsız şirketlerin oluşturduğu karmaşık bir ağ tarafından işletiliyor ve bu şirketlerle, diğer büyük kentlerde kullanılana benzer bir bir kart sistemini yerleştirmeyi tartışmak pek mümkün değil.

Bu yüzden, evden çıktığımda eğer bozuk para cüzdanım doluysa, bu beni mutlu ediyor. Dükkan sahipleri her zaman size önce, ücreti tam ödeyip ödemeyeceğinizi, bozuk paranız olup olmadığını sorarlar. Ben ise, tok bir sesle "Hayır" diye yanıtlarım. Genellikle, yalan söylediğimi bilirler, ben de onların, benim yalan söylediğimi bildiklerini bilirim. Ama bozuk para bozuk paradır, o kadar kolay veremem. Özellikle de çocukları hafta sonu otobüsle bir yerlere götürmem gerektiğinde... Bunun için de gidiş için üç pezo, dönüş için bir üç pezo daha gerekir. Para değeri açısından, burada söz ettiğimi yalnızca iki dolar. ama eğer evden beş kilometre uzaktaysam ve para üstü olarak istemediğim halde beş paket sakız almak zorunda kaldıysam, bir de üstüne para bozmak istediğim dükkan sahipleri tarafından terslendiysem, parlayan altı tane birlik demir pezoyu, küçük bir altın kesesine bile değiştirmem.

Benim için, demir para bulunmaması canımı sıkan bir rahatsızlık yaratıyor. Ama, Buenos Aires'in ulaşım sisteminde şarkı söyleyen yüzlerce sokak çalgıcısı için, bu bir hayat memat meselesi. Tren vagonlarını birbiri ardına dolaşan, Bolivya halk şarkıcıları, akordiyon çalgıcıları, hokkabaz çocuklar -- ve bir keresinde gördüğüm -- trende Peter Pan'dan kılıç düellolu uzun bir sahneyi canlandıran gir grup genç aktör için piyasadaki bozuk para azlığı hayatta kalmalarını zora sokan bir durum. Bozuk para veremiyorsanız, ne kadar alkışlarsanız alkışlayın, bu sokak sanatçıları ailelerini doyuramayacaklar demektir.

Ama gösterilerinin ardından size yaklaştıklarında, cebinizde kalan son pezoyu verip vermemek arasında kalırsınız. Bir yandan, "Ver şu bir pezoyu kör Bolivyalıya ve eve yürüyerek git!" derken, öte yandan "Parayı cebinde tut ve Bolivyalının seni suçlu suçlu yere bakarken görmediği için şanslı say" dersiniz.

Hissettiğiniz suçluluk duygusu; koridorda, bir yandan kocasının tekerlekli sandalyesini sürerken, diğer yandan elinden tuttuğu çocuğu sürükleyen anneyi , ya da kızının hayatının kurtulması için olması gereken ameliyatın parasını toplamaya çalışan babayı ya da uyuşturucudan zorlukla kurtulan ve yaşamını sürdürmek için ev yapımı kek ve bisküvi satanları görmezden geldiğinizde kat kat artmaya devam eder.

Peki tüm bu demir paraları kim istifliyor? Her kimse, kesin olarak bizim mahallenin fırıncısı ya da gazete bayisi değil. Çünkü kendilerine ne zaman beş ya da on pezoluk kağıt para uzatsam, şok geçirirmiş gibi bakıyorlar bana. Piyasadaki demir paraların büyük bir kısmı, otobüs firmalarında olsa gerek, çünkü kentteki birçok kişi, demir paralarının çoğunu bu otobüslerde harcıyor. Ama bence, demir para yokluğundan hepimiz biraz suçluyuz. Çünkü hemen herkes, bozuk parasız kalmaktan duyduğu korkuyla, sürekli demir para biriktiriyor. Bu yüzden demir parasız kalma korkusu bir çeşit kendi kendini gerçekleştiren kehanet halini alıyor.

Bozuk para yokluğunun yanında, hiç eksik olmayan birşey varsa o da cikletler. Eğer içinizden birileri yakın zaman içinde Buenos Aires'i ziyaret ederse, lütfen, küçük demir paraları, harcayın. Kendinizle beraber ülkenize geri götürmeyin. O bozukluklara ihtiyacım olabilir.

BBC

08-26-2009, 04:34	#1
Kullanıcı Adı NOYAN	Arjantin'in demir paraları \| Alın size bir bilmece Arjantin`in demir paraları Bir pezo'nun değeri ne zaman ve nerede, iki pezodan fazla eder? Cevap: Buenos Aires'te örneğin yağmurlu bir Çarşamba günü. Çünkü otobüs şoförüne, bir pezoluk otobüs ücreti için gıcır gıcır iki pezoluk kağıt parayı kabul ettiremezsiniz. Buenos Aires'te kronik bir demir para eksikliği var ve henüz kimse bunun nedenini açıklamayı başaramadı. Arjantin Merkez Bankası, piyasaya düzenli olarak milyonlarca pezo sürdüğünü söylüyor ama sorun devam ediyor. Dükkanlarda, gazete satıcılarında ve demiryolu istasyonlarında, sürekli şu tabelayı görürsünüz, "Bozuk yok - lütfen ücreti tam ödeyiniz." Çok nadir olarak, belki ancak bir iki kez, 9 pezo ve 55 centavoluk patatez ve soğanlar için tamı tamına 9 pezo 55 centavo ödemeyi başardım. Bunun ardından dükkan sahibinden öyle bir teşekkür aldım ki, görseniz, herhalde çocuğunu yanan bir evden kurtardığımız sanırdınız. Dükkanların ve bankaların önünde, gün boyunca oluşan sıralar alışıldık sahnelerden artık. Tek işi para bozmak olan bir dükkan bile açıldı ana tren istasyonlarının birinin yanında. Latin Amerika'da ne piyasada birşey zor bulunsa, kara borsacıların o dakikada sahneye çıkıp boşluğu doldurduklarını görürsünüz. Tabi ki bu hizmetin de hatırı sayılır bir fiyatı vardır. Dokuz pezoluk bozuk paranın mesela, karaborsadaki değeri on pezodur. Bozuk para olmamasının yarattığı en büyük sorun, kentte sıklıkla kullanmak durumunda olduğunuz otobüslerin, yalnızca bozuk para kabul ediyor olmasıdır. Yolculuk başına doksan centavo ya da bir pezo ödersiniz. Otobüsler bağımsız şirketlerin oluşturduğu karmaşık bir ağ tarafından işletiliyor ve bu şirketlerle, diğer büyük kentlerde kullanılana benzer bir bir kart sistemini yerleştirmeyi tartışmak pek mümkün değil. Bu yüzden, evden çıktığımda eğer bozuk para cüzdanım doluysa, bu beni mutlu ediyor. Dükkan sahipleri her zaman size önce, ücreti tam ödeyip ödemeyeceğinizi, bozuk paranız olup olmadığını sorarlar. Ben ise, tok bir sesle "Hayır" diye yanıtlarım. Genellikle, yalan söylediğimi bilirler, ben de onların, benim yalan söylediğimi bildiklerini bilirim. Ama bozuk para bozuk paradır, o kadar kolay veremem. Özellikle de çocukları hafta sonu otobüsle bir yerlere götürmem gerektiğinde... Bunun için de gidiş için üç pezo, dönüş için bir üç pezo daha gerekir. Para değeri açısından, burada söz ettiğimi yalnızca iki dolar. ama eğer evden beş kilometre uzaktaysam ve para üstü olarak istemediğim halde beş paket sakız almak zorunda kaldıysam, bir de üstüne para bozmak istediğim dükkan sahipleri tarafından terslendiysem, parlayan altı tane birlik demir pezoyu, küçük bir altın kesesine bile değiştirmem. Benim için, demir para bulunmaması canımı sıkan bir rahatsızlık yaratıyor. Ama, Buenos Aires'in ulaşım sisteminde şarkı söyleyen yüzlerce sokak çalgıcısı için, bu bir hayat memat meselesi. Tren vagonlarını birbiri ardına dolaşan, Bolivya halk şarkıcıları, akordiyon çalgıcıları, hokkabaz çocuklar -- ve bir keresinde gördüğüm -- trende Peter Pan'dan kılıç düellolu uzun bir sahneyi canlandıran gir grup genç aktör için piyasadaki bozuk para azlığı hayatta kalmalarını zora sokan bir durum. Bozuk para veremiyorsanız, ne kadar alkışlarsanız alkışlayın, bu sokak sanatçıları ailelerini doyuramayacaklar demektir. Ama gösterilerinin ardından size yaklaştıklarında, cebinizde kalan son pezoyu verip vermemek arasında kalırsınız. Bir yandan, "Ver şu bir pezoyu kör Bolivyalıya ve eve yürüyerek git!" derken, öte yandan "Parayı cebinde tut ve Bolivyalının seni suçlu suçlu yere bakarken görmediği için şanslı say" dersiniz. Hissettiğiniz suçluluk duygusu; koridorda, bir yandan kocasının tekerlekli sandalyesini sürerken, diğer yandan elinden tuttuğu çocuğu sürükleyen anneyi , ya da kızının hayatının kurtulması için olması gereken ameliyatın parasını toplamaya çalışan babayı ya da uyuşturucudan zorlukla kurtulan ve yaşamını sürdürmek için ev yapımı kek ve bisküvi satanları görmezden geldiğinizde kat kat artmaya devam eder. Peki tüm bu demir paraları kim istifliyor? Her kimse, kesin olarak bizim mahallenin fırıncısı ya da gazete bayisi değil. Çünkü kendilerine ne zaman beş ya da on pezoluk kağıt para uzatsam, şok geçirirmiş gibi bakıyorlar bana. Piyasadaki demir paraların büyük bir kısmı, otobüs firmalarında olsa gerek, çünkü kentteki birçok kişi, demir paralarının çoğunu bu otobüslerde harcıyor. Ama bence, demir para yokluğundan hepimiz biraz suçluyuz. Çünkü hemen herkes, bozuk parasız kalmaktan duyduğu korkuyla, sürekli demir para biriktiriyor. Bu yüzden demir parasız kalma korkusu bir çeşit kendi kendini gerçekleştiren kehanet halini alıyor. Bozuk para yokluğunun yanında, hiç eksik olmayan birşey varsa o da cikletler. Eğer içinizden birileri yakın zaman içinde Buenos Aires'i ziyaret ederse, lütfen, küçük demir paraları, harcayın. Kendinizle beraber ülkenize geri götürmeyin. O bozukluklara ihtiyacım olabilir. BBC

Konuyu Toplam 1 Üye okuyor. (0 Kayıtlı üye ve 1 Misafir)

Kullanıcı ismi		Beni hatırla
Şifreniz