Ankara Augustus Mabedi

Augustus Mabedi Ulus Meydanı’nın kuzeydoğusunda Bayram Sokağı’nın bulunduğu yerde Hacı Bayram Camisi’nin hemen yanı başındadır. Mabedin bulunduğu yerde Frig tanrılarından Men ile Kybele’nin bir mabedi bulunuyordu.

Mabet Pseudodipteros plânında olup, 36x54.82 metre ölçüsünde, yüksek bir podyum üzerine oturtulmuştur. Mabedin kısa kenarlarında 8, uzun kenarlarında ise 15 sütun bulunmaktadır. Grişte pronaos önünde korint üslubunda 4 sütun bulunmaktadır.Pronaosun iki duvarının iç yüzlerinde ise Augustus’un yaşamı ve yaptığı işleri anlatan kitabe bulunmaktadır. Pronaostan cellaya (ibadet mekânı) oldukça yüksek bir kapı ile geçilmektedir. Bu kapı penceresiz olan cellanın aydınlatılmasını da sağlamaktadır. Cellanın güneybatıdaki duvarının iç yüzünde de dışarıdaki yazıtın Yunancası bulunmaktadır. Bu yazıtta Augustos’un yaşamının ilk dönemi, devlet görevleri, unvanları, yapmış olduğu işler, savaşlar, diplomatik ilişkileri ve başarıları anlatılmaktadır. İmparator Augustus'un bu yazıtı Roma döneminde yapılmış bir çok mabette yer almaktadır. Ankara Augustus mabedindeki yazıtlar da bunlardan biridir. Mabedin diğer ucunda ise anteler arasında korint üslubunda iki sütunlu opisthodomos yer almaktadır.

Bu mabetteki bir başka önemli yazıt da pronaosun solundaki ante duvarının ön yüzündedir. Bu yazıt İmparator Tiberius (MS.14-37) dönemine aittir. Burada rahiplerin listesi ile tanrılaştırılmış Augustus ve Roma için yapılan yıllık kült törenlerinde rahipler tarafından verilen bağışların listesi bulunmaktadır. Ayrıca Bu listede Roma eyalet valilerinin isimleri yazılıdır.

Mabedin üst örtüsü ve sütunlu galerisi günümüze gelememiştir. MS.V.yüzyılda kiliseye dönüştürülmüş, cella ile opisthodomosu birbirinden ayıran duvar yıkılmış arkasına bir apsis eklenmiştir. Nitekim güneydoğu duvarındaki üç pencere de bu dönemde Bizanslılar tarafından yapılmıştır. XV.yüzyılın başlarında mabedin kuzeybatı köşesine Hacı Bayram Camisi inşa edilmiştir.

XVI.yüzyıldan itibaren gezginlerin dikkatini çeken bu mabette ilk kez 1928 yılında İstanbul Alman Arkeoloji Enstitüsü’nden M.Schede ve D.Krencker tarafından küçük bir kazı yapılmıştır. Ardından M.Schede mabedi MÖ.II.yüzyıla tarihlendirmiştir. 1939 yılında Türk Tarih Kurumu adına Hamit Zübeyr Koşay burada yaptığı kazıda, yapının mimari parçalarını ortaya çıkarmış ve yapının İmparator Augustus döneminde yapıldığı kesinlik kazanmıştır.

Günümüzde bu mabet Anadolu Medeniyetleri Müzesi’nin yönetimindedir.