29 Ekim 1950'de Kayseri'de doğdu. Orta ögretimini Kayseri Lisesi'nde tamamladıktan sonra İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi'ne girdi. Aynı fakültede mezuniyet sonrası doktorasını aldı. Lisans ve doktora çalışmalarını yürütmek için burslu olarak iki sene Londra ve Exter'de kaldı. Türkiye'ye dönüşünde Sakarya Üniversitesi Endüstri Mühendisliği Bölümü'nün kuruluşunda çalıştı ve burada iktisat dersleri verdi.

1983-91 yılları arasında merkezi Cidde'de olan İslam Kalkınma Bankası'nda (IDB) İktisat Uzmanı olarak çalıştı.

1991 yılında Uluslararası İktisat dalında Doçent oldu. 1991 yılında yapılan erken seçimle Refah Partisi'nin Kayseri Milletvekili olarak parlamentoya girdi ve IDB'den istifa etti.

1993 yılında Refah Partisi'nin Dışişlerinden Sorumlu Genel Başkan Yardımcılığı görevine seçildi. Bu süre içinde Avrupa ve Amerika'daki birçok kuruluşlarda yaptığı konuşmalarla, parti görüşünü anlattı. 1995'de yapılan genel seçimlerde, ikinci kez Refah Partisi Kayseri Milletvekili seçildi.

1991-1995 tarihleri arasında TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu Üyeliği yaptı. 1995 yılında Dışişleri Komisyonu Üyeliği'ne seçildi. 54. Hükümette, Devlet Bakanlığı ve Hükümet Sözcülüğü görevlerinde bulundu.

1992 yılından beri, Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi Üyeliği yapmakta ve Konseyin Kültür, Tüzük, Siyasi ve Ekonomik Kalkınma Komitelerinde çalıştı. Avrupa Konseyindeki çalışmalarından dolayı kendisine "Pro Merito" madalyası ve konseyin sürekli "Onursal Üyesi" ünvanı verildi.

Ağustos 2001'de Adalet ve Kalkınma Partisi (AK Parti)'nin Kurucular Kurulu üyesi olarak partinin kuruluşunda aktif rol aldı.

Kayseri Milletvekili, Adalet ve Kalkınma Partisi Siyasi ve Hukuki İşlerden Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı ve NATO Parlamenterler Meclisi üyesi olarak da görev yapmaktadır.

3 Kasım 2002 seçimlerinin ardından 16 kasım 2002 günü Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer tarafından hükümeti kurmakla görevlendirildi ve başbakan oldu.