Amerika yeni paket sinyali verdi; piyasalar nefes aldı


Lehman Brothers'ın iflasının ardından haftaya tarihî düşüşle başlayan piyasalar, çalkantılı geçen dört günün ardından Amerika'dan gelen haberle adeta uçuşa geçti.



New York Borsası yüzde 4'lük çıkışını dün de yüzde 3,35 ile devam ettirdi. Asya borsaları yüzde 9, Avrupa borsaları yüzde 8'i aşan prim yaptı. Rus Borsası'nda yüzde 30, Türkiye'de ise yüzde 14'ü aşan yükseliş yaşandı.

İstanbul Borsası dün yüzde 12,89 primle 36 bin 370 puandan kapanırken, haftalık kaybı yüzde 1,79'a indirdi. Endeks tam 4 bin 154 puan yükseldi. İMKB, son 7,5 yılın en hızlı çıkışını yaşadı. Endeks, en son 27 Nisan 2001'de yüzde 13,5 yükselmişti. Bu tablo, Borsa tarihinin en büyük 7. yükselişi olarak kayıtlara geçti.



ABD hükümeti vergi mükelleflerinden sağlanacak kaynakla mortgage'a dayalı çok riskli borçların finanse edilebileceği bir plan üzerinde çalışmaya başladı. Ekonomi yönetimi, finans sistemini likidite sıkışıklığına iten ve bankaların elinde bulunan yüksek riskli varlıklar ile ilgili bir plan hazırladı. Başkan George W. Bush da 50 milyar dolara kadar Borsa İstikrar Fonu'nun kullanımını onayladı.

Dünyanın en büyük finansal gruplarından Citi, Amerikan yönetimine gönderdiği mektupta ciddi tedbirler alınmadığı takdirde dünya piyasalarının birbirine gireceğini iletti. Bunun üzerine ABD yönetimi 500 milyar doların üzerinde olacağı tahmin edilen mali sektördeki batıkların fona alınma çalışmasını başlattı.

Vergi mükelleflerinden sağlanacak kaynakla mortgage'a dayalı çok riskli borçların finanse edilebileceği bir plan hazırlanmaya başlandı. Kredi kurtarma paketinin maliyetinin yüz milyarlarca dolar olması bekleniyor.

Hazine Bakanı Henry Paulson ve Fed Başkanı Ben Bernanke, finans sistemini likidite sıkışıklığına iten ve bankaların elinde bulunan yüksek riskli varlıklar ile ilgili bir planı görüşmek için hafta sonu ABD kongre liderleriyle bir araya gelecek. ABD Hazinesi para piyasası yatırım fonları için bir garanti programı oluştururken, ABD Başkanı Bush 50 milyar dolara kadar Borsa İstikrar Fonu'nun kullanımını onayladı.

Diğer yandan Sermaye Piyasası Düzenleme Kurulu (SEC), piyasaları ve yatırımcıları korumak için 799 mali kuruluşun hisselerinin açığa satışı geçici olarak durdurduğunu açıkladı. Açıklama, İngiltere Mali Hizmetler Kurumu'nun önceki gün mali kuruluşların hisselerinde açığa satışları dört aylığına yasaklamasının ardından yapıldı. İngiltere'de yapılan düzenleme sonrasında bankacılık hisseleri yüzde 40'a kadar artış göstermişti. Amerikan hükümetinin geniş çaplı önlem girişimi önce Wall Street'te yankı buldu. 11 Eylül 2001'den sonra en büyük düşüşünü yaşayan Dow Jones endeksi bu kez perşembe günü yüzde 4'ü aşan primle tarihi çıkış yaşadı. Dün de günü yüzde 3,3 artışla kapadı. Ardından dün Asya borsaları yüzde 9, Avrupa borsaları ise yüzde 8'i aşan yükselişler kaydetti. Rus Borsası'ndaki artış yüzde 29, Türkiye'de ise yüzde 13'ü buldu. Bu arada dün Nymex petrolün varil fiyatı 104, Brent petrolün ise 100 doları geçti.

Bankacılık hisseleri öncülüğünde yükselişe geçen İMKB, tarihi günlerinden birini yaşadı; endeks haftanın son işlem gününde yüzde 12,89 değer kazandı. Ulusal 100 endeksi 4 bin 154 puan artarak 36 bin 370 puandan kapanırken, işlem hacmi 3,17 milyar YTL'ye yükseldi. Meksa Yatırım Araştırma Müdürü Tuncay Turşucu, "ABD'nin önlemler paketi tüm dünyada algılamaları tersine çevirdi. Kaybolan güven duygusu kazanıldı." dedi. Bankalararası piyasada dolar 1,2450 YTL'ye kadar gerilerken, tahvil/bono piyasasında bileşik faiz yüzde 18,87'ye indi. Öte yandan Türk Armatörler Birliği ve Armatörler Kooperatifi'nin düzenlediği iftara katılan Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, dünyada yaşanan ekonomik sıkıntıya işaret ederek, "2000'li yılların başlarındaki krizlerden ben inanıyorum ki ders çıkardık. Şu anda bizim finans sektörümüzde ciddi manada bir risk yaşamıyoruz." dedi.

İMKB'de tatil uzamadı İstanbul Menkul Kıymetler Borsası tam gün resmî tatil olması sebebiyle 30 Eylül, 1 ve 2 Ekim tarihlerinde hisse senetleri piyasasında işlem yapılmayacağını açıkladı. 29 Eylül Pazartesi yarım gün, 3 Ekim Cuma ise tam gün seans yapılacak. Hükümet, söz konusu günleri memurlar için idari izinli sayarak tatili 9 güne uzatmıştı.

Ekonomi Servisi