kAcAhK
05-02-2008, 13:42
5 - 9 Haziran 2000, New York
Dördüncü Dünya Kadın Konferansı'nın ardından hükumetlerin söz verdikleri konularda neler yaptıklarını değerlendirmek ve ileriye yönelik stratejiler geliştirmek amacıyla Birleşmiş Milletler 5-9 Haziran 2000'de Pekin+5 toplantısının gerçekleştirilmesi planladı. Hem tüm ülkelerdeki sivil toplum örgütleri, hem de hükumetlerin ayrı ayrı hazırlandıkları toplantı'dan önce ön toplantılar gerçekleştirildi. Öncelikle dünyanın farklı yerlerinde Bölgesel Toplantılar yapıldı. Bu toplantıların sonuçları temel alınarak Birleşmiş Milletler Kadının İlerlemesi Dairesi (UN Division for the Advancement of Women) taslak bir metin hazırladı. Daha sonra Mart 2000'de Hükumet delegasyonlarının bir araya gelerek taslak metin özerinde çalışmaları ve eklenecek/çıkartılacak maddelerin tartışılması söz konusu oldu. Kadının İnsan Hakları Projesi Koordinatörü bu iki toplantıya da katılarak metnin şekillenmesinde etkin oldu.
Mart 2000'de bu iki ön toplantı bittikten sonra, Kadının İnsan Hakları Projesi, Eşitlik İzleme Platformu'na çağrıda bulunmuş (Anakültür, İstanbul Barosu Kadın Hakları Uygulama Merkezi, KA-DER, Kadının İnsan Hakları Projesi, Mor Çatı, Soroptimistler), ve birlikte çok yoğun bir şekilde Haziran toplantısına hazırlanmaya başlanmıştır. Bu hazırlık dahilinde,
1) STK temsilcilerinin de hükumet delegasyonunda yer almaları;
2) Hükumet delegasyonunda yer alacak STK temsilcilerinin alanlarında uzman, ve diğer STKlar tarafından seçilmeleri;
3) Toplantı esnasında hükumet delegasyonu, STK temsilcileri ve Bakan Hasan Gemici ile her gün toplantı yapılarak günün değerlendirilmesinin yapılması ve karşılıklı bilgi alışverişinde bulunulması, en önemli noktalar olarak ele alınmıştır ve bu konuda Eşitlik İzleme Platformu'nun tarafından Hasan Gemici'ye bir mektup yazılmıştır
Toplantıya KIHP adına katılan bir arkadaşımızın Pazartesi: Kadınlara Mahsus Gazete için hazırladığı yazı: (Temmuz 2000)
5-9 Hazıran 2000 tarihlerinde yapılan "Pekin+5" toplantısına Kadının İnsan Hakları Projesi (KİHP) adına katıldım. KİHP akredite olduğu için Birleşmiş Milletler binasında gerçekleşen Özel Oturuma katılmam ve hükümet delegasyonlarının pazarlıklarını izlemem mümkün oldu.
Süreci Türkiye'den giden ekibin (hükümet delegasyonu ve destek veren sivil toplum kuruluşları) çalışmaları ve ayrıca Özel Oturum'dan çıkan sonuçlar açılarından değerlendirmek isterim. New York'a gitmeden önce Eşitlik İzleme Platformu (Anakültür, KA-DER, KİHP, Mor Çatı, Soroptimistler Federasyonu) olarak yapılan yoğun lobicilik çalışmaları sayesinde hükümet delegasyonunda, akredite olmuş sivil toplum kuruluşlarından 4 temsilcinin katılımının sağlanmış olmasının Türkiye'deki demokratikleşme sürecinde önemli dönüm noktalarından biri olduğunu ve bunun da büyük bir başarı olduğunu düşünüyorum. Bu 4 temsilci, akredite olmuş olan diğer kuruluşlar arasından demokratik yöntemlerle seçilmişti. Buna bağlı olarak da Özel Oturum süresince resmi delegasyonda yer almayan sivil toplum kuruluşları ile hükümet delegasyonu arasında bilgi ve fikir alış-verişi son derece memnuniyet verici düzeydeydi. Resmi delegasyonumuz, Özel Oturum süresince devlet-STK işbirliğini yüksek düzeyde gerçekleştiren kısıtlı sayıdaki delegasyonlardan biriydi.
Özel Oturumu değerlendirmeye gelince; bilindiği gibi pazarlık süreci çok yavaş ve zorlu geçti. Kadınlar açısından ilerici sayılabilecek çoğu madde, özellikle Vatikan (Holy See) ve bazı İslam ülkelerinin dayanışma içinde yürüttükleri taktikler nedeniyle bazen saatlerce tartışıldı, tartışmalar her zaman da olumlu sonuçlar verecek şekilde sonuçlanmadı. Bu hizipleşme, özellikle "kürtaj hakkı" ve "cinsel tercih" tartışılırken iyice belirginleşti.
Sonuç Belgesi'nde alınan kararların "taahhüt" şeklinde yer alamaması, tarih belirtilerek bir zaman çerçevesine oturtulamaması, Pekin Eylem Platformunu hayata geçirebilmek için gerekli göstergelerin ve kaynakların belirlenememesi, ve oybirliği sağlanamayan maddelerin ya çıkarılması ya da Pekin Eylem Platformu'nda yer aldığı şekilde tekrar edilmesi sonuç olarak elde edilen belgenin istenilenden daha zayıf olmasına neden oldu. Ancak yine de bazı kazanımlardan söz etmek mümkün, ve bunlardan bahsetmenin de önemli olduğunu düşünüyorum. Örneğin "namus cinayetleri" ve "zorla evlendirme" terimleri ilk defa bir Birleşmiş Milletler belgesinde yer aldı. "Evlilikte tecavüz"ü sona erdirmek amacıyla kapsamlı mekanizmaların geliştirilerek hayata geçirilmesi vurgulandı. Kadına Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Önlenmesi Sözleşmesi İhtiyari Protokolü'nün hükümetler tarafından imzalanmasına yönelik bir çağrı yer aldı.
Pekin+5 Sonuç Belgesi'nin hem Türkiye'de bizlere, hem de yurtdışındaki diğer kadınlara ve kadın gruplarına, kadınların insan haklarının geliştirilmesi ve korunmasına yönelik lobicilik ve aktivizm çalışmalarında destek olacağını, ve belgeye imza atan hükümetlerin siyasi irade göstererek uygulama aşamasında etkin olmalarını ümit ediyorum.
Dördüncü Dünya Kadın Konferansı'nın ardından hükumetlerin söz verdikleri konularda neler yaptıklarını değerlendirmek ve ileriye yönelik stratejiler geliştirmek amacıyla Birleşmiş Milletler 5-9 Haziran 2000'de Pekin+5 toplantısının gerçekleştirilmesi planladı. Hem tüm ülkelerdeki sivil toplum örgütleri, hem de hükumetlerin ayrı ayrı hazırlandıkları toplantı'dan önce ön toplantılar gerçekleştirildi. Öncelikle dünyanın farklı yerlerinde Bölgesel Toplantılar yapıldı. Bu toplantıların sonuçları temel alınarak Birleşmiş Milletler Kadının İlerlemesi Dairesi (UN Division for the Advancement of Women) taslak bir metin hazırladı. Daha sonra Mart 2000'de Hükumet delegasyonlarının bir araya gelerek taslak metin özerinde çalışmaları ve eklenecek/çıkartılacak maddelerin tartışılması söz konusu oldu. Kadının İnsan Hakları Projesi Koordinatörü bu iki toplantıya da katılarak metnin şekillenmesinde etkin oldu.
Mart 2000'de bu iki ön toplantı bittikten sonra, Kadının İnsan Hakları Projesi, Eşitlik İzleme Platformu'na çağrıda bulunmuş (Anakültür, İstanbul Barosu Kadın Hakları Uygulama Merkezi, KA-DER, Kadının İnsan Hakları Projesi, Mor Çatı, Soroptimistler), ve birlikte çok yoğun bir şekilde Haziran toplantısına hazırlanmaya başlanmıştır. Bu hazırlık dahilinde,
1) STK temsilcilerinin de hükumet delegasyonunda yer almaları;
2) Hükumet delegasyonunda yer alacak STK temsilcilerinin alanlarında uzman, ve diğer STKlar tarafından seçilmeleri;
3) Toplantı esnasında hükumet delegasyonu, STK temsilcileri ve Bakan Hasan Gemici ile her gün toplantı yapılarak günün değerlendirilmesinin yapılması ve karşılıklı bilgi alışverişinde bulunulması, en önemli noktalar olarak ele alınmıştır ve bu konuda Eşitlik İzleme Platformu'nun tarafından Hasan Gemici'ye bir mektup yazılmıştır
Toplantıya KIHP adına katılan bir arkadaşımızın Pazartesi: Kadınlara Mahsus Gazete için hazırladığı yazı: (Temmuz 2000)
5-9 Hazıran 2000 tarihlerinde yapılan "Pekin+5" toplantısına Kadının İnsan Hakları Projesi (KİHP) adına katıldım. KİHP akredite olduğu için Birleşmiş Milletler binasında gerçekleşen Özel Oturuma katılmam ve hükümet delegasyonlarının pazarlıklarını izlemem mümkün oldu.
Süreci Türkiye'den giden ekibin (hükümet delegasyonu ve destek veren sivil toplum kuruluşları) çalışmaları ve ayrıca Özel Oturum'dan çıkan sonuçlar açılarından değerlendirmek isterim. New York'a gitmeden önce Eşitlik İzleme Platformu (Anakültür, KA-DER, KİHP, Mor Çatı, Soroptimistler Federasyonu) olarak yapılan yoğun lobicilik çalışmaları sayesinde hükümet delegasyonunda, akredite olmuş sivil toplum kuruluşlarından 4 temsilcinin katılımının sağlanmış olmasının Türkiye'deki demokratikleşme sürecinde önemli dönüm noktalarından biri olduğunu ve bunun da büyük bir başarı olduğunu düşünüyorum. Bu 4 temsilci, akredite olmuş olan diğer kuruluşlar arasından demokratik yöntemlerle seçilmişti. Buna bağlı olarak da Özel Oturum süresince resmi delegasyonda yer almayan sivil toplum kuruluşları ile hükümet delegasyonu arasında bilgi ve fikir alış-verişi son derece memnuniyet verici düzeydeydi. Resmi delegasyonumuz, Özel Oturum süresince devlet-STK işbirliğini yüksek düzeyde gerçekleştiren kısıtlı sayıdaki delegasyonlardan biriydi.
Özel Oturumu değerlendirmeye gelince; bilindiği gibi pazarlık süreci çok yavaş ve zorlu geçti. Kadınlar açısından ilerici sayılabilecek çoğu madde, özellikle Vatikan (Holy See) ve bazı İslam ülkelerinin dayanışma içinde yürüttükleri taktikler nedeniyle bazen saatlerce tartışıldı, tartışmalar her zaman da olumlu sonuçlar verecek şekilde sonuçlanmadı. Bu hizipleşme, özellikle "kürtaj hakkı" ve "cinsel tercih" tartışılırken iyice belirginleşti.
Sonuç Belgesi'nde alınan kararların "taahhüt" şeklinde yer alamaması, tarih belirtilerek bir zaman çerçevesine oturtulamaması, Pekin Eylem Platformunu hayata geçirebilmek için gerekli göstergelerin ve kaynakların belirlenememesi, ve oybirliği sağlanamayan maddelerin ya çıkarılması ya da Pekin Eylem Platformu'nda yer aldığı şekilde tekrar edilmesi sonuç olarak elde edilen belgenin istenilenden daha zayıf olmasına neden oldu. Ancak yine de bazı kazanımlardan söz etmek mümkün, ve bunlardan bahsetmenin de önemli olduğunu düşünüyorum. Örneğin "namus cinayetleri" ve "zorla evlendirme" terimleri ilk defa bir Birleşmiş Milletler belgesinde yer aldı. "Evlilikte tecavüz"ü sona erdirmek amacıyla kapsamlı mekanizmaların geliştirilerek hayata geçirilmesi vurgulandı. Kadına Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Önlenmesi Sözleşmesi İhtiyari Protokolü'nün hükümetler tarafından imzalanmasına yönelik bir çağrı yer aldı.
Pekin+5 Sonuç Belgesi'nin hem Türkiye'de bizlere, hem de yurtdışındaki diğer kadınlara ve kadın gruplarına, kadınların insan haklarının geliştirilmesi ve korunmasına yönelik lobicilik ve aktivizm çalışmalarında destek olacağını, ve belgeye imza atan hükümetlerin siyasi irade göstererek uygulama aşamasında etkin olmalarını ümit ediyorum.